9 tips voor een toegankelijke gemeente
Onlangs organiseerde de gemeente Amsterdam een ‘Dag voor allemaal’, om aandacht te besteden aan Amsterdam Inclusief voor Iedereen. Op deze bijeenkomt, over de dienstverlening van de gemeente Amsterdam, werden onder meer de uitkomsten van het Movisie onderzoek ‘Er is nog (online) wereld te winnen’ gepresenteerd.
Movisie voerde het onderzoek uit samen met Inclusionlab. Inclusionlab is een netwerk van zelfstandig ondernemers die zich in hun werk laten inspireren door het ideaal van een inclusieve samenleving. Het onderzoek werd uitgevoerd voor de gemeente Amsterdam en gaat over wat wel niet werkt bij online en offline klantcontact met inwoners met een beperking (fysiek, zintuigelijk, verstandelijk, psychisch) of laaggeletterdheid. Aanleiding voor deze vraag was onder meer de ratificatie van het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap in 2016 door Nederland. Na overleg met de gemeente Amsterdam is besloten in het onderzoek het accent te leggen op het aanreiken van wetenschappelijke en praktische informatie over het verbeteren van online communicatie, zonder daarbij de relatie met offline communicatie uit het oog te verliezen. De gemeente Amsterdam wil deze informatie benutten voor een ‘plan van aanpak toegankelijke dienstverlening’, in het bijzonder voor de groep laaggeletterde Amsterdammers.
Movisie heeft dit onderzoek, zoals gezegd, in nauwe samenwerking met Inclusionlab uitgevoerd. Movisie heeft zich daarbij gericht op literatuuronderzoek en gesprekken met gezaghebbende wetenschappers op voor dit onderzoek relevante vakgebieden. Inclusionlab heeft zich in het onderzoek gericht op de praktische kennis van belangenbehartigers, praktijkkenners en ervaringsdeskundigen. Inclusionlab heeft daarbij ook haar eigen ervaringskennis ingezet, want bij Inclusionlab werken ervaringsdeskundigen met diverse beperkingen. Zij waren bij het onderzoek betrokken.
Bekijk het rapport ‘Er is nog (online) wereld te winnen’
9 tips voor een toegankelijke gemeente
- Digitalisering heeft grote potentie om de positie van veel mensen met een beperking sterker te maken. Van relatief eenvoudige oplossingen, zoals een teletolk voor doven of een voorleesfunctie voor blinden, tot meer ingewikkelde zaken, zoals het volledig toegankelijk en vindbaar maken van je informatie.
- Ga in gesprek met ervaringsdeskundigen en laat ze vanaf het eerste begin meedenken. Achter je bureau bedenken wat anderen nodig hebben, is niet meer van deze tijd. Wil je als gemeente je online dienstverlening verbeteren? Ga dan in gesprek met ervaringsdeskundigen en laat ze vanaf het eerste begin meedenken. Test ook achteraf wat ze van de dienstverlening vinden.
- Blijf investeren in offline dienstverlening. Want hoe goed je online dienstverlening ook is: een deel van de Amsterdammers zal hier nooit mee overweg kunnen. Voor hen blijft persoonlijk contact belangrijk.
- Er zijn geen uitgewerkte recepten voor toegankelijke online dienstverlening. De techniek is er, net als wetenschappelijk getoetste adviezen en tips van ervaringsdeskundigen. Maar het blijft een uitdaging om de techniek en adviezen samen te brengen.
- Zorg voor eenvoudige en respectvolle taal om te communiceren. De gemeente Amsterdam werkt momenteel aan het project ‘Taal voor allemaal’. Wel eenvoudig taalgebruik, maar géén Jip-en-Janneketaal. Daar profiteert iedereen van.
- Online dienstverlening toegankelijk maken is een behoorlijk project. Werk daarom in stappen en stel prioriteiten. Begin met de meest gebruikte en meest belangrijke documenten en diensten. Of draai het om: maak de belangrijke informatie toegankelijk voor iedereen, en laat de overbodige informatie weg.
- Het verbeteren van je online toegankelijkheid is deels een organisatorische uitdaging. Als je het echt goed wilt doen als gemeente, moeten alle afdelingen zich bewust zijn van het belang ervan. Daarnaast is het cruciaal dat je als gemeente alle benodigde kennis in huis hebt. Het kan goed werken om intern een boegbeeld aan te wijzen, zoals een directeur of burgemeester. Die kan het onderwerp dan voortdurend op de kaart zetten binnen de organisatie.
- De kern van (sociale) toegankelijkheid? Behandel mensen vriendelijk en gelijkwaardig. Hierdoor durven ze vrijer te communiceren. Vaak zit het ’m simpelweg in meer tijd nemen voor mensen. Ook kunnen ambtenaren via trainingen oefenen met een meer uitnodigende houding.
- Digitale technologie ontwikkelt zich snel en Amsterdam zet stevig in op inclusie als maatschappelijk thema. Daarom is een van de adviezen van de experts aan de gemeente Amsterdam: creëer een expertisecentrum online toegankelijkheid. Een centrum waar wetenschappers, ervaringsdeskundigen en designers samen online producten ontwerpen die toegankelijk zijn voor iedereen.
Het viel buiten dit onderzoek, maar werd wel door alle experts genoemd: inclusie gaat verder dan alleen communicatie. Denk aan de toegankelijkheid van gebouwen en van de openbare ruimte, het openbaar vervoer, de zorg, het onderwijs, de media en de arbeidsmarkt. Want je hebt geen beperking als je omgeving je niet beperkt.
Naar aanleiding van onder andere dit onderzoek, ontwikkelde de gemeente Amsterdam het ‘Boek voor allemaal’, over inclusieve dienstverlening. Met twee uit het leven gegrepen verhalen en de resultaten van twee onderzoeken. Bekijk het ‘Boek voor allemaal’.
