Het NOS-artikel gaat in op de antwoorden van een vragenlijst die via NOS Stories werd ingevuld door honderden jongeren. Ze vertellen over hun ervaringen met discriminatie bij het uitgaan en dat ze het nut niet inzien van melden omdat dit toch niets oplevert. Het is goed dat de NOS hier aandacht aan besteedt. Want discriminatie is en blijft onacceptabel. Maar dit nieuws is niet nieuw. Sinds mijn kinderen uitgaan, heb ik legio vergelijkbare verhalen van hen gehoord en van hun vrienden en vrienden van vrienden die het meemaken of van dichtbij zien gebeuren. De eerste keren dat je geweigerd wordt aan de deur van een club komt hard aan. Daarna lijkt er gewenning op te treden. Iets waarvan je weet dat het nou eenmaal gebeurt, een fact of life waar je toch niets aan kunt doen. Dus je kunt er maar beter mee leren omgaan. Dat wil overigens niet zeggen dat het je niet meer raakt.

Weigering door discriminatie

Melden gebeurt amper. Want het levert je toch niets op. Bovendien is het heel moeilijk hard te maken dat je gediscrimineerd bent, zoals jongeren aan de NOS ook aangeven. Want de portier of uitsmijter aan de deur van de club zegt natuurlijk niet dat je er niet inkomt vanwege je uiterlijk. Ze verzinnen iets anders, bijvoorbeeld dat je schoenen niet passend zijn. Of ze zeggen dat je dronken bent - dat zo’n beetje alle clubgangers flink drinken tijdens hun avondje uit doet er niet toe. Zo zijn er vele voorbeelden van weigering en discriminatie bij het uitgaan. Ik hoor ze in mijn directe omgeving, we kennen ze uit onderzoeken en de NOS brengt het nu nog eens onder de aandacht. Overigens niet alleen in Nederland. Zo postte de VTM bij onze zuiderburen onlangs deze treffende video. 

Gedrag aanpassen

Melden lijkt niet de oplossing. Wat dan wel? De NOS geeft verschillende voorbeelden van copingstrategieën die jongeren noemen. Zoals het vermijden van een uitgaansgelegenheid. Of op een andere manier je gedrag aanpassen om zoveel mogelijk de wind uit de zeilen te nemen van de portier of uitsmijter die een reden moet verzinnen om je toegang te weigeren. Door je bijvoorbeeld ‘netjes’ of anders te kleden. Een jongere noemde ook uitgaan in een gemengde vriendengroep als voorbeeld om het risico op weigering te verkleinen.

'Hij wist dat zij dan uit solidariteit ook weg zouden gaan'

Avond niet verpesten

Soms hoor ik dat dat inderdaad werkt: als je qua uitstraling en (kleding)stijl op elkaar lijkt, val je niet meer op. Maar ik ken ook andere verhalen, die laten zien dat het juist nog pijnlijker kan zijn als alleen de witte jongens uit de vriendengroep naar binnen mogen en de anderen niet. Een collega vertelde mij laatst over een vriend die vermoedde dat hij mogelijk geweigerd zou worden bij de club waar ze met z’n allen heen wilden. Daarom ging hij als laatste in de rij staan, zodat zijn vrienden ten minste al binnen zouden zijn als hij geweigerd werd. En hij werd inderdaad geweigerd. Voor de zoveelste keer. Aan zijn vrienden die al binnen waren, stuurde hij een berichtje dat een andere vriend belde om ergens anders heen te gaan en dat hij daarom toch niet naar binnen kwam. Want hij wilde hun avond niet verpesten. Want hij wist dat zij dan uit solidariteit ook weg zouden gaan.

Zorg voor preventie

De verantwoordelijkheid om er iets aan te doen, ligt nu primair bij de jongeren zelf. Ze moeten zelf maar zien hoe ze ermee omgaan. Meld je het niet, dan gebeurt er ook niet echt iets. Maar wachten op melden, is wachten tot het te laat is. Want het kwaad is dan al geschied. Natuurlijk moet de horecagelegenheid ter verantwoording worden geroepen als deze discrimineert. Maar net zo belangrijk of zelfs belangrijker is dat er preventief actie wordt ondernomen. We weten inmiddels op basis van diverse onderzoeken al jaren dat discriminatie in de horeca plaatsvindt, overigens ook op grond van leeftijd of een fysieke beperking. Inmiddels is er ook kennis over hoe gewerkt kan worden aan preventie. Het is bijvoorbeeld belangrijk om normstellend te zijn in de vorm van een campagne waarbij horecagelegenheden gevraagd worden om zich aan te sluiten. Denk aan posters bij de deur waarop duidelijk staat dat iedereen welkom is ongeacht diens achtergrond of kleur, seksuele gerichtheid of beperking. Daarbij zou ook het deurbeleid helder moeten zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een aantal niet discriminerende huisregels die zichtbaar bij de deur hangen. Die huisregels mogen dan ook echt de enige grond tot weigering zijn. Lees meer over wat werkt bij het verminderen van discriminatie.

Goede voorbeelden gezocht

Gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen met preventief beleid tegen discriminatie in de horeca. Movisie gaat dit najaar op zoek naar goede voorbeelden hiervan. Want goed voorbeeld doet volgen! Heeft jouw gemeente een preventieve aanpak om discriminatie in de horeca te verminderen? Dan horen we dat graag. Neem contact op met Movisie-onderzoeker Hanneke Felten via h.felten@movisie.nl.