Ervaringsdeskundigen over sociale technologie in dagelijks leven en hulpverlening
Om erachter te komen wat nu echt belangrijk is voor inwoners op het gebied van sociale technologie in de hulpverlening, gingen we met een aantal ervaringsdeskundigen van Buro ErvaringsKracht in gesprek. We vroegen het panel van ervaringsdeskundigen onder andere naar hun behoeften, hun dagelijks gebruik en de toegankelijkheid van sociale technologie in het dagelijks leven en de hulpverlening.
Tijdens het gesprek vertelden de ervaringsdeskundigen dat ze het vooral internet gebruiken voor bankzaken, e-mail en om dingen te bestellen. Ze vinden het internet goed toegankelijk, en Cordaan helpt daarbij als dat nodig is. Het probleem begint bij ingewikkelde taken op internet. Bijvoorbeeld, bij het gebruik van DigID moeten mensen inloggen en extra stappen doorlopen door de beveiligingsmaatregelen. Veel mensen vinden dit moeilijk. Een ervaringsdeskundige is blij met de hulp van zijn persoonlijk begeleider, omdat hij er zelf een ‘gigantische puinhoop’ van zou maken. Ze bespraken ook dat het vervelend is als je niet kunt bellen voor hulp. Een inwoner vertelde dat er bij zijn moeder was ingebroken en dat haar telefoon en laptop waren gestolen. ‘Hoe kun je dan instanties bellen? Je moet via internet een nieuwe inlogcode aanvragen. Dat is dan moeilijk om voor elkaar te krijgen.’
Buro Ervaringskracht
Buro ErvaringsKracht is een initiatief van Cordaan, een van de grootste zorgorganisaties in Amsterdam. De ervaringsdeskundigen werkzaam bij Buro ErvaringsKracht hebben allemaal één ding gemeen. De kracht van hun persoonlijke ervaring. Ze zetten deze ervaringen op verschillende manieren in, om zo de wereld voor mensen met een (verstandelijke) beperking zo toegankelijk mogelijk te maken.
Mogelijkheden door internet
Daarnaast waren er ook ervaringsdeskundigen die aangaven veel gebruik te maken van het internet. Sociale media zoals TikTok, Snapchat, Instagram, Facebook en YouTube kwamen naar voren als online platforms waar de ervaringsdeskundigen elke dag gebruik van maken. Ook de invloed van de corona-uitbraak op het gebruik van internet kwam ter sprake. Hoewel het minder gezellig was dan elkaar in het echt ontmoeten, vertelden sommige ervaringsdeskundigen dat ze via sociale media, e-mail en videobellen goed contact konden houden met anderen. Maar internetgebruik is niet voor alle generaties even gemakkelijk. Oudere mensen moeten het vaak nog leren. Een ervaringsdeskundige zei hierover: ‘Ik word wat ouder en komt uit een andere tijd, maar ik heb het ook kunnen leren.’
Sociale technologie binnen de hulpverlening
Het gebruik van sociale technologie heeft vandaag de dag ook een plek gekregen binnen de hulpverlening, aldus de ervaringsdeskundigen. Een voorbeeld is dat zij geregeld bellen met Digicontact. Hier kunnen mensen contact mee opnemen om hun verhaal kwijt te kunnen, afspraken te maken en om een steunpunt te hebben wanneer ze zich alleen voelen. Je krijgt meestal geen vast persoon te spreken, maar het zijn allemaal begeleiders op afstand. Dit helpt mensen om meer houvast en structuur in hun leven te krijgen. Een ervaringsdeskundige vertelt: ‘Ik had een weekend waarin alles fout liep en ik niet bij mijn begeleiders terecht kon. Ik had daarom tegen Digicontact gezegd dat ik op meerdere momenten iemand wilde spreken. Als ik het even moeilijk heb of wat dan ook. En dan bellen ze je op, soms één keer per week of vaker als dat nodig is.’ Digicontact belt mensen zelfs op om ze te helpen herinneren wanneer ze hun medicijnen moeten innemen wanneer ze aangeven dit te willen. Een ander voorbeeld wat naar voren kwam was dat één van de ervaringsdeskundigen een noodknop thuis heeft. Wanneer deze wordt ingedrukt staat de inwoner direct in contact met een hulpverlener. Die kan bijvoorbeeld hulp van een ambulance inschakelen. Zo staat de inwoner er nooit alleen voor en hebben ze zelfs wanneer er een noodgeval is en geen begeleiders beschikbaar zijn een veilig gevoel.
Onze leefwereld digitaliseert verder en dat merken de ervaringsdeskundigen ook
Wat vindt de inwoner van de digitalisering van hun leefwereld?
Onze leefwereld digitaliseert verder en dat merken de ervaringsdeskundigen ook. Met name de gevaren die bij het betreden van de online leefwereld horen kwamen nadrukkelijk naar voren tijdens het gesprek. Het gebeurt tegenwoordig steeds vaker dat mensen online worden benaderd door oplichters die zich bijvoorbeeld voordoen als iemand van hun bank, waarbij ze via e-mail worden gevraagd om hun bankgegevens te geven. Alle ervaringsdeskundigen waren zich ervan bewust dat dit hen kan overkomen. Maar soms lijken de afzenders zo echt, dat het erg moeilijk is om het verschil te kunnen zien. Dit soort praktijken zorgt voor wantrouwen en angst voor de online leefwereld. ‘Er ontstaat een nieuw soort crimineel: de digitale crimineel. En die kan veel ellende veroorzaken.’
Een ander aspect van digitalisering is dat alles zo onpersoonlijk wordt in het dagelijks leven. Een ervaringsdeskundige gaf als voorbeeld dat hij bloed moest laten prikken in het ziekenhuis. De persoon die hem moest prikken nam geen tijd voor hem en zei niets tegen hem. Daardoor voelde het erg onpersoonlijk voor hem. Een ander vraagt zich hierbij hardop af hoelang het gaat duren voordat we worden geholpen door robots. ‘Dit is niet leuk meer, alle menselijkheid gaat weg.’ Toch zien de ervaringsdeskundigen ook voordelen van digitalisering in het dagelijks leven. In de winkel kun je nu sneller je boodschappen afrekenen, en het is heel handig dat je het internet kunt gebruiken om met familie en vrienden in het buitenland te praten, bijvoorbeeld via WhatsApp.
Hoe maken we sociale technologie voor iedereen toegankelijk?
De ervaringsdeskundigen hebben wel ideeën over hoe we sociale technologie voor iedereen toegankelijk kunnen maken. Het belangrijkste is dat het simpel moet worden gehouden. Gebruik foto's en plaatjes om dingen duidelijk te maken voor mensen die moeite hebben met lezen. Vermijd moeilijke woorden en ambtelijke taal, want dat maakt het voor veel mensen lastig. Websites moeten ook toegankelijk zijn voor mensen die moeite hebben met taal of die slechtziend of blind zijn. Zorg ervoor dat alles op de website voorgelezen kan worden. En nodig ervaringsdeskundigen uit om nieuwe sociale technologie te testen en hun ideeën te delen.
Ook interessant
Gemeenten en welzijnsorganisaties informeren en ondersteunen burgers steeds vaker digitaal en online. Met name mensen met een beperking ervaren enorme drempels bij de toegankelijkheid van online dienstverlening. Hoe kan dit beter?