Ahmet Azdural: 'Er moet natuurlijk wel de bereidheid zijn om een misstand aan te pakken. Dat is een kwestie van de juiste personen benaderen en hun vertrouwen winnen. Iedereen die kinderen heeft wordt dag en nacht beziggehouden door de vraag: ben ik wel een goede vader of moeder? Het is erg inspirerend om daar met anderen over van gedachten te wisselen, zeker als het gaat om de visie op en de overdracht van genderrollen.'

Wat vind jij de kern van de interventie?

Ahmet Azdural: 'Als het gaat om gendergelijkheid en lhbti acceptatie zijn we geneigd te denken in tegenstellingen: de goede en de slechte opvattingen, de verspreiders en de ontvangers van de blijde boodschap, degenen die het licht hebben gezien en degenen die in duisternis leven, de autochtonen en de migranten. Daarbij wordt over het hoofd gezien dat het gaat om betrekkelijk recente veranderingen, die niet voor iedereen in de samenleving gelijktijdig verlopen.

Bij de Alliantie Verandering van Binnenuit krijgen migrantengroepen de gelegenheid om in te stappen op hun eigen voorwaarden, niet door klakkeloos de opvattingen van de beau monde over te nemen, maar door zelf op onderzoek uit te gaan. Door kritisch de eigen omgang met gender en genderrollen te bezien.

Deze methodiek, Yeni Pencere, is een nieuwe stap in een lange reeks projecten van het IOT, waarbij steeds meer methodisch wordt gewerkt. Het gaat erom dat men niet het voorwerp wil zijn van de verspreiding van waarden en normen die elders door anderen zijn ontwikkeld. Men wil zelf deelnemen aan het proces dat daarom door het IOT het participatiemodel wordt genoemd.'

Naar de publicatiepagina van Yeni Pencere

Wat houdt het participatiemodel in?

'Het IOT gaat te werk volgens het participatiemodel, dat is ontwikkeld en beproefd in een lange reeks van verschillende projecten. Dit model heeft vooral zijn waarde bewezen bij sociaal-culturele veranderingen ten aanzien van moderniseringsthema’s. De essentie van het model is om krachten voor verandering vrij te maken binnen de eigen gemeenschap. Turkse organisaties worden aangesproken op burgerschap (niet op cultuur of religie) en hen wordt gevraagd zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de aanpak van een maatschappelijk probleem. Die aanpak wordt niet voor hen bedacht en evenmin worden zij gebombardeerd met voorlichtingsmateriaal dat iemand achter zijn bureau heeft zitten bedenken.

Een organisatie gaat aan de slag vanuit haar eigen definitie van het probleem binnen het algemene vereiste van burgerschap. Die hoeft niet voor iedereen hetzelfde te zijn. Of men eergerelateerd geweld wil aanpakken vanuit de optiek van de mensenrechten of omdat de islam eigen richting verbiedt maakt niet uit. Het gaat om het resultaat. Er moet natuurlijk wel de bereidheid zijn om een misstand aan te pakken. Dat is een kwestie van de juiste personen benaderen en hun vertrouwen winnen. Uiteindelijk zijn organisaties zelf verantwoordelijk voor het succes van de activiteiten die zij organiseren.

In de loop der tijd zijn de activiteiten steeds meer methodisch opgezet. Organisaties dragen nog steeds een grote verantwoordelijkheid, maar ze kunnen gebruik maken van vrijwillige trainers die vaak heel veel ervaring hebben. Nieuw bij de Alliantie Verandering van binnenuit is dat er systematische reflectie plaatsvindt aan de hand van de sociaalwetenschappelijke theorie.'

Na een daverende klap op de tafel heeft het bestuur zich nog eens achter de oren gekrabd. Uiteindelijk zag men in dat wij ook verantwoordelijk zijn voor wat er in Nederland gebeurt.

Hoe vind jij dat de Turks-Nederlandse gemeenschap veranderd is sinds jullie met deze methodiek werken?

'Ik ben inmiddels op een leeftijd dat ik over een langere periode veranderingen heb meegemaakt. Velen van mijn generatie hebben nog meegemaakt dat hun ouders hun partnerkeuze trachtten te sturen. Mijn ouders waren de eersten in hun generatie die dat nadrukkelijk niet deden. Tegenwoordig wordt ouderlijke bemoeienis met de keuze van een huwelijkspartner in brede kring afgewezen. Bijna niemand wil meer een migratiehuwelijk voor zijn kinderen.

Toen minister Van Boxtel naar aanleiding van een eermoord in 2000 aan het IOT vroeg om eens met de achterban over eerwraak te gaan praten was de overheersende reactie van het bestuur; dat is onze cultuur en daar heeft u niets mee te maken. Toen kwamen de vrouwen en hun organisaties in opstand, en eisten dat het IOT eerwraak op de agenda zou zetten. Uiteindelijk zag men in dat wij ook verantwoordelijk zijn voor wat er in Nederland gebeurt en zijn de Turkse federaties van alle gezindten gaan meedoen. Eerwraak wordt nu algemeen veroordeeld.

Tijdens de eerwraak campagnes (we hebben er zes gevoerd) heeft het IOT voor het eerst met Jale Simsek, de auteur van Yeni Pencere, samengewerkt. Aanvankelijk voorzagen we wel in informatie voor de gespreksbijeenkomsten, maar lieten we de benadering aan de verschillende organisaties over. Organisaties hebben nog steeds een grote vrijheid, maar in de loop der tijd zijn we de bijeenkomsten steeds methodischer gaan opzetten. Dat wordt door de Turkse organisaties ook gewaardeerd. Uiteindelijk wil je dat je activiteiten een zo groot mogelijk effect hebben.'

Waarom werkt de methode volgens jou zo goed?

'Het succes van de methode schuilt voor een groot deel in het uitgangspunt ouderschap. Iedereen die kinderen heeft wordt dag en nacht beziggehouden door de vraag: ben ik wel een goede vader of moeder? Het is erg inspirerend om daar met anderen over van gedachten te wisselen, zeker als het gaat om de visie op en de overdracht van genderrollen. Ouders van nu zijn getuige geweest van grote veranderingen. Veranderingen ten goede, maar veranderingen veroorzaken wel veel onzekerheid.'

Wat vind jij de meerwaarde van deze publicatie?

'In het handboek wordt minutieus beschreven hoe we te werk zijn gegaan. Trainers met enige ervaring kunnen er zo mee aan de slag. Natuurlijk kan men altijd een beroep doen op onze trainers. Ofschoon de methode is voortgesproten uit de Turkse gemeenschap, kan hij mijns inziens ook worden toegepast in andere gemeenschappen.'

Download het handboek Yeni Pencere

Bekijk ook de methode Jiheeye van FSAN

Lees meer informatie over het IOT