Het gevoel van thuis bij Siena
In veel gemeenten zijn er groepsactiviteiten om ontmoetingen te faciliteren en zo eenzaamheid te verminderen. Maar dit leidt niet altijd tot duurzame verbindingen tussen de deelnemers. Movisie liep een dag mee bij Siena, een centrum voor kunstzinnige dagbesteding en vaktherapie. Lukt het daar wel?
Een reportage van onderzoekers Maryse den Hollander en Martha Talma.
We lopen in een bosrijke omgeving aan de rand van Den Haag en kijken ernaar uit om een dag mee te doen bij Siena. We gaan in gesprek met deelnemers en professionals en hopen de waarde van de werkwijze van Siena te ervaren. Eenmaal binnen zien we veel daglicht naar binnen stromen. Er hangt kleurrijke kunst van deelnemers aan de muur en we worden hartelijk ontvangen.
‘We hebben lang gezocht naar een geschikte locatie, omdat we de ambiance heel belangrijk vinden.’
Een liefdevolle plek van waardering en gelijkheid
Siena is een plek waar de deelnemers zich thuis voelen. Ze voelen zich er veilig en ze horen erbij. De deelnemers doen mee aan activiteiten, waar ze onderdeel zijn van een vaste groep. Daar voelen ze zich welkom en gewaardeerd en kunnen ze zichzelf zijn. De deelnemers die moeite hebben met de reis erheen worden door vrijwilligers opgehaald vanaf de bushalte. We mogen aanschuiven aan de lunchtafel, waar de professionals, vrijwilligers en deelnemers samen eten. Directeur Renate Volkert vertelt: ‘Ik wenste dat er een plek in Den Haag zou komen waar je gezien wordt als mens, waarbij iedereen als gelijke gezien wordt in een liefdevolle, lichte en gezellige ruimte. Vandaar dat we ook lang gezocht hebben naar een geschikte locatie, omdat we de ambiance heel belangrijk vinden.’ Terwijl we zitten te eten komt er een vrouw binnen die naast ons aan tafel schuift. Ze vertelt enthousiast hoe blij ze is om hier te komen en te mogen zijn. Ze woont in een verzorgingshuis waar mensen elkaar niet altijd gedag zeggen en er zelfs hooghartig wordt gedaan. Ze vindt dat onprettig, voelt zich er niet bij horen en ziet er daarom telkens naar uit om naar Siena te gaan.
Siena - centrum voor kunstzinnige dagbesteding en vaktherapie
Siena is een centrum voor kunstzinnige dagbesteding en vaktherapie voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel of andere ziektebeelden, en voor individuele vaktherapie. Het doel van de gespecialiseerde vaktherapeuten is om het welzijn van elke individuele deelnemer te verbeteren. Hierbij maken ze gebruik van beeldende kunst, muziek, dans en drama. Ze werken vanuit een antroposofische grondslag, waarbinnen zelfontwikkeling centraal staat. Directeur Renate Volkert: ‘Mijn visie is dat ieder mens zich verder kan ontwikkelen als diegene de juiste begeleiding krijgt. Ongeacht achtergrond, beperking of andere rugzak die iemand met zich meedraagt. Bij Siena zorgen wij ervoor dat de omgeving inspirerend, veilig en vertrouwd is, zodat de deelnemers stap voor stap meer zelfvertrouwen opbouwen en plezier in het leven krijgen. Hierdoor worden ze gestimuleerd om zich verder te ontwikkelen.’
‘Ik leer hier om situaties op een andere manier te benaderen: minder vanuit mijn hoofd en meer vanuit mijn gevoel.’
Jezelf ontwikkelen geeft voldoening
Na de lunch is het tijd voor creativiteit. We zitten aan een tafel met acht personen en de verfspullen liggen al klaar. De docent leidt ons stap voor stap door het creatieve proces. Iedereen is rustig bezig. Voor we het weten zijn we een uur verder en hebben we een eigen werk gemaakt. Alle werken worden neergezet en we kiezen met zijn allen een werk dat de winter het beste weergeeft. Het leren en jezelf ontwikkelen tijdens de workshops geeft de deelnemers een gevoel van voldoening. Doordat ze met verschillende vormen van kunst aan de slag mogen gaan, ontwikkelen ze zich op verschillende manieren. De kunstwerken die ze creëren worden gewaardeerd door anderen en soms verkocht. Deelnemer Angelique: ‘Door de ziekte van Parkinson ging ik verstandelijk snel achteruit. Ik leer hier om situaties op een andere manier te benaderen: minder vanuit mijn hoofd en meer vanuit mijn gevoel. Ik word er echt blij van dat ik me hier ontwikkel.’ Van grote waarde is bovendien dat het proces meer centraal staat dan het resultaat. Deelnemer Corrie: ‘Ik ben helemaal niet goed in muziek, maar vind het toch heel fijn dat ik mezelf met muziek kan uiten. Het geeft me het gevoel dat ik iets waardevols doe.’
Begeleiders zorgen voor verbinding
Tijdens de activiteiten is er ruimte om elkaar te leren kennen. De deelnemers kunnen met elkaar delen wat er op dat moment bij hen leeft. De vaktherapeuten zorgen ervoor dat de aandacht verdeeld wordt. Op deze manier verdiept de onderlinge verbondenheid zich. Sommige deelnemers komen hier meerdere keren per week en bouwen een vertrouwensband met elkaar op. Zetten de onderlinge contacten zich ook voort buiten de muren van Siena? Ontstaan er vriendschappen tussen deelnemers? Dat blijkt niet automatisch het geval. Deelnemer Corrie: ‘Ik heb me eenzaam gevoeld na de dood van mijn man. Gelukkig vroeg mijn buurvrouw of ik meeging naar Siena en sindsdien is onze band sterker geworden. Ik heb ook wel eens met anderen afgesproken buiten Siena. Dat voelt dan vaak ingewikkelder dan bij Siena zelf. Er zijn dan geen begeleiders bij die ervoor zorgen dat de gesprekken goed lopen of ingrijpen als iemand lang van stof is.’ De vaktherapeuten zetten gerichte werkvormen in om de onderlinge verbondenheid van deelnemers te bevorderen. Deelnemer Angelique: ‘We hebben laatst een lied gezongen uit het land waar een deelnemer vandaan kwam, met de tekst erbij. Die man leefde helemaal op en ging uitleggen waar het lied over ging. Dat was echt een hele mooie ervaring.’
Warm thuis
Aan het einde van deze bijzondere dag concluderen we dat Siena een warm thuis biedt waar betekenisvolle contacten ontstaan. Bij de mensen die we hebben gesproken gedijen de contacten vooral binnen de muren van het centrum. De sfeervolle omgeving, het samen creatief bezig zijn en de begeleiding zijn daarbij belangrijke elementen.
