Kortom: er is behoefte aan methodisch werken aan actief burgerschap. Naast de behoefte is er ook een groot belang, want actief burgerschap loopt hand in hand met leefbaarheid en veiligheid. En juist de leefbaarheid en veiligheid van wijken staat onder druk. 

Leefbaarheid en veiligheid in wijken staat onder druk 

Dat de leefbaarheid in wijken zwaar onder druk staat, concludeerden Movisie-experts Lou Repetur en Daan de Bruijn van Movisie eerder dit jaar. Mensen met een psychische kwetsbaarheid blijven vaker in de wijk wonen, kwetsbare mensen blijven langer thuis wonen en er is meer segregatie en een hoge mate van diversiteit in wijken. Door de coronamaatregelen zijn mensen meer op hun directe leefomgeving aangewezen, wat naast mooie initiatieven ook zorgt voor maatschappelijke onrust en overlastgevend gedrag. Dit vraagt om een gedegen aanpak van dit vraagstuk. 

Methodisch werken actief burgerschap 

Om het vraagstuk van leefbaarheid en veiligheid op een doorgrondende manier aan te pakken, is methodisch werken belangrijk. Methodisch werken is werken op basis van kennis over werkzame elementen en gebruik maken van kennis uit interventies die hun effectiviteit al hebben bewezen. Kennis die door de jaren heen beproefd en bevestigd is. De link tussen leefbaarheid, veiligheid en actief burgerschap is snel gelegd. Waar actief burgerschap is, ligt het initiatief bij burgers en bepalen zij zelf hoe en waarvoor zij zich willen inzetten. Inwoners zorgen zo zelf voor een prettigere woonomgeving. 

Toch blijkt dat methodisch werken aan actief burgerschap voor zowel voor inwoners als professionals erg uitdagend is. Om een duurzaam fundament neer te leggen voor een systematische aanpak voor actief burgerschap en het versterken van gemeenschapskracht ontwikkelt Movisie daarom een beslisboom voor inwoners, wijkprofessionals en beleidsambtenaren. De beslisboom maakt inzichtelijk welke keuzen zij kunnen maken bij het werken aan actief burgerschap en gemeenschapskracht. Interventies en werkzame elementen spelen daarbij een cruciale rol. Zo werken we aan het onthullen van ideaaltypische routes en zodoende de werkzame mechanismes bij het werken aan actief burgerschap. Dit stelt inwoners en professionals in staan te reflecteren op hun handelen: doen wij wat werkt? 

De beslisboom – waarvan een eerste versie eind 2021 beschikbaar is – heeft aan de ene kant de functie van afwegingskader voor de praktijk. Het is een hulpmiddel bij het maken van keuzes, en biedt stof tot nadenken. Aan de andere kant heeft de beslisboom de functie van analyse-instrument voor wie zich wil verdiepen in de bestaande kennis over het werken aan actief burgerschap en gemeenschapskracht.  

Sociale interventies als een prefab woning 

Een belangrijk hulpmiddel bij methodisch werken is de kennis die verpakt zit in sociale interventies. Effectieve sociale interventies zijn de reuzen waarop we kunnen bouwen. Een korte definitie van sociale interventies: dit zijn methodische werkwijzen om vraagstukken doortastend aan te pakken. Effectieve interventies bevatten elementen waarvan we weten dat die er toe doen: werkzame elementen. Dus, in plaats van dat je zelf gaat bedenken hoe je kunt werken aan actief burgerschap, alsof je een huis steen voor steen opbouwt, zijn interventies een prefab woning. Kant-en-klare werkzame elementen, die je zelf direct kan gebruiken bij jouw aanpak.  

Een select aantal interventies bieden je de geschikte elementen voor het werken aan actief burgerschap. De beslisboom maakt inzichtelijk welke interventies dat zijn. En welke kennis we eraan kunnen ontlenen. Zo kunnen we een nieuwe stap zetten in het werken aan gemeenschapskracht, voor leefbaarheid en veiligheid. Dit alles leidt tot kwaliteitsverbetering en zo meer succes bij het werken aan leefbaarheid en veiligheid. Want: het weloverwogen benutten van interventies voor het behalen van je maatschappelijke opgaves, is als mens-erger-je-niet met een dobbelsteen met alleen maar zessen.