De eerste keer voelde het onwennig om terug te zijn in het gebouw waar ik zo veel negatieve ervaringen heb opgedaan. Maar nu was ik er als co-trainer voor het project Experienced Experts. Om die negatieve ervaringen om te buigen in iets positiefs. En om andere jongeren de kans te geven dat ook te doen. Voor mij is dit project het begin van een belangrijke verbetering in de jeugdzorg. Die is hard nodig, want ik voelde me destijds onvoldoende gehoord. Ik had het idee dat er erg veel voor mij beslist werd en mocht bijvoorbeeld mijn eigen dossier niet inzien als ik er naar vroeg. Verhalen die veel jongeren en ouders helaas vertellen.

Openhartig

Al op de eerste avond van de training zei een van de jongeren: 'Thanks man! Ik heb me sinds lange tijd niet meer zo gelukkig gevoeld'. Wat hadden we die avond gedaan? De jongeren kregen de ruimte om te vertellen over de problemen uit hun verleden en hun ervaringen met jeugdzorg. Door de anderen werd oprecht geluisterd en zonder oordeel geantwoord. Toen dezelfde jongen openhartig vertelde hoe het voor hem voelde om verslaafd en dakloos te zijn, zei zijn voormalige casemanager: 'Dat wist ik vroeger allemaal niet van je.' Waarop hij kordaat antwoorde: 'Dacht je nou echt dat ik dat uit mezelf zou vertellen of eerlijk was als je er naar vroeg?' Hij had bijna elke opvang en verslavingskliniek van binnen gezien, maar voelde zich in onze training voor het eerst écht gehoord. Hem een stem geven als ervaringsdeskundige, daar kon geen behandelplan of hulpverleningstraject tegenop.

Gelijkwaardig

De kracht van dit project in Gorinchem is dat jongeren én hulpverleners samen aan het werk gaan en elkaar daarbij als gelijken beschouwen. De jongeren beseften dat de hulpverleners van Bureau Jeugdzorg gewoon mensen zijn, die ook levenservaring hebben en niet alles weten. De casemanagers concludeerden dat ze zich in hun rapportages soms minder moeten richten op de problemen die ouders of school benoemen, maar meer op de krachten en wensen van de jongere zelf. Of dat ze soms de protocollen en regels naast zich neer kunnen leggen en naar hun gevoel moeten luisteren, om écht een connectie te maken met de jongere.

Bereidwillig

Ik ben trots op alle betrokkenen die dit mogelijk hebben gemaakt: BJZ Gorinchem, JSO en ZOG MH (tegenwoordig KerknKracht). Maar vooral op de jongeren, die nu de casemanagers adviseren en andere jongeren ondersteunen als ervaringsmaatje. Want zoals een van hen zei: 'Je neemt dingen veel sneller aan van een maatje dat naast je staat, dan een hulpverlener die boven je staat.' Klinkt logisch, maar er wordt nog nauwelijks iets mee gedaan. Terwijl het juist voor deze jongeren zo belangrijk is, omdat zij vaak niet kunnen terugvallen op het netwerk van hun familie.

Dus gemeenten en professionals: het is tijd om de nieuwe jeugdhulp samen vorm te geven. En wie kan er betere informatie geven over wat écht helpt dan de gebruikers zelf? Dus grijp die kans! Praat niet alleen óver maar vooral mét de jongeren. Je kunt er dan van op aan dat ze eerlijk en openhartig tegen je zijn.

Mannus Boote is ervaringsdeskundige in de Jeugdzorg. Hij heeft gewerkt als orthopedagogisch groepsleider bij Lijn 5 en heeft gewerkt voor het thema Jeugd & Meedoen  (tegenwoordig Jongvolwassenen) van Movisie.

Zelf aan de slag met ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg?

Samen met cliënten van een jeugdzorginstelling maakten we bij Movisie afgelopen jaar de jeugdzorgpersona Tess. Met behulp van deze persona kunnen beleid en voorzieningen binnen de jeugdzorg beter afgestemd worden op de behoeften van deze doelgroep.