Onderzoeker Kitty van den Hoek van Movisie: ‘Professionals die achter de voordeur komen, zoals verpleegkundigen en fysiotherapeuten, bouwen een vertrouwensrelatie op met mantelzorgers. Zij kunnen ‘warm’ doorverwijzen naar hulp en advies. Ook kan hun kennis helpen om mantelzorgondersteuning beter aan te laten sluiten bij verschillende leefstijlen en zorgpatronen.’

Download dossier

Overbelasting

Ongeveer 1 op de 6 mantelzorgers ondersteunt meer dan 8 uur per week. Onder hen doen een half miljoen mensen dat vaak al gedurende een langere tijd. De kans op overbelasting bij mantelzorgers neemt toe wanneer de zorg langdurig en/of intensief is en de mantelzorgers veel verschillende soorten hulp verlenen. Het nieuwste Wat werkt … dossier zoomt in op mantelzorgondersteuning. Specifieke aandacht gaat uit naar respijtzorg.

Wat werkt

Effectieve mantelzorgondersteuning begint bij vroegtijdige en herhaaldelijke informatievoorziening. Niet alleen schriftelijk of online, maar ook via de mensen die achter de voordeur komen bij mantelzorger en zorgontvanger. Kitty van den Hoek, onderzoeker Informele Zorg: ‘Er is veel informatie over bijvoorbeeld respijtzorg, maar het ‘uitzoekwerk’ wordt vaak belemmerd doordat het mantelzorgers ontbreekt aan tijd, energie of concentratie. De eerstelijns zorg, zoals de praktijkondersteuner van de huisarts, de wijkverpleegkundige en de fysiotherapeut, spelen een belangrijke rol in de informatievoorziening en verwijzing naar ondersteuning.

'Mantelzorgondersteuning moet aansluiten bij het ritme en de dynamiek van mantelzorgers en hun zorgnetwerken'

Passende respijtzorg

De respijtzorg moet veilig en verantwoord zijn, en ook passend en vertrouwd. De mantelzorger wil graag zien dat de zorgontvanger het goed heeft. Hierbij kan een gezamenlijke ‘wenperiode’ helpen. Ook speelt de houding en deskundigheid van beroepskrachten en vrijwilligers een belangrijke rol. Zij moeten gebruik maken van de kennis en ervaring die de mantelzorger heeft over de zorg voor de zorgontvanger. De respijtzorg moet aansluiten bij de leefstijl en zorgpatronen die de mantelzorger en zorgontvanger delen (integrated care). Een gevoel van onveiligheid kan al worden weggenomen door foto’s van de familie mee te nemen naar de respijtzorglocaties, of iemands lievelingsbeker. Duidelijk moet zijn dat zowel beroepskrachten als mantelzorgers eenzelfde doel hebben: het verhogen van het welbevinden van alle belanghebbenden.

Onderzoeker Kitty van den Hoek van Movisie: ‘Mantelzorgondersteuning, of het nu gaat om advies of respijtzorg, moet aansluiten bij het ritme en de dynamiek van mantelzorgers en hun zorgnetwerken, die onderling zeer verschillen. Verpleegkundigen, fysiotherapeuten en sociaal werkers kunnen enorm helpen om die aansluiting te verbeteren.’

Dit dossier is onderdeel van een serie Wat werkt bij dossiers. Bekijk een overzicht van deze dossiers.