Het geheim van het zorgnetwerk van Elsloo

In het Limburgse Elsloo is sinds 2013 een interdisciplinair zorgnetwerk actief. Eind 2020 kreeg het netwerk internationale erkenning met de prestigieuze John Horder Team Award. Wat is het unieke van dit zorgnetwerk? Wethouder Hub Janssen en huisarts en bestuurder van het netwerk Loes van Bokhoven leggen het uit.

Hoe is het zorgnetwerk ontstaan?

Hub Janssen: ‘Het zorgnetwerk is in 2011 in Elsoo ontstaan, een van de 5 kernen van de gemeente Stein. We wilden een netwerk waarin zorg- en welzijnsorganisaties samenwerken. Doel was om de zorg voor ouderen integraal vorm te geven.’

Loes van Bokhoven: ‘Al eerder was er een project van Hogeschool Zuyd waarin zorgorganisaties met elkaar samenwerken. De partijen kenden elkaar dus al. Toen in 2013 een verpleeghuisorganisatie, Vivantes, een nieuw verpleeghuis ging bouwen, vroegen ze of huisartsen en paramedici wilden aansluiten met een praktijkruimte.’

Hub Janssen: ‘Vanaf het begin is de samenwerking met het sociaal domein gezocht. Uiteraard is de gemeente aangehaakt. Vergrijzing is een issue hier in Limburg. De vergrijzing komt hier eerder dan in de rest van het land en zal hier intenser zijn, ook vanwege de ontgroening. De vraag is dus: hoe kan je de zorg zo organiseren dat er aan preventie gewerkt wordt? En hoe zorg je dat de hulp en ondersteuning zo efficiënt mogelijk wordt georganiseerd?’

Loes van Bokhoven: ‘Wat aanvankelijk begon met een ZonMw-subsidie, hebben we voortgezet. Je ziet vaak bij een projectsubsidie dat de samenwerking stopt als het geld op is. Zonde natuurlijk! Wij hebben nagedacht: hoe kan je deze samenwerking verduurzamen? Het is lastig om de zorgverzekeraar mee te krijgen. Maar wat wél kan, is op basis van projectsubsidies proberen de samenwerking te verstevigen en uit te breiden. We zijn gaan pionieren.’

De basis is dat je elkaar kent en goede afspraken maakt
 

Welke ambitie heeft het zorgnetwerk?

Loes van Bokhoven: ‘De uitdaging is: hoe kunnen we inwoners zo lang mogelijk zelfstandig laten leven? Niet medicaliseren, je plek als zorgverlener moet beperkt zijn. En inzetten op preventie: beweging, actief zijn, nadenken over levensloop. Als mensen klachten ontwikkelen, ben je vaak al te laat.’ Hub Janssen: ‘De gemeente Stein heeft zelfredzaamheid hoog op de prioriteitenlijst. Het gaat natuurlijk ook om het sociale netwerk van mensen: wat kan dat betekenen? Veel. Wat kunnen ouderen zelf nog? Ook veel. Samen kijk je naar wat mogelijk is. Er is in onze gemeente veel burgerkracht. Ook in coronatijd komen er allerhande initiatieven op uit de samenleving. Mooi om te zien.’
Loes van Bokhoven: ‘De basis is dat je elkaar kent en goede afspraken maakt. En ja, dan moet je risico nemen en over je eigen muurtje durven kijken. In het netwerk participeren professionals die een groot hart hebben voor het welzijn van onze inwoners. Geen enkele professional haalt voldoening uit administratieve regeldruk, maar wel uit de inhoudelijke en intellectuele uitdaging die het netwerk biedt. ‘

Hub Janssen: ‘Elkaar kennen is de crux. Als je elkaar kent, werkt het zoveel makkelijker. Voor een deel gaat het ook over persoonlijkheid: wie trekt het project, kan je met elkaar samenwerken, ken je elkaar, kan je tegen een stootje, ook als het minder gaat?’

Wat merken mensen van het zorgnetwerk?

Hub Janssen: ‘Ik denk dat onze inwoners weten waar ze moeten zijn. Dat ze een hulpvraag durven stellen. Snel en adequaat geholpen worden. Ja, dat gaat over de gemeentelijke toegang tot hulp en ondersteuning. Wat ouderen van demedicalisering ervaren, weet ik niet. Zo min mogelijk pillen, zeg ik gekscherend. We willen een gezonde samenleving.’ Loes van Bokhoven: ‘We zien dat meer ouderen deelnemen aan initiatieven. Dat komt omdat wij als zorgverleners op de hoogte zijn van het welzijnsaanbod. We verdiepen ons in elkaars aanpak en aanbod. Dat helpt om ouderen die twijfelen over de streep te trekken en om te kijken naar wat echt helpend is.’

Als mensen klachten krijgen, ben je vaak al te laat

Hub Janssen: ‘We hebben allerlei projecten in Stein waarin we combinaties zoeken tussen wonen, werk en welzijn. Denk aan dubbel duurzaam: een energiezuinige woning die tegelijkertijd levensloopbestendig is.’

Loes van Bokhoven: ‘Als je samenwerkt, leer je van elkaar. En vanzelf kom je op andere terreinen. Wie nadenkt over levensloopbestendig wonen, komt al snel met duurzaamheid in aanraking. Hoe is het met de woningvoorraad gesteld? Als de sociale basis zo belangrijk is, dan moeten onze ouderen ook in hun eigen dorp prettig oud kunnen worden. Dat betekent dus een opgave op het gebied van wonen.’ Hub Janssen: ‘Partnerschap is belangrijk. Daarom willen wij vanuit het gemeentehuis ook naar huisartsen stappen. Zij kennen de mensen en het dorp. Je wilt zo vroeg mogelijk problemen signaleren en samen oplossingen zoeken voor inwoners.’ Loes van Bokhoven: ‘De rol van de huisarts is belangrijk. Mensen kijken toch vaak tegen een huisarts op. De huisarts is niet de baas over het zorgproces, maar kan wel een belangrijke initiator zijn. Het gaat wat mij betreft in de spreekkamer niet alleen over het individu, maar ook over de context en de gemeenschap.’

Blij met de John Horder Team Award?

Loes van Bokhoven: ‘Het is een prachtige erkenning! Veel werk wordt in de luwte gedaan. Je twijfelt weleens, je zou wel eens meer zichtbare resultaten willen boeken. Quick-wins zijn fijn, maar ook moeilijk te realiseren. Ik ben trots op de breedte van het netwerk en op de samenwerking over de domeinen heen. Daar gaan we wat mij betreft nog jaren mee door.’

Hub Janssen: ‘Ik ben natuurlijk apetrots! De eer en waardering komt aan het zorgnetwerk toe; aan Loes van Bokhoven en haar team. Als gemeente zijn we blij dat het netwerk deze erkenning heeft gekregen. Er is veel werk verzet en onze ouderen plukken daar de vruchten van.

Zorgnetwerk Elsloo

Het zorgnetwerk in Elsloo ondersteunt de kwaliteit van leven van kwetsbare ouderen. Door de nauwe samenwerking tussen de professionals in de ouderenzorg kunnen kwetsbare ouderen uit Elsloo langer thuis in hun vertrouwde omgeving blijven wonen. Ze voelen zich meer begrepen en krijgen precies de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben.