Femicide: feiten en cijfers
Om het te kunnen zien, moet je eerst weten wat je moet zien
Mijn buurvrouw is vermoord. Ik ben in shock. Ik had nooit kunnen vermoeden dat juist zij gevaar liep. Ze was rustig en teruggetrokken. Ze had een charmante echtgenoot en twee leuke jonge kinderen. Ik kwam haar vaak tegen op straat. En dan maakten we een babbeltje. Over niets bijzonders eigenlijk. Ik weet niet wat er aan de hand was.
Deze casus heeft geen relatie met voorgevallen incidenten, maar schetst enkel een beeld van de problematiek.
Femicide is een ernstig maatschappelijk probleem. Belangrijk bij het gebruik van het woord femicide is dat het duidelijk is waar het voor staat en wat het betekent. De definitie van femicide moet recht doen aan de verscheidenheid van fataal geweld. Alleen met een brede blik en een duidelijke omschrijving komen we meer te weten over de aard en omvang van dit probleem.
De Verenigde Naties definieert femicide als ‘gender-related killings of woman and girls'. Femicide is gendergerelateerd fataal geweld tegen vrouwen en meisjes. Het omvat verschillende vormen, zoals (ex-) partnergeweld, maar het kan ook gaan om het doden van transvrouwen, het doden van sekswerkers en het doden van meiden en vrouwen in de naam van eer. Ook het doden van vrouwen en meiden uit misogynie (vrouwenhaat) valt onder femicide. Denk bijvoorbeeld aan de incel beweging, waarbij jongens en mannen vrouwen doden omdat ze hen verantwoordelijk houden voor hun onvrijwillige seksloosheid. De meest voorkomende vorm van fataal geweld tegen vrouwen, is femicide gepleegd door een (ex-)partner.
De United Nations stellen dat femicide verwijst naar de grondoorzaken en de specifieke context van het fatale geweld. Het gaat over stereotiepe rollenpatronen en verwachtingen, het gaat over discriminatie en ongelijkheid én het gaat over ongelijke machtsverhoudingen. Het gaat niet (alleen) over de motivatie van plegers, maar over de onderliggende, soms verstopte en diep weggeborgen, oorzaken die fataal geweld veroorzaken.
De afgelopen 30 jaar in Nederland zijn 127 sekswerkers vermoord. Moorden op trans vrouwen worden niet apart geregistreerd maar komen ook in Nederland voor. Uit onderzoek weten we dat 70% van de trans personen die meestal of vaak herkend worden als trans persoon zich (soms) onveilig voelt. Transgender personen hebben vaker te maken met pesterijen en geweld. We weten dat als mensen zich niet genderconform gedragen, zij meer risico lopen op geweld. Soms met fatale afloop.
Binnen de aanpak van femicide is een brede blik op de definitie noodzakelijk. Pas als we weten wat we moeten zien en femicide volledig in beeld is, kunnen we gericht (preventief) beleid en handelingsperspectief ontwikkelen.
Heb je hulp nodig na geweld of bedreiging thuis, door je partner of een naaste? Of ken je iemand bij wie dit speelt? Bel bij direct gevaar 112. Bel Veilig Thuis voor advies of hulp via 0800-2000 (gratis en kan anoniem).