‘Meedoen en ertoe doen is een belangrijke bron van levensgeluk en kan een hoop ellende voorkomen’, begint gespreksleider Lea Bouwmeester. Maar hoe bereik en betrek je ouderen? Hoe voorkom je dat je als professional toch zelf gaat invullen wat ouderen willen? Deze vraag staat in de workshop centraal. 

‘Het gaat toch om het vertrouwen van mensen te winnen’

Volgens Els Hofman, senior-adviseur bij Movisie en lid van BeterOud, is er niet één gouden tip. ‘De lokale situatie is overal anders, maar er zijn wel een paar kernpunten. Het gaat toch om het vertrouwen van mensen te winnen. Betrek daarom sleutelfiguren om erachter te komen wat er speelt in een wijk. Zoek ouderen actief op en sluit aan bij de onderwerpen die voor hen belangrijk zijn, zoals bijvoorbeeld veiligheid, (buren)hulp, contact en wonen. Straatinterviews zijn een goede manier, mensen vinden het vaak erg leuk om daaraan mee te werken. Voorbeeld vragen zijn: Wat vindt u fijn in uw wijk? is er iets wat u mist? Wat zou u aan de burgemeester willen vragen?’ Ze wijst op de inspiratiebundel ‘Prettig oud in eigen buurt’, van Movisie en de Erasmus School of Health Policy & Management, met daarin allerlei feiten, cijfers, verwijzingen en nuttige tools hoe ouderen te bereiken en te betrekken bij hun wijk. ‘Deze bundel is ontwikkeld mét ouderen en de lokale praktijk in Elburg en Bergen op Zoom.’ 

Actief

Het eerste woord is aan een actieve oudere zelf. De 93-jarige Nellie van Maar, wijkambassadeur in de Schrijversbuurt in Eindhoven.  ‘Ik heb verschillende clubjes, van elke clubje heb ik wel een vriendin. Ik stap gewoon op mensen af, vraag wat hun hobby’s zijn. Je moet vooral goed luisteren en niet alleen maar over jezelf willen praten’, vertelt ze. Samen met een aantal andere ouderen is ze nu op zoek naar een eigen plek in de buurt. De hoop is gevestigd op het leegstaande buurthuis. Het is de praktijkondersteuner van de huisarts die hen daarbij helpt.

Huisarts Sandra Snoeren uit de Schrijversbuurt licht toe: ‘Veel ouderen komen natuurlijk met een medische vraag bij ons, maar ik vind het belangrijk om een mens in het geheel te zien. Dus we maken tijd vrij om te vragen hoe het met iemand gaat.’  Vooral mensen die iemand zijn verloren, die lang mantelzorger zijn geweest, hebben volgens haar vaak ‘nood aan sociaal contact.’ ‘Door het gesprek aan te gaan, door vragen te stellen als wat zijn uw hobby’s of wat deed u vroeger graag, komen we er achter wat mensen zouden willen.’ In de Schrijversbuurt zijn weinig voorzieningen voor ouderen. ‘We hebben nu met wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten en het verpleeghuis over verschillende signalen gesproken. Aan ouderen hebben we de vraag gesteld: wat willen jullie?’ 

‘Genieten en groeien, daar gaat het om’

Mevrouw Van Maar benadrukt dat het niet alleen om leuke activiteiten gaat, maar vooral om ‘de levenshouding van mensen zelf.’  ‘Wat moeten we doen in dit leven? Genieten en groeien, daar gaat het toch om. De langste reis die een mens maakt, is toch de reis naar binnen. Je moet goed in het leven staan en dan kun je voor- en tegenspoed beter aan. Ook voor dat ‘binnenste’ moet aandacht zijn.’ Oprechte aandacht en interesse. ‘Dit zijn aspecten die vandaag terug blijven komen, stel die vraag. Vraag ook ook wat mensen zelf willen en kunnen doen’, vat Lea Bouwmeester helder samen.

Klik op de afbeelding om deze te vergroten.

Actief en flexibel

Ook professionals moeten actief en flexibel zijn om behoeften bij ouderen op te halen, is de boodschap van onderzoeker Lucia Thielman van Leyden Academy. ‘Ga op zoek naar de plekken waar mensen samen komen. Dat is het soms de Hema, de bibliotheek. Sluit daar als professionals aan, wordt een bekend gezicht en ga het gesprek aan.’ De belangrijkste tip? ‘Neem mensen serieus, luister goed. Ouderen zijn soms niet zo expliciet in wat ze willen, maar als je interesse toont en de flexibiliteit hebt om daarop in te spelen, dan is er veel mogelijk.’ 

Vul niet in wat mensen willen, is het advies van de volgende spreker Leonieke Schouwenbrug van de Stichting Inclusia. Makkelijker gezegd dan gedaan, weet ze. ‘Wij proberen met Inclusia te bevorderen dat iedereen gelijkwaardig kan deelnemen aan de samenleving. Voor mensen met een migratie-achtergrond kan meedoen iets anders betekenen, misschien is dat bijvoorbeeld niet biljarten en bingo.’ 

‘Meedoen kan voor iedereen iets anders betekenen’

Moskee

Ze geeft het voorbeeld uit Leiden, waar Inclusia met de plaatselijke moskee samenwerkt. Ouderen bleken daar na het gebed vaak te blijven hangen voor een praatje. ‘Ze wilden nog niet naar huis, het moskeebestuur heeft toen op ons verzoek de bestuurskamer beschikbaar gesteld, deze is nu opgebouwd tot huiskamer. Elke dag komen ouderen daar nu samen.’

Uit de chat komt de vraag: hoe ouderen achter de voordeur te bereiken? Els Hofman begrijpt die vraag heel goed. ‘Eigenlijk horen we vandaag al een deel van de oplossing. Je kunt actief mensen benaderen, zoals de huisarts in Eindhoven. Belangrijk is dat je een goed beeld van de wijk moet hebben. En goed moet nadenken over de vraag waarom je mensen wilt bereiken.’