Doe-geroep vanaf de zijlijn
Decentralisatie zoekt vrijwilligersorganisatie: deel 1
Er wordt een steeds groter beroep gedaan op vrijwilligers. Om te zorgen voor mensen die dat nodig hebben, of om een publieke voorziening zoals een zwembad in stand te houden. Genoeg kansen voor vrijwilligersorganisaties om samen met gemeenten en welzijnsinstellingen een sterk vangnet te vormen in de decentralisaties, zou je denken.
De decentralisaties vragen een nieuwe manier van betrokkenheid van burgers. En betrokkenheid van organisaties bij hun omgeving. Want het is niet meer vanzelfsprekend dat de overheid de zorg of voorzieningen biedt die de samenleving belangrijk vindt. Verantwoordelijkheden en taken komen bij de burger te liggen. Maar: vrijwilligers vinden en binden is geen sinecure. Vrijwilligers zijn niet gratis. Vrijwillige inzet vraagt coördinatie, begeleiding en deskundigheidsbevordering. Het zijn niet de ‘nieuwe goedkope krachten’ die professionals overbodig maken', aldus Gemeente.nu. Vrijwilligersorganisaties kunnen oplossing bieden.
De gemeente ’s-Hertogenbosch deed begin dit jaar onderzoek naar welke diensten vrijwilligersorganisaties kunnen en willen aanbieden voor kwetsbare groepen in de samenleving. Welke organisaties bereid zijn om kwetsbare groepen vrijwilligerswerk aan te bieden, werd ook helder. Ontmoetingsactiviteiten, dagbesteding of een boodschappendienst werden al door verschillende organisaties aangeboden. Maar ook andere organisaties bleken bereid dit soort diensten op te pakken, wat ook gold voor het bieden van vrijwilligerswerk aan kwetsbare burgers. Voorwaarde: er moest draagvlak zijn binnen de organisatie. Daarnaast was er behoefte aan bijeenkomsten waarin organisaties en instellingen met elkaar kennis konden delen over de doelgroep. De gemeente ’s-Hertogenbosch plande op basis hiervan een reeks bijeenkomsten met vrijwilligersorganisaties. Vrijwilligerssteunpunt Galant ondersteunt de organisaties bij het vergroten van hun toegankelijkheid en het bieden van vrijwilligerswerk aan kwetsbare groepen. Hierbij wordt onder andere de digitale talentenbank ingezet.
Vinden en binden vraagt tijd
Het is belangrijk dat vrijwilligersorganisaties hun sociale verantwoordelijkheid nemen. Er wordt veel verwacht van vrijwilligers maar voor de duurzaamheid, kwaliteit en continuïteit zijn er organisaties nodig die het vrijwilligerswerk coördineren. Hoewel steeds meer professionele welzijnsorganisaties zelf vrijwilligers werven, zullen bestaande vrijwilligersorganisaties hierin een rol moeten blijven spelen. Al is het alleen al, naast de beschikbaarheid over toegewijde vrijwilligers, omdat conflicten tussen professionals en vrijwilligers minder spelen binnen vrijwilligersorganisaties. Wat maakt dat de betrokkenheid en continuïteit van de vrijwilliger groter is. Want over de bereidheid van vrijwilligers is bekend dat ze eerder geneigd zijn zich in te zetten voor een organisatie waar zij mee bekend zijn, dan voor een nieuwe vrager. Wanneer een gemeente, welzijnsorganisatie of sociaal wijkteam vrijwilligers werft, zullen zij vrijwilligers frequent moeten waarderen en aansturen. Dit kost extra tijd en investering, die er vaak niet is of ten koste gaat van andere taken. Door de coördinatie van vrijwilligers bij vrijwilligersorganisaties neer te leggen, is er meer continuïteit.
De winst voor de maatschappij
Vrijwilligersorganisaties kunnen op verschillende manieren oplossingen bieden bij de decentralisaties. Dat ze dat ook willen, blijkt uit onderzoek in ’s-Hertogenbosch waar 40% van de organisaties al diensten aanbiedt als dagbesteding, ontmoetingsactiviteiten of huisbezoek en nog eens 10% dit wil gaan doen. Een greep uit de mogelijkheden.
- Het aanbieden van diensten of activiteiten in een wijk voor kwetsbare mensen. Zoals een maaltijdservice voor ouderen of het organiseren van uitjes voor mensen met een lichamelijke beperking of jongeren met opvoed- of opgroeiproblemen.
- Kwetsbare mensen een vrijwilligersplek bieden. Bijvoorbeeld mensen met een bijstandsuitkering die helpen bij een voetbaltraining.
- Het opzetten of beheren van publieke voorzieningen. Bijvoorbeeld het beheren van een buurthuis, zwembad of muziekschool.
De winst voor vrijwilligersorganisaties
De overheid vraagt meer van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Maar waarom zouden zij zich (nog meer) inzetten voor kwetsbare mensen? Wat levert het hen op? Bedrijven doen aan maatschappelijk betrokken ondernemen, onder andere vanwege imagoverbetering. Dit kan ook een reden voor vrijwilligersorganisaties zijn om zich, naast hun reguliere activiteiten, in te zetten voor de maatschappij. Zij kunnen hierdoor meer of andere vrijwilligers werven, of de competenties van de vrijwilligers juist ontwikkelen doordat vrijwilligers leren werken met een specifieke groep mensen. Ook het verbeteren van de leefbaarheid in een buurt kan een reden zijn. Kortom: genoeg redenen. En kansen. Movisie verzamelt de komende tijd tools en instrumenten voor vrijwilligersorganisaties om aan de slag te gaan met maatschappelijk betrokken ondernemen. In het laatste artikel uit deze reeks lees je daar meer over.
- Decentralisatie zoekt vrijwilligersorganisatie Deel 2: Wat zijn de voorwaarden voor succesvolle samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties en gemeenten?
- Decentralisatie zoekt vrijwilligersorganisatie Deel 3: Drie manieren om het sociale weefsel te versterken.
