Jonge Mantelzorg-Check: jonge mantelzorgers herkennen, het gesprek aangaan en goed doorverwijzen

Doen wat werkt voor jonge mantelzorgers in de regio Leiden

Circa één op de vier kinderen en jongeren groeit op in een gezin waar iemand zorg nodig heeft. Veel van deze jongeren voeren extra taken uit om het gezin te ondersteunen. Tegelijkertijd maken zij zich vaak zorgen om de beperking of ziekte van vader, moeder, broer of zus én komen zorgen voor henzelf vaker in de knel omdat aandacht uitgaat naar het zieke gezinslid. Zijn deze jonge mantelzorgers daarom zielig? Nee, maar het is wel van belang jonge mantelzorgers te herkennen en ondersteunen zodat de zorgen hen niet opbreken.

In de regio Leiden zijn gemeenten, organisaties in zorg en welzijn en Movisie daarom in 2019 gestart met het verbetertraject ‘Doen wat werkt voor jonge mantelzorgers in de regio Leiden’. In 2021 verricht de Leidse wethouder Marleen Damen in de Week van de Jonge Mantelzorger de aftrap van het ‘Netwerk JMZ Leidse Regio’. Hoe zet deze regio zich in voor jonge mantelzorg? En wat heeft het verbetertraject daaraan bijgedragen?

Verbetertraject jonge mantelzorgers in de regio Leiden

Anno 2021 is de energie en samenwerking tussen organisaties rondom het thema jonge mantelzorg in de regio Leiden aanzienlijk beter dan twee jaar geleden. ‘Jaren geleden hadden we een platform jonge mantelzorg in Leiden, maar de betrokkenheid en energie lekte daar behoorlijk weg. Dat is jammer want juist voor het ondersteunen van jonge mantelzorgers is het belangrijk dat je een goed netwerk hebt met bijvoorbeeld het jongerenwerk, de GGZ, GGD en het onderwijs’, aldus Samantha van der Werf-Chaudron, mantelzorgcoach bij Incluzio. Een voorwaarde voor het verbetertraject is dat zowel wetenschappelijke en professionele kennis als kennis van jonge mantelzorgers zelf worden benut. Anke-Ida Markvoort, ook mantelzorgcoach bij Incluzio, vult aan: ‘We werken al twee jaar aan de samenwerking tussen de verschillende organisaties. Samen zetten we verbeteracties op en daarvoor gebruiken we alles kennis van de betrokken professionals en kennis uit onderzoek. Het valt echter niet mee om ook jonge mantelzorgers te betrekken. Dat lukt wel op webinars en bijeenkomsten, maar jonge mantelzorgers structureel betrekken is de volgende stap.’ Inmiddels is het verbetertraject zo goed als afgerond en is de samenwerking geborgd in het Netwerk JMZ Leidse Regio (gemeenten Leiden, Oegstgeest, Zoeterwoude en Leiderdorp). 

‘Mantelzorger zijn kies je niet, dat ben je’

Jonge Mantelzorg-Check 

Om bewustwording onder professionals in zorg, welzijn en onderwijs te vergroten professionals direct te faciliteren ontwikkelde het Netwerk JMZ Leidse Regio en Movisie de Jonge Mantelzorg-Check. Dit instrument helpt professionals om jonge mantelzorgers te herkennen, helpt om het gesprek met jonge mantelzorgers aan te gaan én helpt professionals om jonge mantelzorgers goed door te verwijzen. ‘Het mooie aan de ontwikkeling van dit instrument is dat je hier alle verschillende typen kennis samen ziet komen. De signalen en voorbeeldvragen zijn gebaseerd op onderzoek en gevalideerde vragenlijsten. Dit is aangevuld met de kennis van professionals en jonge mantelzorgers zelf. Daarnaast is het een relatief eenvoudig te gebruiken instrument, juist omdat het alleen voorziet in de belangrijkste informatie. In de regio Leiden zijn we nu aan het experimenteren met de Jonge Mantelzorg-Check en gebruiken we de ervaringen van professionals om het instrument straks te verbeteren’, aldus Joost de Haan (Movisie). 

Download de Jonge Mantelzorg-Check hier

Aandacht voor jonge mantelzorgers

Het netwerk JMZ Leidse regio organiseerde in het kader van de Week van de Jonge Mantelzorger 2021 een webinar om aandacht te vragen voor het thema jonge mantelzorg. Tijdens het webinar werden feiten en cijfers met betrekking tot jonge mantelzorgers gedeeld, de Jonge Mantelzorg-Check kwam aan bod en twee mantelzorgers vertelden hun persoonlijke verhaal. Tijdens de opening onderstreept wethouder Damen het belang van het verbetertraject: ‘Het ondersteunen van jonge mantelzorgers is ontzettend belangrijk. Dit vraagstuk kunnen we alleen bij de kop pakken als we goed samen werken met elkaar. Eén op de vier jongeren is mantelzorger. In een klas zitten ongeveer 30 kinderen, we kunnen er dus vanuit gaan dat er gemiddeld zeven à acht kinderen per klas mantelzorger zijn. Dat doet iets met hen. We moeten daar extra aandacht voor hebben. Ik hoop dat jongeren zich beseffen dat ze jonge mantelzorger zijn en dat ze daar best aandacht voor mogen vragen. Ze mogen niet belemmert worden in hun eigen ontwikkeling en behoeften.’

Ambities van het Netwerk JMZ Leidse Regio

‘De afgelopen jaren hebben we in het verbetertraject met Movisie onderzocht welke richting we op willen en hoe we jonge mantelzorgers in deze regio het beste kunnen ondersteunen. Op basis van onderzoek, goede voorbeelden en vooral ook de inbreng van alle samenwerkingspartners, hebben we veel ideeën opgedaan hoe we jonge mantelzorgers beter kunnen bereiken en ondersteunen. Zo hebben we de website www.ikzorgvoor.com bijvoorbeeld nieuw leven ingeblazen. Dit is dé plek in de regio Leiden waar we informatie verspreiden voor jonge mantelzorgers en professionals’, benadrukt Samantha van der Werf-Chaudron. Anke-Ida Markvoort vult aan: ‘Daarnaast willen we ook nog meer inzetten op aandachtfunctionarissen: professionals die in hun eigen organisatie het thema continu agenderen. Het lastige met het thema jonge mantelzorg is dat het er vaak bijgedaan wordt, waardoor het van het netvlies verdwijnt van professionals en organisaties. Met het Netwerk JMZ Leidse Regio willen we een groep professionals toerusten met materialen zodat zij zonder te veel moeite continu aandacht voor jonge mantelzorgers kunnen blijven vragen.’