Willem Hazeleger is als seniorenadviseur ook aandachtsfunctionaris voor LHBT-ouderen namens welzijnsorganisatie SWOA. Die aandacht is hard nodig vindt hij. Willem: ‘Wat je ziet is dat LHBT-ouderen vaak terug de kast ingaan. Ze hebben bijvoorbeeld een relatie gehad en veel samen gedaan. De partner overlijdt of wordt opgenomen in een tehuis. Ze hebben een klein of geen netwerk of vrienden wonen verder weg. Openlijk uitkomen voor het LHBT-zijn is er niet meer bij, er zijn veel schaamtegevoelens.’ Willem vult aan: ‘Ik kom ook veel ouderen tegen die als LHBT in een tehuis komen wonen en aanvoelen dat er in en rond hun nieuwe woonplek geen ruimte is voor openlijk LHBT zijn. Dan houd je het wel voor je wat je ware gevoelens zijn.’

‘Voor ouderen is een coming-out minder vanzelfsprekend als voor jongeren’

Geen onderwerp van gesprek

De ouderen van nu zijn opgegroeid in een tijd waarin seksuele diversiteit geen onderwerp van gesprek was. Sterker nog: de huisarts of de omgeving noemde het vaak een ziekte. Praten over LHBT was er niet bij. Willem: ‘Roze zeventig plussers zijn vaak ‘gewoon’ getrouwd. Hun coming out, als die er al was, vond vaak plaats op middelbare leeftijd. Vaak ging hieraan een scheiding en breuk met hun omgeving aan vooraf. Er zit veel pijn en verdriet bij deze mensen.’

Tolerant naar LHBT’s

LHBT’s worden in Nederland nog steeds niet volledig geaccepteerd. Volgens Willem heeft dit ook te maken met de multiculturele samenleving. Willem: ‘Nederland wordt multicultureler. In al deze culturen zie je verschillende niveaus van tolerantie richting LHBT’s. Ik heb het gevoel dat Nederland daardoor meer behoudend wordt. Wat dat betreft worden we weer truttiger.’

Roze Loper

In 2015 ontving SWOA, de welzijnsorganisatie waar Willem werkt, als eerste welzijnsorganisatie de Roze Loper; een keurmerk voor een LHBT-vriendelijke ouderen- of zorgorganisatie. ‘Juist voor deze LHBT-ouderen is zo’n keurmerk belangrijk omdat het betekent dat ze zich bij ons niet hoeven te verstoppen’, vertelt Willem. ‘Dit keurmerk krijg je niet zomaar, je moet serieus werk maken van acceptatie van LHBT’s.’ SWOA organiseert veel roze activiteiten, biedt scholing aan personeel en vrijwilligers, gericht op seksuele diversiteit en heeft LHBT vriendelijkheid opgenomen in hun beleid.

Belang van activiteiten voor 50+

Willem hoort vaak over het gemis van activiteiten en mogelijkheden voor ontmoeting met gelijkgestemden ouderen van 50+. ‘SWOA springt in dit gat door het aanbieden van activiteiten voor deze 50-plussers’, aldus Willem. Denk aan activiteiten als museumbezoek, samen koken, theater, etc. Het is een veilige omgeving met gelijkstemden.
Hoe zit dit met ouderen die geïsoleerder leven en niet zo makkelijk naar een roze activiteit zullen gaan? Willem: ‘In contact met deze ouderen probeer ik altijd de wensen van iemand boven tafel te krijgen. Mijn insteek bij meer geïsoleerde ouderen is laagdrempeliger. Deze ouderen zitten niet te wachten op roze activiteiten of ontmoeting in groepen. Ze hebben vaak genoeg aan een contact met een maatje, waarmee ze kunnen wandelen of een kopje koffie drinken.’

Willem Hazeleger (rechts) bij een regenboogactiviteit van SWOA Arnhem.

Onwetendheid bij personeel

Dat SWOA een Roze Loper keurmerk heeft, betekent niet dat vrijwilligers en bezoekers van de SWOA-locaties altijd enthousiast reageren op de roze activiteiten. Willem: ‘Moet dit allemaal? Is dit iets modieus?’ zijn opmerkingen die ik af en toe best hoor van vrijwilligers of bezoekers. Als ik daarover het gesprek aanga blijkt vaak dat mensen onwetend zijn of een bedreiging voelen.’ Willem vult aan: ‘Ook bij collega’s zie ik dagelijks eyeopeners. Laatst nog bij een collega van mij vanuit een andere culturele afkomst. In haar cultuur wordt niet openlijk gepraat over seksualiteit, laat staan over LHBT. Zij merkte op tijdens een scholing dat ze een gaypride-beeld had van LHBT’s.’ Haar beeld van glitter en glamour werd bijgesteld en ze leerde de LHBT-wereld op een hele andere manier kennen. Ze wist niet beter. Willem: ‘Als professional neem je altijd je eigen bagage mee in je handelen, zoals je opvoeding. Er wordt alleen wel bij SWOA van je verwacht dat je kan dealen met LHBT-onderwerpen. Daarom is scholing en aandacht voor seksuele diversiteit ook van wezenlijk belang.’

Strijdlustige vijftigers

Overigens is het niet alleen maar kommer en kwel onder LHBT-ouderen. Willem: ‘Ik zie veel strijdbaarheid bij roze veertigers en vijftigers. Je merkt dat zij zijn opgevoed met meer seksuele vrijheid. Zij staan ook meer open voor contact met andersgestemden en zijn minder terughoudend in contact en hun coming-out.’