Er moet een objectieve norm voor grensoverschrijdend gedrag komen
Een gezamenlijk gedragen ‘erg’ is niet on-Nederlands
Partnergeweld en ex-partnergeweld zijn de meest voorkomende vormen van geweld in Nederland. Onlangs was er ophef over Lil’ Kleine en het geweld dat hij tegen zijn vriendin zou hebben gebruikt, maar de media staan al jaren bol van berichten over grensoverschrijdend gedrag. Plegers bieden hun excuus aan, steeds meer slachtoffers melden zich en ook omstanders lijken te beseffen dat ze niet kunnen wegkijken. Er moet een duidelijke maatschappelijk onderschreven norm komen voor gedrag dat we grensoverschrijdend vinden, betoogt Movisie-expert Wendela Wentzel.
Verschil in perceptie
In de berichtgeving horen we uitspraken als ‘Iedereen heeft zijn eigen ‘erg’.’ We denken en voelen verschillend over de ernst van grensoverschrijdend gedrag. Dit bleek bijvoorbeeld uit de opmerkingen van Beatrijs Smulders in de Ongelooflijke Podcast van NPO Radio 1. Zij wijt de ogenschijnlijke toename van seksueel grensoverschrijdend gedrag aan de ‘pornoficatie’ van de samenleving en zei dat ze vroeger nooit bedreigingen ’s nachts op straat had meegemaakt. Maar Sylvia Witteman schreef juist dat ze het jaren geleden regelmatig meemaakte, al kon ze gelukkig altijd ontkomen.
Begrijpelijk, dit verschil in perceptie, want ons oordeel over grensoverschrijdend gedrag is afhankelijk van onze ervaring en van onze waarden en normen. Het ontbreken van objectiviteit en een gezamenlijke taal is het gevolg. Met het risico op polarisatie.
De roep om een gezamenlijk gedragen ‘erg’ neemt toe. We moeten een moreel standpunt innemen en gedrag durven af te keuren.
Objectiever kijken
Als specialist in methodieken rond (seksueel) grensoverschrijdend gedrag pleit ik voor een normstellend kader. Dit klinkt zwaar, maar is heel eenvoudig. In methodieken rond (ex-)partnergeweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag bij kinderen en jongeren, wordt het gedrag langs de meetlat gelegd met behulp van een aantal criteria: is er wederzijdse toestemming, hoe zit het met de vrijwilligheid en gelijkwaardigheid, past het gedrag bij de leeftijd (bij kinderen en jongeren), is er sprake van zelfbeschikking (bij volwassenen), is er respect voor jezelf en de ander en past het in de omgeving?
Zo kun je objectiever kijken naar grensoverschrijdend gedrag en geweld. Het pakt een cultuur van verzwijgen, verbergen en bagatelliseren aan. Slachtoffers en de omgeving weten zich hierdoor gesteund en dit helpt zowel hen als anderen om eerder te melden en het machtsmisbruik te doorbreken. Het biedt ruimte aan tegenspraak en weerwoord.
