Onbeperkt Actief

Bij de pilot in Deventer maakten de betrokken organisaties gebruik van de ervaringen bij Onbeperkt Actief. Dit is een laagdrempelige methode gericht op het bij elkaar brengen van mensen met en zonder een verstandelijke beperking. De methode maakt gebruik van de sociale en professionele infrastructuur in wijken en buurten. Doel is om een sociaal netwerk te bouwen voor inwoners met een verstandelijke beperking in de wijk waar ze wonen. De pilot is gestart in twee wijken van Deventer. Onbeperkt Actief bleek een succes en werd in 2010 bekroond met de Movisie Diversiteitsprijs. Daarna is het snel uitgerold over heel Deventer. Vervolgens besloten Raster Welzijn, Dimence, Vriendendiensten Deventer en RIBW in 2012 een vergelijkbare pilot te starten voor mensen met een ggz-achtergrond.

Voor wie is de ggz-pilot?

De pilot richt zich op inwoners van Deventer met (chronische) psychische aandoeningen, zelfstandig wonend - al dan niet met ambulante begeleiding - of samenwonend in groepsverband in woonvoorzieningen in de 15 woonservice-zones. Het project richt zich ook op alle buurtbewoners, met extra aandacht voor buurtbewoners voor wie meedoen (nog) niet gewoon is en buurtbewoners die vrijwillig actief en/of ondersteunend zijn. Waar mogelijk wordt de verbinding gelegd met initiatieven vanuit de doelgroep mensen met een verstandelijke beperking.

Deventer Actief als voorbeeld

Deventer Actief is een grote manifestatie waar veel initiatieven op het gebied van kunst & cultuur, sport en bewegen, gezond eten en drinken worden gepresenteerd. Vanuit de ggz pilot zijn er bijdragen van o.a. Vriendendiensten Deventer, RIBW en ggz-beraad. Het spel ‘Een steekje los?’ wordt bijvoorbeeld gespeeld. Het doel van het door Zorgbelang Gelderland ontwikkelde spel is om samen in gesprek te gaan over psychische gezondheid en kwaliteit van leven. Een medewerker van de Vriendendienst is opgeleid tot spelleider en begeleidt de activiteit op 15 juni. Het plan bestaat om het spel ook geschikt te maken voor gebruik op wijkniveau.

 Uitgangspunten bij de ggz-pilot van Onbeperkt Actief

• Interesses, hobby’s en talenten van bewoners zijn uitgangspunt in plaats van hun kwetsbaarheid.
• Bewoners met een kwetsbaarheid participeren van planvorming tot uitvoering in het proces.
• Grenzen van leeftijden en problematiek vervagen vanuit de visie dat niet de voorzieningen centraal staan maar de compensatie van de kwetsbaarheid.
• Centraal in de uitvoering staat de sociale component: participatie in de buurt/stad.
• Integrale afstemming en samenwerking op buurt-, wijk of dorps niveau (woonservice-zones) van buurtbewoners, vrijwilligers, belangengroeperingen, professionals van verschillende organisaties.
• Een positieve beïnvloeding van de beeldvorming (antistigma). 
   

 Elkaar leren kennen als eerste stap

Het meedoen van kwetsbare groepen slaagt alleen als zij kunnen zijn wie zij zijn. Meedoen impliceert ook dat er aandacht is voor wijk- en buurtbewoners en organisaties die niet als vanzelfsprekend aandacht en ondersteuning bieden aan mensen die net iets anders zijn. ‘Gewoon waar mogelijk, bijzonder waar moet’ in het streven naar een meer inclusieve samenleving. De eerste stappen zijn gezet door werkers uit de verschillende sectoren met elkaar te laten kennis maken. Zorg en welzijn blijken aparte werelden, professionals kenden elkaar en elkaars werk niet. Men spreekt andere taal (jargon) en kijkt met een verschillende blik naar mensen en de wereld (te beginnen bij Deventer). De verschillende manier van kijken is waardevol: wat is er mogelijk, waar kunnen we verbinden, wat een constructieve volgende stap? De ggz kan motiveren en welzijn biedt mogelijkheden tot aansluiting: zij kennen de wijken, de burgers, de geschiedenis, de valkuilen en de mogelijkheden. In een jaar tijd zijn 20 Deventer inwoners met ggz-achtergrond gekoppeld of verbonden aan buurt- of wijkinitiatieven, activiteiten of andere interesses van de deelnemers.

Werkwijze

De methode Onbeperkt Actief bestaat uit 5 stappen:

1. Draagvlak en netwerk organiseren
2. Wensen en mogelijkheden inventariseren
3. Ideeën verbinden en concretiseren
4. Activiteiten bekend maken en uitvoeren
5. Evalueren en voortzetten (borgen)

Onbeperkt Actief biedt project- en procesondersteuning met uiteindelijk doel borging in reguliere werkwijzen en voorzieningen (samenwerking op wijk- en stedelijk niveau). Er is speciale aandacht en inzet voor beeldvorming/antistigma en inclusie.

Tips voor de uitvoering, werken met mensen met een ggz-achtergrond

• Bied duidelijkheid en vaste structuur voor de mensen met een ggz-achtergrond: dit werkt drempelverlagend.
• Onderzoek de achtergrond van deelnemers - waarom neemt men wel of juist niet deel? Het verwachtingspatroon van de deelnemers blijkt niet altijd overeen te komen met de mogelijkheden.
• Wees alert op ontwikkeling en voortgang: denk niet te snel dat alles geregeld is en goed loopt.
• Neem de tijd om zoveel mogelijk ervaringen en succesverhalen met elkaar te delen. Het onderling uitwisselen van ervaringen en mogelijkheden werkt stimulerend.
• Betrek verschillende cliënt(vertegenwoordigers) ten behoeve van collectieve belangenbehartiging en informatieoverdracht: ervaringsdeskundigen, cliëntenraden en andere belangenondersteuning.
• Blijf draagvlak ontwikkelen, zowel bij deelnemers, als collega's en andere betrokken partijen/organisaties.

Dit is een verkorte versie van een artikel van Annie Oude Avenhuis en Anouk Poll over Onbeperkt Actief dat u onder dit artikel kunt downloaden. Lees ook hun artikel Almere: samenwerken vanuit inspiratie.