Dweilen met de kraan open
Schulden kunnen als een molensteen om je nek hangen. En dan helpt het niet als deurwaarders hun tarieven met zestien procent mogen verhogen.
In de afgelopen week vertelde een interventiespecialist mij het verhaal van een man die in zijn jeugd bij de handel in drugs betrokken was geraakt. Hij was destijds een gemakkelijke prooi voor mensen die misbruik maakte van zijn beperkte verstandelijke vermogens en zijn wens om ‘erbij te horen’. Het gevolg was dat hij in de gevangenis belandde met een schuld van 12.000 euro. Na zijn detentie is hij nooit meer met de politie in aanraking geweest.
Hij probeerde zijn leven op te pakken, maar het bleek voor hem heel erg moeilijk om een betaalde baan te vinden. Hij belandde langdurig in de bijstand, waardoor hij, zoals vaak bij gemeenten oneerbiedig uitgedrukt, tot het ‘granieten bestand’ ging behoren. Na meer dan 30 jaar lang 25 euro per maand af te lossen op de schuld waarmee hij vrij kwam (meer kon hij van zijn bijstandsuitkering niet betalen) was de schuld opgelopen tot 25.000 euro. De rente die betaald moest worden was namelijk hoger dan de aflossing. Gelukkig liep deze man aan tegen deze interventiespecialist, die zijn situatie bij de betrokken ambtenaar van de gemeente waar hij woonde aankaartte. De ambtenaar toonde compassie. De schuld werd kwijtgescholden en de man kon zijn leven weer oppakken.
Kleine schulden worden in Nederland grote schulden, niet alleen door de overheid, die vaak de grootste schuldeiser is, maar ook vanwege de werkelijk op hol geslagen deurwaarders. De kosten van invordering die zij in rekening brengen, staan vaak in geen enkele verhouding meer tot de oorspronkelijke schuld. Schuldenaren in een moeilijke financiële situatie zakken zo weg in uitzichtloze ellende.
Er zijn vanuit allerlei hoeken (zie bijvoorbeeld het rapport van de Ombudsman over behoorlijk invorderen) aanbevelingen gedaan om hier iets aan te doen. Ook zijn er sociaal ondernemende incassobureaus die niet alleen innen maar mensen ook helpen om uit de schulden te komen. Je zou denken dat de overheid dit laatste zou omarmen en wil stimuleren. Maar nee... schuldenaren gaan niet minder, maar meer deurwaarderskosten betalen. De minister is namelijk van plan om de tarieven die deurwaarders mogen rekenen te verhogen met 16 procent.
Soms word ik hier wel moedeloos van. We kunnen vanuit Movisie een pleidooi houden om te luisteren naar mensen die ervaringsdeskundig zijn als het gaat om schuldhulpverlening en we kunnen hulpverleners met ‘wat werkt’ principes blijven bestoken, maar zo lang dergelijke systeem hick-ups niet doorbroken worden, blijft het dweilen met de kraan open...
Janny Bakker-Klein, voorzitter van de Raad van Bestuur bij Movisie schreef deze blog voor de bijlage ‘Het goede leven’ van het Friesch Dagblad.