Het is aan wethouder Henk ten Hulscher (Meppel) om deze online sessie te openen: ‘Cliëntondersteuning vind ik een erg belangrijk thema. In Meppel zie ik cliëntondersteuners ook echt als onze kritische vrienden die helpen om ons beleid en de uitvoering te verbeteren’. Vervolgens wordt een filmpje, gemaakt om de bekendheid van cliëntondersteuning te vergroten, getoond. 

Aanpak De Wolden en Meppel

In gemeente De Wolden heeft de politiek gekozen voor het oprichten van een onafhankelijke stichting, Stichting OCO, om zo de onafhankelijkheid van cliëntondersteuning te waarborgen. Kees de Rijk zit in het bestuur van deze stichting en vertelt over de verschillende cliëntondersteuners die werken voor deze stichting. Zij hebben allemaal hun eigen specialisme. Hierbij kun je denken aan de Wmo, Jeugdwet of vragen rondom werk en inkomen. Volgens de Rijk is het voordeel van deze stichting dat inwoners bij één loket terechtkunnen. De gemeente Meppel heeft voor een andere aanpak van onafhankelijke cliëntondersteuning gekozen. Jeanet Kraaij is hierbij betrokken en vertelt dat in Meppel alle betrokken partijen samen om de tafel zijn gaan zitten om vervolgens een gezamenlijke visie op cliëntondersteuning te ontwikkelen. Deze betrokken partijen zijn onder andere alle aanbieders van cliëntondersteuning, de adviesraad sociaal domein en de gemeente. Het ontwikkelen van deze gezamenlijke visie heeft geleid tot een netwerk waarin vier professionele partijen cliëntondersteuning aanbieden. Wanneer Michaëla Merkus (Movisie) vraagt wat de cliënt aan deze aanpak heeft, antwoordt Kraaij: ‘Doordat we met elkaar schakelen delen we ook signalen met elkaar. Deze gaan ook weer richting de gemeente’. 

Een ervaringsdeskundige aan het woord

Het vervolg van het plenaire deel bestaat uit een gesprek tussen Irma van Beek, Sociaal ombudsvrouw, en Paula Bierma, ervaringsdeskundige en buurtwerker bij een welzijnsorganisatie. Van Beek en Bierma praten over de uitdagingen in de overgang van Wmo naar Wlz aan de hand van een casus: het persoonlijke verhaal van Bierma en haar dochter. Tijdens dit gesprek wordt duidelijk dat het voor mantelzorgers fijn is om iemand te hebben die naast hen staat en erkenning te krijgen voor alles wat ze als mantelzorger op zich nemen. Ieder jaar opnieuw een Wlz-indicatie aanvragen is ingewikkeld en geeft stress. Daarnaast is het voor de cliënt ontzettend vervelend om elke keer weer te moeten vertellen hoe slecht het met je gaat. Dit heeft gevolgen voor de waardigheid van de cliënt. 

Werksessie: Warme overdracht cliëntondersteuning Wmo naar Wlz

Tijdens de werksessie ‘Visie en aanknopingspunten domeinoverstijgende OCO’ wordt dieper ingegaan op cliëntondersteuning in de overgangsfase Wmo-Wlz. De ondersteuning van een OCO Wmo sluit niet goed aan op de ondersteuning door de OCO Wlz. Elisabeth Floor (ProScoop) vertelt dat de input van de deelnemers wordt verzameld: welke ideeën hebben zij voor het organiseren van een warme overdracht van OCO Wmo naar OCO Wlz? Eerst deelt Jeanet Kraaij, mede-eigenaar van thuisinclientondersteuning.nl, haar mening over het belang van een cliëntondersteuner die vanaf het begin naast de cliënt staat en de cliënt kan meenemen in het hele traject dat plaatsvindt bij een overgang Wmo-Wlz. Dit vraagt om domeinoverstijgende cliëntondersteuning. Vervolgens vertelt Annemieke van Esschoten, projectmanager langdurige zorg bij Zilveren Kruis, meer over cliëntondersteuning in de Wlz. In vergelijking tot gemeenten is deze eenduidiger ingericht: alle zorgkantoren maken samen het landelijk beleid voor cliëntondersteuning in de Wlz. Voor een vloeiende overgang van Wmo naar Wlz is het van belang dat zorgkantoren en gemeenten samen afspraken maken over de inkoop van cliëntondersteuning. Deze afstemming tussen zorgkantoren en gemeenten is één van de thema’s waar de Alliantie Drentse Zorg voor Ouderen zich mee bezighoudt. In deze alliantie zitten zowel de 12 gemeenten als Zilveren Kruis. Na de gezamenlijke uitwisseling delen de deelnemers in kleinere sub sessies hun ideeën voor een warme overdracht, zoals een tijdelijk financieel potje creëren tussen gemeenten en zorgkantoren, om specifiek die overgang te kunnen financieren zolang de wetswijziging nog niet heeft plaatsgevonden.

Werksessie: Levensbreedheid en afbakening bij cliëntondersteuning 

De andere werksessie, over levensbreedheid en afbakening bij cliëntondersteuning, wordt verzorgd door Joost de Haan (Movisie) en Marjolein Schipper (Ieder(in)). In deze sessie wordt met behulp van een casus besproken hoe levensbreed hulpvragen kunnen zijn en dat deze vragen niet ophouden bij de schotten die we in het sociaal domein kennen. Deelnemers wisselen vervolgens met elkaar uit welke dilemma’s zij herkennen met betrekking tot levensbreedheid en afbakening. De ruimte die lokaal mogelijk is om cliëntondersteuning in te richten brengt namelijk ook dilemma’s met zich mee:

• Waar begint cliëntondersteuning en waar houdt het op? 
• Hoe ga je om met de overlap tussen cliëntondersteuning en andere ondersteuning in het sociaal domein? 
• Hoe kun je cliëntondersteuning levensbreed inrichten, en toch kaderen zodat het overzichtelijk blijft? 

Hierover moeten op lokaal niveau keuzes gemaakt worden, het liefst in gesprek met zowel de inwoner, aanbieder als gemeente. Verschillende handreikingen kunnen hierbij helpen:

• Aan de slag met clientondersteuning, Ieder(in)
• Levensbreedheid en afbakening bij clientondersteuning, Movisie
• Hoe betrek je inwoners bij clientondersteuning, Movisie
• Hoe organiseer en versterk je clientondersteuning, Movisie

Belang van samenwerking

Wat nemen de deelnemers mee uit deze sessie voor het versterken van cliëntondersteuning? Onder andere het belang van samenwerking en ‘dat er nog veel actiever aan de weg getimmerd kan worden’. Het zijn vooral de inwoners zelf die de deelnemers na deze inspiratiesessie nog meer willen gaan betrekken bij die samenwerking. Daarnaast hebben de deelnemers de uitwisseling tijdens de sessies als prettig en informatief ervaren, en waarderen ze het initiatief van de koplopergemeenten. Deze middag is geslaagd: inspiratie heeft het zeker opgeleverd.