Een alternatief voor de zelfredzaamheidmatrix

Met meer eigen regie voor de cliënt

Of je nu werkt in een welzijnsorganisatie, sociaal wijkteam of op een zorgboerderij: je wilt graag weten welke effecten je ondersteuning heeft. Én je wilt de eigen regie van de cliënt ondersteunen. Een groep zorgboerderijen in Noord-Holland werkt daarom samen aan een nieuw systeem gericht op effectmeting en bevordering van eigen regie. Dit doen zij samen met de Resultaatmeetgroep.

Het nieuwe meetsysteem, met de naam Vanzelfsprekend, helpt de cliënt om zelf de mate van zelfredzaamheid in kaart te brengen. Vanzelfsprekend brengt niet alleen de situatie van de cliënt in beeld, het biedt door de vraagstelling allereerst ruimte aan de eigen regie van de cliënt. Uitgangspunt van de ontwikkelaars is dat mensen zelf aangeven wat ze nodig hebben om (zo) zelfredzaam (mogelijk) te kunnen zijn. Vanzelfsprekend legt de nadruk op wat iemand kan en wat hij wil doen om zijn situatie zo te houden of te verbeteren.

Fedde Bergsma van de Resultaatmeetgroep vertelt: ‘We ontwikkelen een variant van de zelfredzaamheidmatrix. We focussen met dit nieuwe systeem op het versterken van de eigen regie. We helpen een deelnemer met een aantal vragen op weg in de zelfdiagnostiek. Met behulp van deze analyse kan hij of zij nadenken over gewenste oplossingen.’   

Een selfie van en voor de cliënt

Fedde Bergsma en zijn collega’s Harrie van Haaster en Jan Hassink van de Resultaatmeetgroep vinden het belangrijk dat de cliënt eigenaar is en blijft van de informatie die hij invult. Dat is gerealiseerd door de cliënt te laten inloggen op een afgebakend gedeelte van de website. De cliënt vult tijdens het zorgtraject meerdere vragenlijsten in: een kennismakingslijst, een evaluatielijst en een vertreklijst. Direct na het invullen van deze vragenlijsten krijgt de cliënt op basis van zijn antwoorden een ‘selfie’ met informatie over hoe hij zichzelf beoordeelt, wat hij wil en wat hij aan begeleiding nodig acht. Omdat de cliënt eigenaar is van de door hem geleverde informatie, beslist hij ook hoe de informatie wordt gebruikt. In de kennismakingsfase heeft een cliënt zich dus eigenlijk al voorbereid op het gesprek over het op te stellen begeleidingsplan.

De vragen zijn zo opgesteld dat de cliënt ontdekt wat belangrijk voor hem is

De uitkomsten van de vragenlijst over de doelen van een deelnemer heeft moeten volgens Bergsma en Van Haaster de basis vormen van het begeleidingsplan. Dat lijkt logisch maar is in de praktijk niet altijd het geval; begeleiders vullen vaak het dossier en het plan. Als de cliënt zelf het dossier invult krijgt het begeleidingsplan de inhoud die het zou moeten hebben. Namelijk een plan met afspraken tussen cliënt en  begeleider over de door de cliënt aangegeven doelen en de mogelijke bijdrage van de begeleider hieraan.

Resultaten en effecten

Het systeem bevraagt de cliënt en de cliënt vult zelf zijn antwoorden in het systeem in. Daarmee wordt de cliënt leidend en gestimuleerd zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen. De vragen zijn zo opge-steld dat de cliënt ontdekt wat belangrijk voor hem is. De cliënt formuleert in eigen woorden waar hij aan wil werken, wat hem helpt om zijn doelen te bereiken en wat hij daarvoor nodig heeft. De vragen over twaalf onderwerpen (leefdomeinen) zijn vastgelegd in de Mezzedo-Matrix, die is gebaseerd op de Zelfredzaamheidmatrix.

De vragenlijst is als volgt opgebouwd:
Eerst vult de cliënt in hoe het met hem gaat op twaalf onderwerpen. Dit kan ingevuld worden bij:

  • Het gaat prima
  • Het gaat goed
  • Het gaat wel, maar het kan beter
  • Ik heb ondersteuning nodig
  • Ik heb snel hulp nodig

Vervolgens krijgt de cliënt de vragen:

  • Ik probeer dit zo te houden of te verbeteren door zelf het volgende te gaan doen
  • Ik wil mijn situatie verbeteren en ga zelf het volgende doen

Er zijn verschillende vragenlijsten opgesteld, namelijk voor kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen en mensen met een verstandelijke beperking en naaste betrokkenen. De vragen gaan onder andere over bezigheden, huisvesting, relaties, geld en inkomen, geestelijke en lichamelijke gezondheid, en contacten.

De cliënt is eigenaar van de informatie en beslist wat ermee gebeurt

De cliënt beslist

De cliënt is eigenaar van zijn input en beslist wat er mee gebeurt. Hij beslist ook of de begeleider kan zien wat is ingevuld en of hij met zijn begeleider bespreekt wat hij heeft ingevuld. Omdat de cliënt eigenaar is van de informatie, beslist de cliënt ook of zijn input anoniem gebruikt mag worden voor een statistische analyse van de zorgboerderij. De boer kan met het statistische rapport kijken hoe de zorg die hij biedt wordt gewaardeerd. En hij kan de waardering vergelijken met die van andere zorg-boerderijen. De boeren kunnen echter niet van elkaar zien hoe andere zorgboerderijen scoren.  

Meer weten?

Kijk voor meer informatie op www.vanzelfsprekend.net en op www.resultaatmeetgroep.nl.

Laatste nieuws: De Resultaatmeetgroep laat weten dat zorgboeren uit Zeeland en Brabant ( Verenigd in de SSZ) ook starten met Vanzelfsprekend. Dat betekent dat ongeveer 250 bedrijven met het systeem gaan werken.