Wat kan een deelnemer aan het spel verwachten?

'Het grootste vraagstuk in het sociaal domein voor gemeenten op dit moment is hoe we echt maatwerk kunnen bieden, hoe we de mens centraal kunnen stellen. Rondom een werkelijke vraag van iemand brengen we met elkaar in beeld hoe de huidige situatie om die persoon heen eruit ziet. Wie zijn er allemaal betrokken? En dan – en dat is natuurlijk het belangrijkst - bekijken we vanuit verschillende kanten hoe het anders zou kunnen.'

Download het Participatiewiel

Af en toe laaien bij het spel de emoties hoog op. Wat maakt het spel zo spannend om te spelen?

'Het spel zet de waarde van je individuele beslissingen ‘in the spotlights’, je verschuilen kan niet. Vaak zijn het heel positieve emoties: deelnemers worden geraakt of er ontstaan nieuwe, mooie verbindingen. Het is een heel verschil of je aan tafel een situatie bespreekt of dat je met elkaar daadwerkelijk rondom iemand met een ondersteuningsvraag staat. Ten eerste spreekt die persoon zelf mee en dat kan behoorlijk aankomen bij professionals. Ook zie je in de praktijk gebeuren dat de ideeën over wat nu goed voor iemand is nogal verschillen vanuit welke rol je kijkt. Een vader, een vriendin, een maatschappelijk werker of een participatieconsulent hebben niet altijd dezelfde ideeën en de professionals hebben vaak ook verschillende opdrachten. Dat komt allemaal tijdens het spel naar boven. Het spel maakt duidelijk hoe belangrijk het is om met elkaar in gesprek te gaan. En om helder te hebben wie aan het roer staat. Professionals en ambtenaren zie je zich realiseren dat ze als mens of als werknemer vaak anders handelen. Bij elke keer dat we het spel speelden waren er kippenvelmomenten en dat heb ik lang niet altijd als ik sessies begeleid.'

'Het spel zet de waarde van je individuele beslissingen in the spotlights'

Diverse gemeenten hebben belangstelling. Wat triggert hen en is het spel ook geschikt voor andere groepen?

'Ik denk dat gemeenten nu echt toekomen aan de diepere vraagstukken van de decentralisatie. Vragen als wat is nu goed maatwerk, hoe geven we de cliënt de regie, hoe werken we integraal, wat betekent dat eigenlijk in de praktijk, en wat vraagt dat dan van onze aanpak en werkwijze? Die vragen komen nu pas echt aan de beurt. Mede doordat uit allerlei rapportages blijkt dat hoewel zaken niet echt structureel fout gaan, de burger nog geen grote verbeteringen ervaart. Gemeenten, maar ook andere partijen zijn op zoek naar hoe we ook mentaal kunnen transformeren. Het blijkt ontzettend moeilijk om het anders te gaan doen. Het spel helpt om met elkaar in gesprek te gaan over het hoe en waarom. Ook maakt het duidelijk waar voor de spelers de belangrijkste vraagstukken liggen. Het geeft dus richting. Het spelen van het spel is een middel, maar maakt vaak deel uit van een groter geheel. We begeleiden veel partijen dan in de stappen die bij hen passen.

We hebben het spel inmiddels op verschillende manier gespeeld, met alleen mensen van een gemeente, met alle mogelijke andere partijen uit het sociaal domein, of met een grote participatieraad. Steeds doen zich dezelfde vragen voor, maar dan vanuit een wisselend perspectief. Ik zie zelf veel meerwaarde in het spel zo natuurlijk mogelijk te spelen, dat wil zeggen dicht bij je zelf en je eigen mogelijkheden.'

Wat gebeurt er na afloop van het spel?

'Door het spel zien deelnemers weer de essentie. Waar draait het ook al weer om on ons werk? Ze voelen ook de complexiteit van hun opgave. Mensen zijn soms in de war. Professionals voelen hun beperkingen, of die van hun organisatie of van de wetgeving. Dat schuurt en dat is logisch, want we zijn tegelijk met een grote verandering bezig. Het is mensen eigen om in zo’n beweging de dingen simpel te willen maken. De logica van organisaties vraagt dat ook vaak. Maar de mensen om wie het gaat raken dan zoek. Dat ervaren is niet prettig, maar wel noodzakelijk om verder te komen.'

Wat leren hulpverleners en andere professionals als zij het spel spelen, volgens jou?

'Velen zien in dat zij vaak nog te solitair bezig zijn. Overleg met andere domeinen, een echt gesprek over afstemming, met de cliënt erbij, gebeurt nog te weinig. Het verschilt per professional, maar ook het besef welke rol het informele netwerk van mensen speelt of kan spelen is vaak een eyeopener. En ik zie dat mensen het erg fijn vinden om over het grote plaatje te praten, inzicht in het gehele veld te krijgen.

Mij persoonlijk verraste het wel hoe weinig zicht veel professionals hebben op de andere domeinen. Daar is echt nog een wereld te winnen. Het spel heeft voor mij ook duidelijk gemaakt hoe allerlei regels professionals binden. Feitelijk regels, maar ook werkwijzen die gestold zijn, die best anders kunnen, maar men is het zo gewend. Het is nu meer dan ooit belangrijk is om structureel het perspectief in beeld te hebben van degene die de vraag stelt, die ondersteuning nodig. We hebben het met zijn allen erg ingewikkeld gemaakt, maar ik ben optimistisch: er zijn zoveel goede ideeën en mogelijkheden om het beter te maken voor die kwetsbare burgers waar het om draait.'