Vanuit deze betrokkenheid heeft de Fietskoerier Utrecht zich aangesloten bij de Utrechtse aanpak eenzaamheid en hebben zij onder andere een training gevolgd ‘Eenzaamheid signaleren en bespreekbaar maken.’ Met nieuwe inzichten en vanuit een al bestaande visie en missie van de Fietskoerier Utrecht proberen zij waardevol contact te realiseren en bij te dragen aan de vermindering van eenzaamheid en zoeken zij naar nieuwe oplossingen om de knelpunten hierin tegen te gaan.

De betrokkenheid naar de samenleving en de medemens vanuit de koeriers is niet iets nieuws voor de Fietskoerier Utrecht. ‘Wat ons kenmerkt, is de passie voor het fietsen en daar zit de samenhang met eenzaamheid en betrokkenheid bij mensen in de stad dat we de medewerkers bij ons en mens in het algemeen iets heel moois vinden. Dat is iets waar de samenleving op draait, waar je bedrijf op draait, waar de stad op draait. En daar zitten ook mensen tussen die het ook minder goed treffen’, volgens Karen Poot (mede-eigenaar bij de Fietskoerier Utrecht) en Nick Currie (koerier en planner) van de Fietskoerier Utrecht. Deze mensgerichte visie vanuit het bedrijf vormt het uitgangspunt bij het bezorgen van de pakketjes. Zo hebben de fietskoeriers gezamenlijk een training ontwikkeld genaamd ‘Ben ik er’ voor nieuwe en bestaande medewerkers.

'Dat je wat kan doen voor een ander, dat is een fijn gevoel'

Deze training is gericht op het versterken van bewustwording onder de medewerkers en het bieden van handvatten om waardevolle contacten te creëren tussen hen en de klanten waarvoor ze het doen. ‘Aandacht hebben voor de medemens past binnen onze bedrijfsfilosofie, maar ook heel erg bij de mensen die er werken. Je gooit niet het eten zomaar neer. Maar zegt: zal ik het voor u op het aanrecht zetten? Of zal ik het papier meenemen? Vooral voor mensen die moeilijk te been zijn. En dat doen we meer. Dat is ook wat het werk leuk maakt. Dat je wat kan doen voor een ander, dat is een fijn gevoel’. Belangrijk hierbij is het creëren van een kort moment van aandacht: iemand aankijken, interesse tonen en bijvoorbeeld een compliment te maken. ‘Dat zou niet uniek moeten zijn. Ik vind dat het vanzelfsprekend zou moeten zijn’, vullen Karen Poot en Nick Currie enthousiast aan.

Verlegen om een praatje

Vanuit de interesse naar de mens hebben de koeriers van de Fietskoerier Utrecht deelgenomen aan een training over eenzaamheid binnen de Utrechtse aanpak rondom eenzaamheid. Aangezien de fietskoeriers pakketjes rondbrengen zoals medicatie en maaltijden, komen zij regelmatig bij ouderen aan de deur die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen, bijvoorbeeld vanwege fysieke beperkingen. Bij het rondbrengen van medicatie of maaltijden zien de fietskoeriers dat mensen het fijn vinden om even te kletsen en aandacht te krijgen, vooral wanneer zij daar van verstoken zijn. Fysieke beperkingen maken het voor deze ouderen niet eenvoudig om in contact te komen met de buitenwereld. Sociale contacten zijn voor deze ouderen niet altijd vanzelfsprekend, met name wanneer een steunend sociaal netwerk ontbreekt en zij op zichzelf zijn aangewezen om zich staande te houden. Eenzaamheid ligt dan op de loer. Het lijkt er dan op dat sommige bewoners het gevoel hebben niet meer mee te tellen in de maatschappij, volgens Karen Poot en Nick Currie. Deze negatieve spiraal van eenzaamheid kan zich uiten in frustratie, klagen of wantrouwen naar de sociale omgeving, wat weer een afstotend effect kan hebben op anderen.

Welk verschil kan ik maken?

Volgens de Fietskoerier Utrecht is het van belang om te kijken hoe hiermee kan worden omgegaan, waarbij Karen Poot en Nick Currie ook een rol voor zichzelf en de andere medewerkers zien weggelegd. Onderdeel van de aanpak en werkwijze van de Fietskoerier Utrecht is een moment creëren van aandacht, dat je er voor diegene kan zijn en kijkt hoe het met deze persoon gaat.

'We zien wel dat mensen vaak opfleuren als je een momentje met ze hebt'

Ook wanneer een klant dwingend kan zijn of wanneer iets niet goed aanvoelt en degene in je allergie zit, proberen zij dit naar iets positiefs om te buigen. ‘Door niet te kijken naar wat er fout kan zijn, maar door te kijken wat ik wel kan geven aan een persoon. En dat is mijn vrolijke stem op dat moment. Dan klink ik iets enthousiaster en dan bied ik ze een leuk moment met een vriendelijk persoon aan de deur. Een geïnteresseerde vraag stellen, kijken wat ik voor hen kan betekenen. Dan bel ik de planner. Ik loop misschien vertraging op omdat ik een praatje maak. We zien wel dat mensen vaak opfleuren als je een momentje met ze hebt.’

Signalerende functie

Naast deze mensgerichte benadering en nadruk op waardevolle contacten tussen de koerier en klant, heeft deze betrokkenheid bij het thema eenzaamheid en de training ‘eenzaamheid signaleren en bespreekbaar maken’ ook de signaleringsfunctie van de medewerkers van de Fietskoerier Utrecht aangescherpt. ‘Als mensen heel schor zijn midden op de dag, dat is heel vreemd, dan hebben ze waarschijnlijk nog helemaal niet gepraat, of als je een vreemde geur ruikt.’ Bij het bezorgen van medicatie zijn er binnen de samenwerkingsrelatie tussen de apotheker en de Fietskoerier afspraken gemaakt om opvallende signalen ook terug te koppelen aan de apotheker, waarbij de Fietskoerier Utrecht als verlengstuk fungeert van de dienstverlening van de apotheker en zorg. De apotheker ziet het als een pré dat de Fietskoerier Utrecht de oren en ogen zijn van de apotheker en dat het goed inzichtelijk blijft hoe het met de patiënten gaat.

De signalerende functie wordt door de Fietskoerier Utrecht als een meerwaarde ervaren. Echter zijn hierin nog wel een aantal hobbels die moeten worden overwonnen om deze signaleringsfunctie goed tot zijn recht te laten komen en concrete actie te kunnen ondernemen bij signalen. Behalve de samenwerking met de apotheker, zijn er geen korte lijnen met welzijnsorganisaties die zich richten op het bestrijden van eenzaamheid. Privacywetgeving en de onduidelijkheid waar deze signalen kunnen worden neergelegd staan een laagdrempelige mogelijkheid om te melden nog in de weg. ‘Het is erg moeilijk om te zeggen: u ziet er verwaarloosd uit, gaat het wel goed met u?’ Een meer gestructureerde samenwerking met betrokken partijen, zowel vanuit de zakelijke dienstverlening als de welzijnssector, van belang is, waarbij duidelijk wordt waar signalen kunnen worden neergelegd en wat mogelijk is binnen de privacy afspraken. De Fietskoerier Utrecht vindt het belangrijk om te weten dat de signalen goed worden opgevolgd en dat er iets mee wordt gedaan, dit is echter niet altijd mogelijk vanwege bovengenoemde privacy-afspraken.

Gezamenlijke visie

Karen Poot en Nick Currie zien goede aanknopingspunten om de aanpak eenzaamheid binnen Utrecht te versterken. Om verontrustende signalen te kunnen opvolgen en het verbinden van mensen aan andere vormen van ontmoeting en ondersteuning in de stad mogelijk te maken, is het investeren in de structuur van het netwerk essentieel. Het betekent dat er een gezamenlijke visie over eenzaamheid en de aanpak hiervan moet worden gecreëerd en dat, naast de gebruikelijke welzijnsorganisaties, ook de ‘unusual suspects’ worden betrokken, zoals postbodes, installateurs en schilders. Ook zij komen over de vloer bij mensen die vereenzamen of in een zorgelijke situatie leven en zouden meer bewust kunnen worden gemaakt van hun rol binnen dit maatschappelijke vraagstuk, zodat het breed in de samenleving wordt gedragen en er op verschillende manieren kan worden ingezet op preventie en het voorkomen van ernstigere gevoelens van eenzaamheid. Daarnaast is het van belang dat de betrokken partijen ook weten hoe ze kunnen signaleren en waar deze signalen dan kunnen worden neergelegd binnen de geldende privacywetgeving, zodat het effectief wordt opgevolgd en de samenhangende problematiek rondom eenzaamheid daadwerkelijk doorbroken kan worden.