Eenzaamheid voorkomen door je te richten op life-events
Op dinsdag 27 november kwamen beleidsmakers en aanpakkers van eenzaamheid in gemeenten bij elkaar in het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht. Daar wisselden zij kennis en ervaringen uit over het voorkomen van vereenzaming door je te richten op life-events.
Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe zij eenzaamheid op een samenhangende en duurzame manier aan kunnen pakken. Daarom nodigde Movisie beleidsmedewerkers en coördinatoren, die zich binnen gemeenten richten op het verminderen van eenzaamheid, uit om van elkaar te leren tijdens een landelijke leerbijeenkomst. Centraal in deze bijeenkomst stond het inspelen op levensgebeurtenissen, ook wel ‘life-events’ die het risico om te vereenzamen verhogen.
Lees ook het verslag van de voorgaande bijeenkomst
Life -events
Volgens Jan Willem van de Maat zijn er kansen voor gemeenten door aandacht te hebben voor life-events. Bij life-events kun je denken aan het overlijden van een partner, met pensioen gaan, verhuizen of werkloos raken. ‘Het focussen op life-events biedt kansen om te voorkomen dat mensen vereenzamen. Het signaleren is gemakkelijker en het brengt focus aan in je aanpak’. Maar volgens van de Maat zijn er ook uitdagingen. Hoe kom je bijvoorbeeld in contact met mensen die een life event meemaken? En op welk moment en hoe maak je het bespreekbaar? En niet onbelangrijk, wie is eigenlijk aan zet? De gemeente, vrijwilligers, buren, vrienden, familie of professionals?
Afhankelijk worden van de bijstand als life-event
Berend de Groote, programmaleider van Meedoen Werkt van de gemeente Amsterdam vertelde over hoe Amsterdammers met een bijstandsuitkering extra risico hebben om te vereenzamen.
Onder de vlag van de Aanpak Eenzaamheid heeft hij een experiment uitgevoerd waarin klantmanagers van mensen met een bijstandsuitkering een training kregen om eenzaamheid te herkennen en bespreekbaar te maken. Dilemma’s uit de praktijk, zoals het taboe dat op het bespreken van eenzaamheid, werden besproken. De GGD analyseerde de gegevens en combineerde ze met de praktijkervaringen van de betrokken klantmanagers.
Inzichten
Wat waren de belangrijke inzichten van het experiment?
- Niet alleen ouderen, maar juist de “middengroep” voelt zich eenzaam (45-65 jaar)
- Er heerst nog steeds een groot taboe op eenzaamheid, bespreken is lastig óók voor de professional.
- Baat het niet, schaadt het mogelijk wel. Mensen verwijzen naar een ontmoetingsactiviteit waar ze geen aansluiting vinden, kan gevoelens van eenzaamheid bevorderen.
- Ontbreken passend aanbod (te eenzijdig op ontmoeting gericht).
- Participatie is nog geen garantie om je verbonden voelen.
Bekijk presentatie gemeente Amsterdam
‘De rol van vindplekken is nog onderschat’
Na de presentaties wisselden deelnemers hun ideeën met elkaar uit over de aanpak van eenzaamheid. ‘Eenzaamheid is een enorme uitdaging, het bereiken zelf en ook het moment waarop is cruciaal, ook bij life events. Het gaat eigenlijk over ‘critical moments’. Soms moet je even wachten na een life event. En soms kan een ‘critical moment’ ook bijvoorbeeld het moment zijn als iets mislukt. Dat mensen gedwongen zijn stil te staan en op zichzelf te reflecteren’ aldus een van de deelnemers. ‘Luisteren is soms belangrijker dan meteen met oplossingen komen, geeft een andere deelnemer aan. Haar mening wordt breed gedeeld. Ook moeilijk bereikbare groepen zijn een uitdaging. Van de Maat sluit af met: ‘In plaats van je richten op life-events zou je ook extra aandacht kunnen hebben voor belangrijke vindplaatsen, waar je kan verwachten dat je mensen tegen komt die een verhoogd risico hebben om te vereenzamen, zoals de sociale dienst, voedselbanken, huisartspraktijken, notarispraktijken en woningcorporaties.