In het wooncomplex voelt niet iedereen zich even veilig en vermijden (groepen) bewoners elkaar. Storend gedrag in en rondom de flat en de veranderde bewonerssamenstelling lijken hierbij een rol te spelen. Vanwege de grote diversiteit in bewoners en het moeizame onderlinge contact, kiest welzijnsorganisatie Participe ervoor om een nieuw project op te zetten dat zich richt op community building. De organisatie nodigt bewoners uit om mee te denken. Samen met hen besluiten ze om de binnengekomen signalen te toetsen. Daarbij vallen twee zaken op. Ten eerste: er is veel onbegrip tussen de bewoners onderling. Bewoners die al lang in de flat wonen ergeren zich aan de nieuwe bewoners en andersom, bijvoorbeeld over hoe ze omgaan met hun kinderen. En culturele achtergronden spelen volgens de bewoners een rol. Ten tweede blijken verschillende bewoners last te hebben van een medebewoner die overlastgevend gedrag vertoont. De spanningen spelen zich dus op verschillende scheidslijnen plaats: tussen groepen kort en langer wonende bewoners, tussen mensen met verschillende culturele achtergronden en tussen bewoners die overlast ervaren en degene die dit zou veroorzaken.

Lees de volledige casusbeschrijving in deze pdf

Afspraken over toelaatbaar gedrag

De medewerkers van Participe nemen contact op met de directe buren van de bewoner. Ze spreken af wat voor hen toelaatbaar gedrag is en waar de grens ligt. Denk bijvoorbeeld aan tijdstippen waarop (harde) muziek wel of niet kan. Ook krijgen de omwonenden informatie over in welke situatie Participe of 112 gebeld moet worden. Vervolgens spreekt Participe de betreffende bewoner en maakt met hem afspraken over wel en niet toelaatbaar gedrag. Het resultaat van de aanpak is dat er ten eerste meer begrip is voor de overlastgevende buurman. De bewoners ervaren minder paniek en stress, omdat ze weten bij wie ze terecht kunnen als er toch overlast is. Deze buurman kan in het wooncomplex blijven wonen. Zonder deze inspanningen was er wellicht een uithuisplaatsingsproces in gang gezet, aldus medewerkers van Participe.

Eten verbindt

Daarnaast wordt er ingezet op het bevorderen van het samenleven, vanwege de signalen over spanningen tussen bewoners die er langer en die er korter wonen. In de flat wonen tegenwoordig naast geboren en getogen Amstelveners ook inwoners uit omliggende gemeenten en mensen met diverse culturele achtergronden. De focus ligt op ‘niet kijken naar wat was, maar wat we nu samen kunnen doen’. Daarom worden alle bewoners uitgenodigd voor een bewonersavond om het te hebben over de uitkomsten van de gesprekken met bewoners. Mét lekkere hapjes, verzorgd door bewoners, want ‘eten verbindt’. Participe presenteert op deze avond eerst de situatie in het wooncomplex op basis van de uitkomsten. Vervolgens gaan bewoners met elkaar in gesprek: waar willen we met zijn allen naartoe? Wat zijn de dromen van de bewoners én wat is ervoor nodig om deze waar te maken? Tijdens deze bewonersavond zijn er sportmogelijkheden voor de kinderen. Volgens de wijkcoaches een ‘win-win’: door de opvang voor de kinderen zijn meer bewoners in staat om aanwezig te zijn én er wordt direct contact gelegd tussen de kinderen en ouders.

Door de community building gaan bewoners eerder met elkaar in gesprek over lastige kwesties

Deze avond leidt tot verschillende vervolgacties. Een bewonerscommissie wordt opgezet, bemenst door sleutelfiguren met uiteenlopende culturele achtergronden. Er ontstaan bewonerswerkgroepen op thema’s als huisregels en renovaties. De bewonerscommissie zal onder andere bewoners informeren over gebeurtenissen in en rondom het complex en de sociale betrokkenheid in de flat vergroten door activiteiten. Zoals de nieuw opgezette ‘feestelijke gezamenlijke opschoondag’. Dit leidt tot verbetering van de directe leefomgeving.
Daarnaast heeft de community building opgeleverd dat bewoners eerder met elkaar in gesprek gaan over lastige kwesties. Ook is er door de huis-aan-huisbenadering zicht gekomen op ondersteuningsbehoefte van een individueel huishouden. Anders waren die behoeftes onderbelicht gebleven.

Gedeeld belang

Het organiseren van sociaal contact is een beproefde methode om vooroordelen tegen te gaan en scheidslijnen tussen groepen te overbruggen (Van Wonderen & Felten, 2020). In deze casus organiseren ze een buurtbijeenkomst. Bewoners gaan met elkaar in dialoog over een prettige leefomgeving; dit is een gedeeld belang. Deze gemeenschappelijkheid – waarbij mensen worden aangesproken op wat hen bindt in plaats van wat hen scheidt – is een van de belangrijkste voorwaarden om positief en respectvol samenleven te bevorderen door middel van sociaal contact (SCP, 2007). Het werkt het beste als het contact regelmatig is, gedurende een langere periode (RMO, 2005; Valentine, 2008).

Structureel contact is in Amstelveen ook het doel. Continuïteit is daarbij wel een punt van aandacht. Via community building is de basis gelegd; de hoop is dat bewoners de activiteiten blijven voortzetten met minimale ondersteuning van professionals. Wisseling van beroepskrachten kan dat verstoren: zij moeten opnieuw in contact komen met bewoners. Ook grote doorstroming in het complex verbreekt de continuïteit. Daardoor kennen bewoners elkaar niet meer én de korter wonende bewoners kennen de geldende afspraken niet. Het samen met bewoners organiseren van een terugkerende, gezamenlijke activiteit zou een uitkomst kunnen bieden. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van actieve en bekende buurtgenoten (sleutelfiguren) om bewoners te enthousiasmeren.

Overige aandachtspunten

In deze pdf lees je een uitgebreide beschrijving van de casus inclusief de aandachtspunten volgens de betrokken professionals. Aangevuld met een uitgebreidere reflectie vanuit de literatuur.