Ervaringsonderzoek – cocreatief onderzoek in Leeuwarden en de wijkteams

Hoe ervaren cliënten en inwoners de werkwijze van de wijkteams? Amaryllis, de werkgever van de sociale wijkteams in Leeuwarden, onderzocht het op een originele manier. Samen met inwoners en sociaal werkers bepaalde Amaryllis hoe het best onderzocht kon worden wat de inwoners echt nodig vinden. Dit helpt wijkteams om inzicht te krijgen in wat inwoners zelf belangrijk vinden en waar zij zich op moeten richten. Een eerste stap op weg naar meer outcomegericht werken.

Samen met Zorgfocuz en Zorgbelang Fryslân ging Amaryllis op zoek naar wat nodig is volgens de Leeuwarders zelf. Het doel van het cliëntervaringsonderzoek is om helder te maken wat inwoners zien als de effecten en verbetermogelijkheden van de wijkteams. Want wie anders kan beter bepalen of de wijkteams doen waar het om draait, dus wat de outcome moet zijn? In 2015 werd het onderzoek voor het eerst uitgevoerd en de looptijd is vier jaar. De voorbereiding met sociaal werkers en inwoners duurde een jaar.

Cocreatief onderzoek

Om het onderzoek te kunnen starten, moesten Zorgfocuz, Zorgbelang Fryslân en Amaryllis vooraf een paar zaken afstemmen. Samen met inwoners en de wijkteamleden bepaalden de onderzoekers eerst waar zij naar moesten vragen. Het onderzoeksteam zette de aanpak en de vragenlijst in de grondverf. Vervolgens bespraken zij deze met een groep sociaal werkers en een groep inwoners en vulden de aanpak verder in. Arjan Rozema van Zorgfocuz en Zorgbelang Fryslân: ‘Sociaal werkers gaven zelf van tevoren aan wat de beste manier is om cliënten uit hun bestand te benaderen. Er waren verschillende mogelijkheden: schriftelijk, per mail, face-to-face en telefonisch. Ook zijn er interviews gehouden tijdens bestaande activiteiten en bijeenkomsten waardoor er een breed bereik was.’ Door deze cocreatieve aanpak van het onderzoek komt de nadruk te liggen op wat belangrijk is voor bewoners zelf. Dit geeft richting voor de wijkteams, en het gaat een stap verder dan het toetsen van tevredenheid over de diensten.

Werken aan outcome

Outcome meting staat volop in de belangstelling. Om vorm te geven aan de transformatie willen veel gemeenten op een andere manier omgaan met sturing en verantwoording. Meer in termen van outcome in plaats van output en met meer ruimte voor verhalen van bewoners en professionals. Het streven is ook dat het proces leerzaam is voor alle betrokkenen. Welke visie hebben gemeenten hierbij?  En hoe geven zij invulling aan dit proces om maatschappelijke resultaten in kaart te brengen? Dit artikel over Leeuwarden is het tweede in een serie over hoe gemeenten werken aan outcome. Lees ook de andere artikelen in deze serie:

Delen van de artikelen zijn opgenomen in een handreiking voor gemeenten over outcome: Op weg naar outcomegericht werken. Eerder publiceerden we de brochure ‘Concrete outcome, gedragen resultaten’ met de outcome aanpak van Movisie. Ook aan de slag met outcome? Neem contact op!

In gesprek over de uitkomsten

Met de uitkomsten van het kwantitatieve onderzoek zijn per wijkteam focusgroepen gehouden. Besproken is welke oplossingen er zijn waarmee de Leeuwardse wijkteams hun dienstverlening kunnen verbeteren. Amaryllis gebruikt deze uitkomsten voor interne sturing en voor de verantwoording naar de gemeente.

Draagvlak wijkteamleden van belang

Na het eerste jaar constateerden Zorgfocuz, Zorgbelang Fryslân en Amaryllis dat het erg belangrijk is om vooraf voldoende draagvlak voor de werkwijze in het onderzoek te hebben bij alle deelnemende wijkteams. Rozema: ‘Niet bij alle wijkteams is er evenveel vaart achter gezet om voldoende respons te krijgen. Voor de wijkteamleden is het onderzoek extra werk. Het is dus zaak hen zoveel mogelijk te ontzorgen en duidelijk te maken wat voor hen de meerwaarde is in hun werk om mee te helpen aan dit onderzoek.’ Bij de wijkteams waar het goed liep, heeft het onderzoek veel opgeleverd. Naast de verbetermogelijkheden was het onderzoek een uitgelezen kans om eens op een andere manier met inwoners in gesprek te gaan over wat zij echt belangrijk vinden.’

Het e-panel
Naast de kwantitatieve meting en de focusgroepen bestaat in Leeuwarden ook een e-panel. Dit nieuwe instrument vormt een laagdrempelig alternatief voor een cliëntenraad. Inwoners krijgen de vraag waarover zij mee willen praten via het digitale panel. Rozema: ‘Hiermee kun je in real time inwoners bevragen op een onderwerp. Wat vinden zij bijvoorbeeld van een idee om het gebouw van een wijkteam aan te passen, of hoe kan een wijkteam volgens hen beter zichtbaar worden?’ De deelnemers worden maximaal vier keer per jaar benaderd met vijf tot 10 vragen over een thema. Hier worden veel plaatjes en filmpjes bij gebruikt. Dit is een mooie en snelle manier om inwoners te betrekken en erachter te komen wat er volgens hen toe doet.