Ervaringen met reclasseren in de buurt
Het gaat om kennis én beweging
‘Als reclassering willen we ons werk onderbouwd doen’, zegt Steijger. ‘Met dit traject hebben we gezocht naar kennis over werkzame elementen van reclasseren in de buurt en hoe die kunnen bijdragen aan het reclasseren dichtbij onze cliënten, middenin de samenleving. In de toekomst willen we die dan ook echt in ons werk toepassen.’
Sabine Steijger is projectleider van reclasseren in de buurt. Hoe heeft zij het project ervaren en wat heeft het opgeleverd?
‘Een van de dingen die we hebben geleerd is dat ‘de buurt’ allerlei kanten heeft,’ vervolgt Steijger. ‘Eén manier van reclasseren in dé buurt bestaat dus eigenlijk niet. In elke gemeente en elke wijk werkt het anders. Met andere partijen. Je moet dus een lokale opgave hebben, een doel stellen wat je precies wilt doen en wat je onder buurt verstaat. Niet als een kip zonder kop de buurt in te gaan. Met de ervaringen uit de experimenten en de kennis van Movisie over het sociaal domein hebben we daar stappen in gezet.’
Al doende leren
‘Het is natuurlijk mooi om kennis te ontwikkelen, maar het is ook de uitdaging om dit gepaard te laten gaan met een (bewust) leerproces in de praktijk. Met reclasseren in de buurt hebben we daar veel aandacht voor gehad. Vanuit Reclassering Nederland hebben we leerprocesbegeleiders en onderzoekers aangesteld die de experimenten in de praktijk begeleiden. Voor ons was dat nieuw. Movisie heeft dit proces begeleid. De leerprocesbegeleiders bleken onmisbaar om het proces van ‘al doende leren’ te faciliteren en stimuleren. Hierdoor werd er niet alleen aan nieuwe kennis gewerkt, maar ontstond er direct een beweging onder onze medewerkers. We zijn er met z’n allen achter gekomen dat de beweging en de kennis net zo belangrijk zijn en elkaar versterken.’
Steijger geeft een ‘klein’ voorbeeld
‘Voor Reclassering Nederland is casuïstiekbespreking belangrijk. We hebben er onlangs een handreiking over gemaakt waar de nodige kennis in is verwerkt. In het Amsterdamse experiment bleek dat voor reclasseren in de buurt nog niet optimaal te werken. De leerprocesbegeleider en de medewerkers in het gebiedsgerichte team hebben toen een aantal buurtgerichte vragen opgenomen in de casuïstiekbespreking. Hierdoor is er meer aandacht voor de invloed die de buurt op het leven van de cliënt uitoefent. Medewerkers kregen zo ‘vanzelf’ meer interesse in ‘de buurt’. Dat stimuleert de beweging om dichterbij de cliënt en zijn of haar leefwereld te komen. Dat is een voorbeeld van leren door te doen.’
Hoe verder?
‘De onderzoekers van Reclassering Nederland hebben een rapport gemaakt over de verschillende experimenten. Movisie heeft een overkoepelend rapport gemaakt waarin de geleerde lessen zijn verzameld. Op basis van alle lessen uit het actieonderzoek en de Maatschappelijke Kosten-/Batenanalyse hebben we een bijeenkomst gehad met een klein team uit verschillende gelederen van de organisatie. Daar hebben wij met elkaar gespard hoe de werkzame elementen in onze organisatie ingebed zouden kunnen worden.
Wij vonden elkaar al snel in ‘ontwikkelgericht leren’, de mix van bewijs en beweging. Komende jaren zullen er steeds meer gebiedsgerichte teams komen. Je wilt natuurlijk dat de kennis die we nu hebben in die teams wordt benut. Maar dat gaat niet vanzelf. Een team maakt bijvoorbeeld wel een sociale kaart, maar zal dat minder snel doen aan de hand van een lokale opgave en een analyse van het begrip buurt. Om die opgave wel tot stand te laten komen is een goede inrichting van het proces nodig.’
Foto: portret Sabine Steijger, door Arie Kievit
