Blog: Wetenschap is niet ‘slechts een mening’
Een witte jas, een Duits accent, het haar door de war. De stereotypen vliegen je om de oren als je kijkt naar wetenschappers in tv-series. Sommige wetenschappers zijn verstrooide professors, anderen zijn ‘evil’ of doen gewoon foute dingen waarmee ze de hele wereld in gevaar brengen. Natuurlijk weten we allemaal dat deze stereotype beelden onzin zijn. Maar let op: toch worden we erdoor beïnvloed.
Wetenschapper Patricia Devine ontdekte in de jaren negentig dat stereotypen ook invloed hebben op mensen die de stereotypen niet onderschrijven. Dus al weten we dat wetenschappers niet stiekem de wereld in gevaar brengen: toch kunnen we hier bang voor zijn. En angst, zo weten we weer van andere wetenschappers, ligt aan de basis van negatieve gevoelens over bepaalde groepen mensen.
Vaccineren
Het lijkt dus onschuldig – stereotyperingen over wetenschappers – maar dat is het dus niet. Denk maar aan mensen die hun kinderen niet vaccineren tegen levensbedreigende ziektes zoals meningokokken en de mazelen omdat ze de medische wetenschap wantrouwen. Denk aan mensen die de klimaatverandering ontkennen. Ook voor de sociale sector is het niet goed als wetenschap gewantrouwd wordt. Juist de sociale sector maakt steeds meer gebruik van wetenschappelijke kennis en methoden om aanpakken uit de praktijk te onderbouwen en te toetsen. Deze positieve ontwikkeling wordt gedwarsboomd wanneer we besluiten dat ‘wetenschap ook maar een mening is’.
Vragen
Wetenschap is namelijk niet ‘slechts een mening’. Een mening betekent dat je denkt te weten hoe het zit. Wetenschap gaat er juist vanuit dat we veel nog niet weten. Zoals historicus Yuval Noah Harari beschrijft in zijn bestseller over de homo sapiens: de intrede van wetenschap was zo revolutionair omdat het erkende dat wij dingen juist niet weten. Wetenschap betekent: niets als vanzelfsprekend aannemen. Vragen stellen en uit willen zoeken ‘hoe het zit’.
Positief
Ik vrees dat zo’n nieuwsgierige en leergierige houding kan botsen met het huidige tijdperk waarin meningen ventileren op sociale media een nationale sport lijkt te zijn geworden. Duidelijker moet dus worden wat wetenschap ons oplevert: de drastische verlaging van de kindersterfte, zonnepanelen maar ook meer inzicht voor sociale professionals in hoe zij problemen zoals armoede, eenzaamheid of discriminatie, effectief kunnen aanpakken. Ik vind dat het creëren van een positief beeld over wetenschap hoog op de maatschappelijke agenda moet staan. Maar dat is slechts een mening.
Deze blog verscheen eerder op de website van Zorg en Welzijn.
