Meer zorgen voor jonge mantelzorgers tijdens coronacrisis
Er wordt door diverse partijen aandacht gevraagd voor de gevolgen van de coronacrisis voor mensen met een beperking. Kinderen en volwassenen die normaal hun dagen doorbrengen in het speciaal onderwijs of de dagbesteding zitten nu thuis.
Behandelingen van mensen met een psychische beperking staan nu vaak op een laag digitaal pitje, terwijl hun klachten door de huidige situatie rondom corona soms juist verergeren. Mensen met een verstandelijke handicap die in een instelling wonen kunnen niet meer naar huis of ontvangen geen bezoek. Daarbij is het voor hen vaak extra moeilijk te begrijpen wat er aan de hand is. Mensen die chronisch ziek zijn, zijn extra kwetsbaar voor het oplopen van het virus. In al deze situaties hebben kinderen en jongeren die opgroeien met een langdurig ziek of anderszins beperkt gezinslid, en dus jonge mantelzorgers zijn, het nu extra zwaar.
Extra zorgen
Jonge mantelzorgers hebben nu alle reden om zich extra zorgen te maken over hun gezinslid met een beperking. Het gebruikelijke dagritme is verstoord met als gevolg soms ernstig ontregelde gezinsleden. Dit uit zich vaker dan eens in gedragsproblematiek waar het gezin mee geconfronteerd wordt. Ook maken kinderen of jongeren zich soms extra zorgen dat zij zelf het virus verspreiden in het gezin en daarmee hun gezinslid extra kwetsbaar maken. Het komt voor dat zij om deze reden niet meer naar buiten kunnen. Binnen het gezin kunnen de spanningen daardoor ook oplopen. Normaal laten jonge mantelzorgers hun eigen zorgen vaak al niet duidelijk merken, bijvoorbeeld omdat ze hun ouders niet met nog meer problemen willen opzadelen. De kans dat dat ze nu zwijgen, is des te groter. En school of studie als time-out van de zorgelijke thuissituatie is komen te vervallen.
Coronadosssier
Dit artikel is onderdeel van een dossier waarin wij kennis verzamelen over het coronavirus. Heb jij een vraag die Movisie kan beantwoorden? Tips of noemenswaardige initiatieven? Stuur dan een e-mail naar Hans Alderliesten, h.alderliesten@movisie.nl.
Meer zorg op zich nemen
Wanneer thuis meer zorg nodig is voor een ziek of beperkt gezinslid doordat school, dagopvang of therapie ophoudt, is de kans groot dat de druk op jonge mantelzorgers om meer hulp te verlenen ook toeneemt. Tel daarbij op dat de thuiszorg door tekorten soms noodgedwongen wordt afgeschaald en j hebt een situatie waarin cliënten noodgedwongen extra hulp moeten vragen aan partners, kinderen of kleinkinderen. Uit onderzoek weten we dat met name persoonlijke verzorging door jonge mantelzorgers als moeilijk wordt ervaren. Maar ook toenemende huishoudelijk hulp kan ertoe leiden dat zij onvoldoende tijd overhouden voor schoolwerk, ontspanning en contacten met leeftijdgenoten via social media.
Meer zorg tekort komen
Gezinnen met een zorgintensief gezinslid komen nu nog meer dan normaal onder druk te staan. De kans dat kinderen die in dergelijke gezinnen opgroeien zorg te kort komen neemt daarmee ook toe. Dit terwijl de meeste kinderen nu juist meer aandacht nodig hebben van hun ouders, doordat hun thuisonderwijs begeleid moet worden en ze voor hun vermaak ook meer aangewezen zijn op de eigen gezinsleden. Wanneer ouders zelf een beperking hebben zijn ze soms nauwelijks tot het begeleiden van thuisonderwijs in staat. Het gemis van zorg door de leerkrachten in het onderwijs voor deze kinderen is dan des te prangender.
Oproep tot zorg voor jonge mantelzorgers
Movisie werkt aan een dossier waarbij we op basis van internationale literatuursearch op een rijtje hebben gezet wat werkt bij de ondersteuning van jonge mantelzorgers. Dit zogenoemde Wat werkt-dossier verschijnt binnenkort. Wel geven we alvast enkele tips voor ouders, sociaal werkers, zorgprofessionals, onderwijsprofessionals en ons allen, die juist nu in coronatijd extra van belang zijn om jonge mantelzorgers niet uit het oog te verliezen:
- Laat iedereen oog hebben voor het feit dat gezinnen met een zorgintensief gezinslid nu extra onder druk komen te staan. Even contact of hulp aanbieden kan net voor dat kleine beetje verlichting zorgen!
- Onderwijsprofessionals: ga na welke kinderen door hun thuissituatie net even meer begeleiding nodig hebben dan digitaal aan de hele klas aangeboden wordt.
- Zorgprofessionals en sociaal werkers die in contact staan met mensen met ziekte of beperking: kijk en vraag juist nu naar de impact van de zorgsituatie op het hele gezin – denk aan de kindcheck!
- Zorgprofessionals en sociaal werkers: help ouders juist nu de communicatie binnen het gezin open te houden, oog te hebben voor de zorgen die kinderen en jongeren hebben, leeftijdsadequate informatie te verschaffen voor de extra risico’s van corona en erkenning te geven voor de consequenties van de huidige situatie voor hen.
- Sociaal professionals en onderwijsprofessionals: ga digitaal op de jonge mantelzorger af om te vragen hoe het gaat en wat zij nodig hebben, een luisterend oor kan al heel belangrijk zijn.
- Zorg dat hulplijnen en toegang tot zorg zo toegankelijk mogelijk zijn voor de jonge mantelzorger. Denk aan lokale hulplijnen of nummers van het welzijnswerk, of nationale hulplijnen zoals de Mantelzorglijn van MantelzorgNL (030 760 6055).
- Faciliteer digitaal lotgenotengroepen of maatjescontact. Bijvoorbeeld door WhatsApp videobellen (gratis, maximaal 4 personen) of Zoom.us (gratis voor 40 minuten, geen maximum aantal personen).
Leestips voor meer informatie
- Het Trimbos Instituut heeft informatie en tips verzameld voor kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblematiek (KOPP/KOV-kinderen). Deze aanvullende tips en handvatten kunnen ouders, KOPP-kinderen, naasten en professionals helpen om zo goed mogelijk door deze uitzonderlijke situatie te komen. De webpagina wordt voortdurend geactualiseerd.
- Het Nederlands Jeugdinstituut heeft het themadossier omgaan met de gevolgen van het coronavirus gepubliceerd, rijk aan informatie voor ouders, kinderen en jongeren, professionals en gemeenten. Daarin ook aandacht voor tips als je kind een beperking heeft, als de spanningen thuis oplopen, hoe je met (angstige) kinderen praat over het coronavirus en hoe je als professional gezinnen (op afstand) begeleid.
- Het ministerie van onderwijs heeft ook oog voor extra ondersteuning voor kwetsbare leerlingen. Er zijn tijdelijk extra faciliteiten. Scholen bepalen welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben en kunnen daarbij ook denken aan kinderen in zorg intensieve gezinnen.
- De academie voor Praten met Kinderen heeft ook een aantal tips op een rijtje gezet voor wat hulpverleners, jeugdbeschermers of leerkrachten kunnen doen in de situatie dat het voor kinderen op school veiliger is dan thuis.
- JMZ Pro (professionals voor jonge mantelzorgers) roept op tot lokale ondersteuning van jonge mantelzorgers en ervaringen met hen te delen over hoe je dat in deze tijd vorm geeft: info@jmzpro.nl.
