Effectief leidinggeven aan een burgerinitiatief

Doorpakken, maar niet voor de troepen uitlopen

Burgerinitiatieven in wonen, welzijn en zorg werken op allerlei gebieden aan een betere leefomgeving. Aan buurten waarin we weer wat meer omkijken naar elkaar. Aan een ontmoetingspunt, een vervoersproject of een kleinschalige woonvoorziening. Het kan van alles zijn. Wat komt er organisatorisch bij kijken en hoe pak je dat samen op?

Wat maakt een groep kartrekkers tot een effectieve groep?

Om met succes een burgerinitiatief in wonen, welzijn en zorg te starten is een groep enthousiaste en kundige kartrekkers onontbeerlijk. Kartrekkers hebben het talent om kansen in de wijk of het dorp te herkennen én ze te verzilveren. Ze weten mensen aan het initiatief te binden. Kartrekkers zijn betrokken, enthousiaste en ondernemende bewoners die ook anderen in beweging weten te krijgen. Ze kunnen pragmatisch denken en hebben het vertrouwen van de gemeenschap. Een effectieve groep kartrekkers heeft veel kwaliteiten!

Een effectieve groep kartrekkers…

  • heeft een gemeenschappelijke visie op het waarom van hun initiatief;
  • heeft mensen met de juiste expertise in huis (of weet deze gemakkelijk te vinden);
  • bevat een mix van denkers en doeners;
  • is creatief, ondernemend, sociaal vaardig en heeft humor;
  • is eensgezind over het doel en heeft daarover een goed verhaal naar buiten;
  • bevat sleutelfiguren met een goed netwerk in de wijk of het dorp;
  • heeft goede contacten met de gemeente, de woningbouwvereniging of andere instanties;
  • bestaat uit goede netwerkers die op alle niveaus kunnen verbinden;
  • heeft doorzettingsvermogen maar kan ook relativeren;
  • toont inlevingsvermogen naar samenwerkingspartners, maar ook lef en brutaliteit.

Wat is een passende organisatiecultuur voor het burgerinitiatief?

Of het nu gaat om een multinational of een bewonersinitiatief: iedere organisatie heeft een organisatiecultuur. De cultuur van een organisatie wordt meestal omschreven als een stelsel van impliciete en expliciete ideeën, waarden en normen die bepalend zijn voor hoe de mensen binnen de organisatie met elkaar omgaan. Het is belangrijk dat de betrokkenen daarover met elkaar in gesprek zijn. Er kan sprake zijn van:

  • een machtscultuur: een leider als centrale figuur
  • een rolcultuur: alles draait om procedures en voorschriften
  • een taakcultuur: het resultaat staat voorop. Veel vrijheid in doen en laten en inzet van ieders talenten
  • een personencultuur: persoonlijke ontwikkeling en bevrediging zijn belangrijk.

Een burgerinitiatief valt nooit binnen één cultuurtype. Jan Snijders van zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt herkent binnen zijn eigen initiatief bijvoorbeeld onderdelen van de taakcultuur. 'Een kwaliteit bij ons is de grote deskundigheid van de bestuursleden, waardoor we snel dingen voor elkaar krijgen. Zo kunnen we de vaart erin te houden. Hier staat tegenover dat het voor ons soms een uitdaging is om niet te snel te gaan. Je wilt doorpakken, maar als je te veel voor de troepen uitloopt, raak je het contact met je vrijwilligers en het dorp kwijt.' Dan is er kans dat de gezamenlijke missie en visie uit beeld raken, één van de uitdagingen van een personencultuur.

Lees meer over leiderschap en samenwerking in het volledige artikel (pdf) en doe de KrachtMeting voor vrijwilligersorganisaties.
 

Artikelenreeks
Dit artikel is het derde in een reeks van tien over burgerinitiatieven in wonen, welzijn en zorg. Vanuit het landelijk programma Langer Thuis is door ActivAge en Movisie gesproken met verschillende contactpersonen van drie initiatieven en hun samenwerkingspartners. De inzichten die naar voren kwamen, staan centraal in deze reeks. Alle artikelen samen leveren de bouwstenen voor burgerinitiatieven om zich verder te ontwikkelen, en effectief en productief samen te werken met de gemeente en andere lokale partners in wonen, welzijn en zorg. Bekijk de artikelenreeks

Langer Thuis is het kennis- en experimentenprogramma van Movisie, Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg en Platform31. Het langer zelfstandig wonen en de hervorming van de langdurige zorg vraagt om nieuwe aanpakken, instrumenten en kennisspreiding. Langer Thuis werkt aan verbetering van bestaande woonarrangementen en het nieuwe samenspel tussen gemeenten, burgerinitiatieven en 'sociale' ondernemers.