Er is weer veel te doen over de opvang van nieuwkomers in Nederland. Huisvesting, onderwijs en soms onrust bij bewoners zetten bestuurders voor stevige uitdagingen. Als vluchtelingen een verblijfstatus hebben gekregen, heeft hun bestaanszekerheid vaak prioriteit. Maar zij hebben meer ondersteuning nodig om daadwerkelijk mee te kunnen doen in Nederland. Veel vluchtelingen kampen bijvoorbeeld met psychische problematiek door de vlucht en met eenzaamheid. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat ruim een kwart van de Syrisch jongvolwassen statushouders zich vaak tot heel vaak eenzaam voelt. Wanneer goede steun ontbreekt, kunnen deze jonge vluchtelingen in een kwetsbare situatie raken.

Bekijk direct de aflevering

Sociale steun

Ashraf Hanouti deed daarom voor zijn afstudeerstage bij Movisie onderzoek naar de sociale ondersteuning die jonge Syrische vluchtelingen (18 t/m 27 jaar) ervoeren tijdens hun eerste jaren in Nederland. Sociale ondersteuning splitst hij in zijn onderzoek uit in informatieve ondersteuning (hoe je informatie krijgt), emotionele ondersteuning (bijvoorbeeld door kennissen, familie of buddy’s), instrumentele ondersteuning (zoals workshops en trainingen), waardering en sociaal netwerk. Wat hem opvalt uit de gesprekken met de respondenten is dat vrijwilligers en andere betrokken graag deze jonge vluchtelingen willen helpen, maar dat vaak ervaring met de doelgroep ontbreekt en dat ze de wegen niet kennen die zij moeten bewandelen. Hanouti: ‘Informatieve steun ontbreekt. Er wordt vooral aandacht besteed aan vragen op korte termijn en begeleiding in praktische zin, bijvoorbeeld het afsluiten van een zorgverzekering. Een toekomstperspectief wordt niet gegeven, zoals informatie over het onderwijssysteem of de Nederlandse cultuur.’  

'Als zestienjarige wist ik niet wat ik wilde in het leven en tegelijkertijd wist ik niet waar ik moest beginnen met onderwijs of het leren van de taal'

Hanouti, zelf Syrisch, was 16 jaar toen hij in Nederland zonder familie aankwam. Dat ging in het begin ook niet goed en hij herkent sommige ervaringen van de respondenten in zijn onderzoek: ‘Als zestienjarige wist ik niet wat ik wilde in het leven en tegelijkertijd wist ik niet waar ik moest beginnen met onderwijs of het leren van de taal. Via de Internationale Schakelklas – ISK – kreeg ik wel informatie over een vervolgopleiding, maar ik begreep bijvoorbeeld niet dat je verschillende niveaus op het mbo had. Er werd geen rekening gehouden met mijn begrip van het onderwijssysteem.’ In zijn onderzoek bleek dat dit vaker voorkwam. ‘Eén respondent gaf aan dat ze een buddy voor haar studie had gekregen. Deze buddy had geen ervaring met het bieden van begeleiding. Toch heeft het de respondent wel geholpen: de buddy sprak de Nederlandse taal en had een netwerk waardoor de respondent doorverwezen werd naar de juiste mensen.’

Gelijkwaardig contact

Buddy to Buddy is een organisatie die vluchtelingen en hun stadgenoten aan elkaar koppelt. Julia Snijder herkent het beeld dat Hanouti schetst, de organisatie werkt daarom vanuit het principe om vluchtelingen en stadsgenoten op een gelijkwaardige manier te koppelen. Snijder vertelt: ‘De hoofdreden dat we vluchtelingen aan Nederlanders koppelen is om het sociaal isolement te doorbreken. Er wordt al een hoop aangeboden aan vluchtelingen via vrijwilligers of taalcoaches, maar in die relaties is het vaak niet mogelijk om een gelijkwaardig contact met iemand aan te gaan. Het blijkt lastig voor nieuwkomers om een vriendschap met iemand op te bouwen. Daarom koppelen wij mensen een-op-een op basis van gedeelde interesses waarbij het idee is dat ze wekelijks met elkaar afspreken. Met als enige doel: contact van mens tot mens. Soms worden ze beste vrienden, maar ook als ze alleen maar af en toe een babbeltje maken kan dit al wereldveranderend zijn voor iemand. Voor zowel de Nederlandse buddy’s – we noemen ze bewust geen vrijwilligers – als de nieuwkomers.’

De onderzoeksresultaten van Ashraf verschijnen deze zomer op de website van Movisie.

Bekijk de aflevering

Hieronder kun je de elfde aflevering terugkijken. Alle afleveringen verschijnen op het YouTube-kanaal van Movisie.