Een gespreksgroep Levenskunst is niet zomaar een praatgroep. Agaath Vermast: ‘In de gespreksgroepen verbinden mensen zich met elkaar, door te  praten en te luisteren. Tegelijkertijd ontstaat ook een andere kijk op maatschappelijke ontwikkelingen. In een kleine groep van gemiddeld tien deelnemers leren de mensen elkaar kennen. Daarnaast bespreken ze met behulp van levensvragen wat in hun leven belangrijk is. Ze kunnen hun  verhaal kwijt en worden gezien door de ander. Er ontstaan vriendengroepen.’

Positieve gezondheid

In de gespreksgroepen komen meerdere theorieën en gesprekstechnieken samen. ‘De onderwerpen zijn gerelateerd aan de vijf kolommen van Houben, het spinnenweb van Huber over positieve gezondheid en de kamers van Diekstra. Zo schrijft Huber dat we ouder worden niet als een probleem moeten zien. De veranderingen en beperkingen die het met zich meebrengt, hoeven geen invloed te hebben op ons welbevinden. Huber zegt: ‘Gezondheid is meer dan niet ziek zijn’.’

Ouder worden hoef je niet als probleem te zien

Deur op kier

Of neem de kamers van Diekstra: elke kamer staat voor een belangrijk levensthema. Werk, relaties, gezondheid, vrije tijd en zingeving. Als mens moet je aan al deze thema’s aandacht geven en daarbij stilstaan. Tijdens de gespreksgroep vergelijk ik het altijd met kamers in je eigen huis. Wat gebeurt er als je een kamer te lang dicht laat? Zij antwoorden: ‘Dan ruikt het muf’. Het is belangrijk dat je die deur op een kier laat staan.’

Thema’s

Thema’s die aan bod komen zijn: gezonde voeding, bewegen, eenzaamheid, mantelzorg, levenstestament en euthanasie. Vermast: ‘Ik open het gesprek met een bijpassend gedicht. Vervolgens bespreken we wat iedereen op dat moment bezighoudt. Daarna gaan we dieper in op het thema van de dag. Ook maak ik gebruik van kaartjes met levensvragen zoals: ‘Je gezondheid gaat achteruit. Hoe ga jij daar mee om?’ We letten erop dat iedereen aan de beurt komt.’

Werving

Inmiddels zijn in zes wijken in Zaanstad gespreksgroepen Levenskunst opgezet. Ze komen elke maand bij elkaar. Het merendeel is ouder dan 65 jaar, hun opleidingsniveau en financiële situatie zijn divers. De gespreksleiding wordt opgepakt door twee vrijwilligers. Zo ook Vermast zelf, die dit inmiddels al bijna vier jaar doet. Werving van deelnemers vindt plaats via folders, lokale kranten en bladen en via het sociale wijkteam.

Succes

Vermast: ‘Als mensen zich aanmelden, zoeken wij vooraf telefonisch contact of gaan wij op huisbezoek.’ Wanneer blijkt dat iemand meer kwijt wil over individuele problemen, dan plant ze een een-op-een afspraak in. Het succes volgens haar? ‘Dieper ingaan op een specifiek thema en het nieuwe zingevende contact dat tussen mensen ontstaat, ook buiten de gespreksgroepen om. Mensen hebben mensen nodig.’

Agaath Vermast is vrijwillig onafhankelijk cliëntondersteuner In Zaanstad en docent ouderenadvisering bij KBO Noord-Holland

Afbeelding: Corine de Jong