Werkzame elementen bij... vrijwillige inzet

De vraag naar meer vrijwilligers en actieve burgers neemt toe. Maar wat weten we over welke aanpakken bij vrijwillige inzet succesvol en duurzaam zijn? De werkzame elementen van interventies uit de databank Effectieve sociale interventies, die gericht zijn op vrijwillige inzet, bieden aanknopingspunten.

De roep om actieve inzet van burgers voor elkaar wordt in deze tijd van decentralisatie en transformatie steeds groter. Tegelijkertijd zijn er al heel veel vrijwilligers actief in Nederland. Wat weten we eigenlijk over de manieren waarop vrijwillige inzet gestimuleerd kan worden? In de databank Effectieve sociale interventies van MOVISIE staan onder meer methoden die vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisaties, gemeenten en buurtorganisaties helpen bij het betrekken van vrijwilligers. De werkzame elementen van deze interventies over vrijwillige inzet geven een goede indicatie van welke aanpak succesvol kan zijn. Dit zijn de bouwstenen van een interventie die de doelen bij de doelgroep realiseren. Met andere woorden, die elementen die een interventie werkzaam maken.

Kracht en wensen van de vrijwilliger

Het inzetten van de eigen competenties en wensen van vrijwilligers blijkt volgens een groot deel van de methoden in de databank goed te werken. Het gaat erom niet te denken vanuit functies of activiteiten waar vrijwilligers voor nodig zijn, maar juist te kijken naar wat iemand zelf kan en wil doen. Zo is bij de Present het aanbod van een groep vrijwilligers het vertrekpunt van waaruit een passende activiteit gezocht wordt. Ook bij de methoden die gericht zijn op vrijwillige inzet in buurt- en burgerinitiatieven, wordt uitgegaan van de mogelijkheden van de burger zelf. Zo laat de methode Tijd voor elkaar zien dat door het inzetten van de eigen kracht van buurtbewoners, sociaal isolement verminderd kan worden. Bij  methoden die gericht zijn op activering door middel van vrijwilligerswerk, is het actief inzetten en leren kennen van eigen competenties een belangrijke component. De methode EVC-procedure vrijwilligerscompetenties doet dit bijvoorbeeld door deze competenties zichtbaar te maken. 

Lokale aanpak en samenwerking

De specifieke invulling van een methode per wijk, dorp of regio zorgt voor draagvlak en herkenbaarheid. Belangrijk daarbij is de ruimte voor een eigen invulling, toegesneden op de eigen organisatie, context of buurt. Zo draagt de lokale aanpak van de methode De Bijspringer bij aan het versterken van het vrijwilligerswerk in een gemeente, door toename van het aantal vrijwilligers, een betere afstemming tussen vraag en aanbod, betere arbeidsomstandigheden en passend werk voor iedere vrijwilliger. Het samenwerken met of tot stand brengen van samenwerking met lokale partners is bij een aantal methoden een belangrijk onderdeel. Zo draagt deze samenwerking bij de methode Maatschappelijke beursvloer bij aan het maken van matches tussen vraag en aanbod van vrijwilligerswerk en bedrijven. Anderzijds wordt bij methoden gericht op burgerinitiatieven, zoals de ABCD methode , de betrokkenheid van professionele partners juist niet als werkzaam gezien. In deze methode is het juist van belang dat de  initiatieven opgebouwd worden met weinig hulp van buitenaf.

Persoonlijke benadering en netwerk

Een persoonlijke benadering en het opbouwen of inzetten van het lokale netwerk blijken bij een aantal methoden belangrijke elementen. In de Bronmethodiek is het persoonlijk aanspreken van mensen op hun natuurlijke betrokkenheid bij een wijk of organisatie, een belangrijke bouwsteen. Door iemand persoonlijk te benaderen is de kans groter dat hij of zij geïnteresseerd raakt om zich vrijwillig in te zetten. Het inzetten van mensen met een voorbeeldfunctie komt ook vaker terug als werkzaam element. Doordat iemand met dezelfde achtergrond de doelgroep het beste aanspreekt, werkt dat goed. Bij de methode Senioren voor…uw gemeente zorgt het inzetten van vrijwillige vertegenwoordigers bijvoorbeeld voor identificatie met de doelgroep, omdat zij ongeveer dezelfde leeftijd hebben. In een aantal andere methoden is het uitbreiden van de persoonlijke contacten en het opbouwen van een netwerk tevens werkzaam element. Dit draagt bij aan het tot stand brengen van duurzame contacten in de wijk. Bij de ABCD methode bijvoorbeeld helpt het tot stand te brengen van nieuwe sociale relaties bij de aanpak voor sociaaleconomisch zwakkere wijken. 

Werkzaam in de praktijk

Vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisaties of gemeenten kunnen de werkzame elementen van interventies als inspiratie gebruiken om in de praktijk aan de slag te gaan en rekening mee te houden. Voor het succesvol inzetten van vrijwillige inzet laten deze werkzame elementen zien dat de vrijwilliger als uitgangspunt genomen moet worden, een aanpak nodig is die aansluit op de lokale context en persoonlijke benadering essentieel is.

Kijk voor de verschillende interventies over vrijwillige inzet in de databank Effectieve sociale interventies. Werkt u met een interventie die in uw organisatie haar waarde bewezen heeft? Of heeft u een interventie ontwikkeld die ook door andere organisaties kan worden ingezet? We nodigen u van harte uit om deze interventies bij ons aan te melden. Lees meer over de mogelijkheden.