3 lessen om online polarisatie aan te pakken
Project Grey
Hoe kun je als sociaal werker, docent of gemeente online polarisatie aanpakken? Movisie is in het Europese Project Grey een bijzondere samenwerking aangegaan met online campagnevoerders, big data-analysten en sociaal werkers. Dit zijn de 3 belangrijkste lessen.
Les 1: Zoek online naar signalen
Het signaleren van online polarisatie blijkt in de praktijk nog best lastig. Want wat is het? Kort gezegd: bij polarisatie verscherpen de tegenstellingen tussen groepen. Dit kan leiden tot spanningen. Online uit zich dat in een toename van haatzaaien. Dat gebeurt door groepen mensen die zich in een online bubbel uiten. Soms bewust, soms onbewust. Soms gevoed door nepnieuws en complottheorieën, soms uit dit zich in bedreigingen of oproepen tot geweld. Sociale media kunnen de brandstof leveren voor polarisatie. Tegelijk zijn sociale media er ook een uiting van.
Wat signalering lastig maakt, is dat grote polariserende thema’s, zoals migratie, in de eigen buurt of op school vaak anders leven. Dit vereist meer samenwerking tussen jongerenwerkers, onderwijs, ouders, gemeenten en soms ook de politie. Online aanwezigheid en zichtbaarheid is daarbij essentieel.
Les 2: Kies een strategie
Als je online polariserende berichten signaleert, kies dan de juiste strategie. Reageer je inhoudelijk, stel je vragen of ga je in op het onderliggende verhaal? Ga je het bericht weerleggen, kom je met een alternatief verhaal of negeer je het bericht? Denk ook aan de toon: gebruik je humor, blijf je feitelijk of reageer je met emotie?
Als docent kan je ervoor kiezen om een les te besteden aan online nepnieuws en complottheorieën. Gaat het om een serieuze bedreiging, dan is het altijd verstandig om samenwerkingspartners in te schakelen. Ben je jongerenwerker, dan kun je ervoor kiezen om online te reageren. Als je de jongere kent, reageer dan in een privébericht of zoek deze persoon op. Ken je de jongere niet? Ga dan na of het een echt account is. Blijkt dit niet het geval of gaat het om nepnieuws, meld het bij het platform.
Les 3: Maak er tijd voor
Om online polarisatie aan te pakken, is het belangrijk dat je er ruimte en tijd voor hebt. Dit is niet iets om er even bij te doen. Het online werken moet geïntegreerd worden in de werkweek. Dit vereist een strategie op online werken, het aanleren of bijsturen van nieuwe vaardigheden en ondersteuning vanuit het management.
Hoe reageer je op polariserende berichten?
- Sluit aan bij groepsnormen, zoals: ‘hier op school gaan we met respect met elkaar om’.
- Benadruk iets gemeenschappelijks van de groepen die tegenover elkaar staan.
- Stimuleer empathie voor de andere groep door inlevingsvragen te stellen.
- Spreek iemand aan op zijn normen en waarden,
Project Grey is een samenwerking van Movisie, Dare to be Grey, Textgain, PDCS en het Verwey-Jonker Instituut. Het is gefinancierd door de Europese Unie.
