Gemeente Zeist zet kernteam voor mantelzorgers op

De gevolgen van de maatregelen van de coronacrisis vragen veel aandacht voor mantelzorgers. Hoe kunnen gemeenten hen ondersteunen? Movisie spreekt Melle van Bruggen, werkzaam bij gemeente Zeist. De gemeente zette een kernteam mantelzorg op om snel in te kunnen spelen op de problemen die ontstaan door de coronamaatregelen.

Veel gemeenten zetten crisis of kernteams op in tijden van corona. Een team dat bestaat uit sociaal professionals, gemeenten en zorg/welzijnsinstellingen, dat signaleert wanneer er direct hulp nodig is. Bijvoorbeeld voor mensen met ggz problematiek of bij huiselijk geweld. Maar specifiek voor mantelzorg, dat zien we zelden. Al vindt van Bruggen, die adviseur sociaal domein Mantelzorg is, het vanzelfsprekend dat haar gemeente deze stap heeft gezet. We vragen haar over de aanleiding, de noodzaak van een kernteam mantelzorg.

'De rek gaat er uit'

Een kernteam Mantelzorg

 ‘Aan het begin van de coronacrisis werden er maatregelen getroffen die het brede sociaal domein raken. Voor de gemeente vraagt het om directe actie om ontstane problemen te verhelpen en inwoners te ondersteunen die dat nodig hebben. Zo startten wij, net als veel andere gemeenten, met een algemeen kernteam. We richtten de zorg zo goed als mogelijk in. Toen de dagbestedingen sloten en ook sommige andere vormen van hulp wegvielen werd er meer beroep gedaan op de mantelzorger. Dat kan enorm belasten.’

‘Dat beaamt ook Mariska Hoencamp van het Steunpunt Mantelzorg in Zeist dat deel neemt aan het kernteam. Het lijkt voor mantelzorgers eerst wel vol te houden: je hoeft als mantelzorger bijvoorbeeld een keer niet vroeg op om iemand aan te kleden en naar de dagbesteding te brengen. Maar dagbesteding is er niet voor niets. De rek gaat er wel uit en het kan zwaar zijn voor mantelzorgers om de zorg vol te houden.’

Wat als dit nog even zo blijft?

‘Na verloop van tijd hoorden we geluiden uit diverse hoeken, zoals van het sociaal team en het steunpunt mantelzorg, waarbij er zorgen werden geuit over en door mantelzorgers. Al snel popte de vraag op: Als deze situatie aanhoudt, gaan de mantelzorgers dat nog volhouden? Deze vraag was de aanleiding om met een kernteam te starten.

Hoencamp: ‘Voor ons allemaal was het zaak dat we zicht kregen op de knelpunten en wat er speelt. Wat voor mogelijkheden er zijn of niet zijn. Die kennis kunnen we delen met elkaar in het kernteam waarin verschillende disciplines en organisaties betrokken zijn.’

Signaleren

Er werd een kernteam gevormd. Bestaande uit een wijkverpleegkundige, huisarts, casemanager dementie, Steunpunt Mantelzorg , het sociaal team en de gemeente. Van Bruggen: ‘Dat is een team van minder dan 10 personen, we wilden niet te groot worden om de lijntjes kort te houden.’ De partijen voeren gesprekken om signalen te delen en mogelijke oplossingen te bespreken, om zo overbelasting van mantelzorgers te voorkomen. Naast online meetings loopt het contact voor een deel via een groepsgesprek in Whatsapp.

'Het start met het creëren van overzicht'

Van Bruggen: ‘We zien mantelzorgers die zorg stop zetten uit bescherming voor hun kwetsbare naaste die zorg nodig heeft. Wat als de mantelzorger corona krijgt? Welke mogelijkheden zijn er dan?’
 
Hoencamp: ‘Maar we bespreken geen individuele casuïstiek in het kernteam. We kunnen dat in het kernteam namelijk ook niet oplossen.’

Volgens het kernteam start het met het creëren van overzicht voor professionals in de gemeente. Wat doen de dagbestedingscentra? Welke zorg wordt er nog wel of niet geboden? Welke organisatie doet wat?’

Niet alleen ouderen met dementie

Er is een grote groep ouderen met dementie waar veel aandacht naar uitgaat. Terecht, volgens van Bruggen. ‘Het kan ontzettend zwaar zijn om voor een partner met dementie te zorgen, daarom zijn ook de casemanagers dementie betrokken in het kernteam. Maar ook voor ouders met kinderen met zware problematiek kan het thuis enorm zwaar worden. Het kernteam bespreekt signalen van alle groepen mantelzorgers.

Tip voor gemeenten van van Bruggen: werk samen!

‘Zoek de samenwerking op en ontdek dat er in veel andere disciplines al van alles geregeld en gedaan wordt! Je kunt tenslotte als organisatie of als gemeente niet alles alleen oplossen.'

Hoe verder?

‘We zijn nu vier weken verder en de korte lijntjes zijn gelegd.’ Verteld van Bruggen. Zo is er een appgroep met het kernteam en is er wekelijks overleg over wat nu belangrijk is en wat er speelt. De lastigste opgave voor ons nu is dat we weten dat er grote zorgen zijn. Maar wat kunnen we nu concreet doen? We volgen daarbij ook steeds de actualiteit en richtlijnen. Neem als voorbeeld de dagbestedingen die weer langzaam open gaan. Een onzekerheid daarin was het vervoer daar naartoe. We denken als kernteam mee in hoe we hier mee om kunnen gaan.’

Daarnaast vermeldt van Bruggen dat alle partijen uit het kernteam hun achterban informeren over het bestaan. ‘Maar we zijn niet het wonderteam. We kunnen de oplossing nog niet bieden, maar we kunnen wel meedenken en betrokken blijven als kernteam. Uiteindelijk willen we naar een samenleving waarin waar in iedereen die ondersteuning krijgt die hij of zij nodig heeft.’