Geregistreerde schuldregeling voorkomt stress en psychische druk

Op initiatief van Syncasso Gerechtsdeurwaarders en een ervaringsdeskundige van Movisie is, in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de kosten van gerechtelijke incasso te beperken. In het whitepaper Geregistreerde Schuldregeling wordt een voorstel gepresenteerd om eerlijker schulden op te lossen. Onnodige kosten, escalatie en stress voor de burger met schulden worden hierdoor voorkomen. Marc Mulder, ervaringsdeskundige en mede initiatiefnemer, vertelt over het voorstel geregistreerde schuldregeling.

Vanwaar deze regeling?

‘Aanleiding is de wanhoop en stress die we constateerden bij inwoners die te maken krijgen met beslaglegging op het inkomen. Inwoners waarbij door een gerechtsdeurwaarder beslag op hun inkomsten is gelegd krijgen met de geregistreerde regeling de mogelijkheid ook andere schulden af te lossen. Dat is de kern van het voorstel tot een geregistreerde regeling. De regeling voorkomt veel stress en psychische druk bij inwoners met schulden.’

Lees het whitepaper

'De regeling voorkomt veel stress en psychische druk bij inwoners met schulden'

Wat houdt de geregistreerde schuldregeling in?

‘De geregistreerde schuldregeling stelt voor om zonder tussenkomst van de rechter, maar met toestemming van de inwoner met schulden, het geld wat afgedragen wordt voor loonbeslag te gebruiken om alle schulden af te lossen. Er volgt een ambtelijke beoordeling waarna de schulden worden geregistreerd in het Digitaal Beslagregister waar alle gerechtsdeurwaarders al verplicht gebruik van maken. De coördinerend gerechtsdeurwaarder zorgt vervolgens voor de verdeling en aflossing van alle geregistreerde schulden, naar rato van de hoogte van de vorderingen. Doordat overige schuldeisers niet naar de rechter hoeven om aan te sluiten bij het loonbeslag, worden er veel minder kosten gemaakt en is er meer geld beschikbaar om schulden af te lossen. Hierdoor kunnen schulden geregeld worden die in de huidige situatie nauwelijks kunnen worden opgelost. Daarmee wordt onnodig leed en stress voorkomen. Dat voorkomt problematische schulden en zorgt ervoor dat de inwoner sneller schuldenvrij is. Bovendien wordt de rechtspraak ontlast en worden maatschappelijke kosten beperkt.’

Uit de praktijk: Stef en Maaike in de financiële problemen 

Het jonge echtpaar Stef en Maaike woont met hun baby in een huurflat. Er zijn al langer financiële problemen, echter bespreken ze dit niet met elkaar. Stef heeft nog oude schulden waarvan Maaike niet op de hoogte is. De financiële lasten worden gelijk verdeeld, ondanks dat Maaike parttime werkt en per maand 500 euro minder verdient dan Stef. Op het inkomen van Stef ligt al langer loonbeslag, hierdoor kan Stef soms niet aan alle verplichtingen voldoen. Langzaam stijgen zijn achterstanden. Als Stef niet kan bijdragen moet Maaike bijspringen in de kosten voor het levensonderhoud. Hierdoor ontstaan ook bij Maaike achterstanden. Dit leidt er vervolgens toe dat ook bij Maaike beslag wordt gelegd op het inkomen. 

Financiële hulpverlening

Het jonge gezin krijgt te maken met financiële hulpverlening. Er wordt allereerst gekeken naar inkomsten en uitgaven. Als Stef en Maaike sober leven kunnen de vaste lasten worden betaald. Dankzij de loonbeslagen wordt er ook afgelost op de schulden. Er kunnen echter geen afspraken worden gemaakt met overige schuldeisers zolang de loonbeslagen van kracht blijven. 

De waterleverancier kondigt een afsluiting aan omdat er niet wordt afgelost. Dit zorgt voor veel onrust en stress bij het gezin. Met tussenkomst van de hulpverlener wordt er de afspraak gemaakt dat er gewacht kan worden met aflossen zolang de lopende rekeningen betaald worden. Dit was zonder hulpverlening niet gelukt. De energieleverancier verbreekt het contract, afsluiting dreigt, met behulp van de hulpverlener wordt binnen enkele dagen een nieuwe leverancier geregeld waarbij geen waarborg vereist is. Ook dit was zonder hulpverlening niet gelukt. 

Daarna volgt er een aankondiging inboedelbeslag. Stef stuurt op aanraden van de hulpverlener een bericht naar de deurwaarder dat er geen spullen van waarde zijn en dat er al loonbeslag opgelegd is. Het lijkt te werken, de deurwaarder dringt verder niet aan. 

Geregistreerde schuldregeling

Zonder hulpverlening hadden Stef en Maaike in deze situatie te maken gekregen met afsluiting van water en energie en mogelijk beslag op de inboedel zonder uitzicht op een oplossing. Met de geregistreerde schuldregeling was deze hulpverlening niet nodig geweest: de regeling biedt een oplossing voor de schulden, waardoor zij niet te maken hadden gekregen met de gevolgen van de overige achterstanden.

'Niet alleen nemen mensen onder extreme stress minder verstandige beslissingen, de psychische druk heeft ook gevolgen zoals verslaving, huiselijk geweld en soms zelfs suïcide'

Waarom is deze regeling zo belangrijk voor mensen met schulden? Wat kan het hen opleveren?

‘In de praktijk ontstaan er soms grote problemen voor mensen met meerdere schuldeisers indien er beslag op de inkomsten wordt gelegd. Doordat het hele beschikbare budget naar de beslaglegger gaat is er geen ruimte om af te lossen aan andere schuldeisers. Mensen kunnen niet langer aan bestaande afspraken met schuldeisers voldoen waardoor hun regeling komt te vervallen. Ook is er geen ruimte om invorderingsmatregelen te voorkomen zoals bijvoorbeeld het stopzetten van verzekeringen. Juist het feit dat niet aan afspraken voldaan kan worden verergert de situatie. Ook maken mensen met stress eerder onverstandige keuzes om directe problemen op te kunnen lossen. Deze situatie leidt tot nog meer stress en wanhoop. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn. Niet alleen nemen mensen onder extreme stress minder verstandige beslissingen, de psychische druk heeft ook gevolgen zoals verslaving, huiselijk geweld en soms zelfs suïcide. Zonder hulpverlening komen mensen er vaak zelf niet meer uit.

Naast het bieden van een oplossing, waardoor stress en wanhoop voorkomen en gereduceerd kunnen worden, biedt de regeling grote voordelen. In de huidige situatie moet elke schuldeiser apart naar de rechter wat veel kosten voor de inwoner met zich meebrengt. Met deze regeling kunnen schuldeisers zonder verdere kosten aansluiting bij het loonbeslag. Ook wordt sneller duidelijk of de inwoner vanwege hoogte van het totale schuldbedrag doorverwezen dient te worden naar gemeentelijke schuldhulpverlening.’

Geldzorgen en psychische klachten

Psychische klachten kunnen geldproblemen verergeren. Doordat de stress rond een geldtekort het denken helemaal in beslag neemt, raakt je brein overbelast en daardoor traag. Dit is te vergelijken met een nacht niet slapen. Hierdoor kun je situaties minder gaan overzien, en misschien nog meer verkeerde financiële keuzes gaan maken. Je kiest eerder voor kortetermijnoplossingen, zoals het vullen van gaten met gaten, die het tekort juist vergroten door boetes of extra kosten. Zo veroorzaakt armoede dat je nóg armer wordt. Iemand in schulden of met geldgebrek is niet meer wilskrachtig, hij of zij heeft niet meer het vermogen om iets te willen en die wil ook uit te voeren.

Bron: psycholoog.nl