Naezer is onderzoeker bij Gender and Diversity Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen en onderzoekt hoe jongeren vorm geven aan seksualiteit via sociale media. Ze deed anderhalf jaar veldwerk onder Nederlandse jongeren, zowel online als offline. Ook onderzocht ze welke boodschappen jongeren meekrijgen over seksualiteit van bijvoorbeeld docenten en andere professionals. Ze verbaasde zich over de stereotypen die ze tegenkwam.

Jagers

Vooral op het gebied van gender doen volgens Naezer veel stereotypen de ronde. 'Jongens en mannen worden nog altijd afgeschilderd als seksueel actief, als jagers, met passieve meiden en vrouwen als prooi. Dit idee werkt seksueel grensoverschrijdend gedrag in de hand. Het impliceert dat het de taak van jongens is om meiden te ‘veroveren’, over te halen of te overrompelen. Deze mythe wordt ook door kleine dingen in stand gehouden. Op belangrijke voorlichtingswebsites staat bijvoorbeeld dat jongens sneller opgewonden raken dan meiden. Dit idee is al lang ontkracht door wetenschappelijk onderzoek, maar wordt nog altijd herhaald. Het versterkt het beeld van de jongen/man als seksueel actieve, of zelfs agressieve, jager. Het wekt de indruk dat jongens de leidende rol hebben in (hetero)seksuele ontmoetingen en dat zij er niks aan kunnen doen als ze ‘vanuit hun opwinding’ grenzen overschrijden. Het kan bovendien ook op andere manieren gevolgen hebben. Als een jongen slachtoffer is van seksueel geweld bijvoorbeeld. Hoezo slachtoffer, klinkt het dan. Jongens hebben toch altijd zin?'

Jongens en mannen worden nog altijd afgeschilderd als jagers, met passieve meiden en vrouwen als prooi

'Voorlichting is bovendien nog erg heteronormatief', vervolgt ze. 'Het gaat uit van seks tussen een jongen en een meisje. Als het dan bijvoorbeeld gaat over ‘de eerste keer’, dan gaat het over een penis die in een vagina gaat. Dat geeft een heel beperkte boodschap over wat ‘echte seks’ is. Het gevolg is dat jongeren bijvoorbeeld seks tussen twee meiden of twee jongens niet serieus nemen of het zelfs ‘raar’ en ‘vies’ vinden. Dat draagt bij aan een cultuur waarin homo- en biseksuele jongeren onevenredig vaak te maken krijgen met (seksueel) geweld.'

Voorzichtig

Naezer verbaast zich ook dat meisjes nog altijd de boodschap krijgen om voorzichtig te zijn en dat seks vooral bewaard moet worden voor een (langdurige) relatie. 'Hoe kun je genieten van seks als je altijd hebt gehoord dat je ervoor moet oppassen. Of dat het alleen maar goed is als het gebeurt binnen een relatie? Waar is de aandacht voor seksuele wensen, voor seksueel plezier? En hoezo mag je, vooral als meisje, niet gaan voor een one night stand? We ontnemen meiden door dit soort boodschappen hun gezonde experimenteerruimte en seksuele plezier. Bovendien werkt het victim-blaming in de hand: alsof het de verantwoordelijkheid is van meiden om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Dat zie je ook bij #MeToo. Slachtoffers zwijgen soms ook, omdat ze denken dat dat ze het zelf hebben uitgelokt. Of omdat ze, terecht, bang zijn dat anderen dat vinden.'

Slachtoffers zwijgen soms ook, omdat ze denken dat dat ze het zelf hebben uitgelokt of bang zijn dat anderen dat vinden

Die nadruk op de verantwoordelijkheid van potentiële slachtoffers in het voorkomen van seksueel geweld, ziet Naezer ook weer terugkomen in voorlichting. 'Meiden krijgen te horen dat ze weerbaar moeten zijn, assertief, maar ook voorzichtig. Ik hoorde bijvoorbeeld een docent een meisje prijzen, omdat ze zei nooit een naaktfoto van zichzelf naar iemand te sturen. Maar is het wel echt zo positief dat meiden uit angst geen seksuele activiteiten meer durven te ontplooien? Waarom stelt die docent geen kritische vragen over waarom het meisje dat niet durft, met welke normen dat te maken heeft? Welke rol spelen victim-blaming en het slet-stigma in haar keuzes? En waarom vertelde die docent niks over de verantwoordelijkheid van de ontvanger van die foto?'

Genderongelijkheid

Het idee van hitsige jongens en kwetsbare meiden is een vorm van genderongelijkheid legt Naezer uit. Inzicht hierin zou een onderdeel van seksuele voorlichting moeten zijn. 'Maar dan moeten docenten en andere voorlichters wel beschikken over een goede basiskennis over genderongelijkheid en stereotypen. Alleen vanuit een dergelijke kennis kunnen zij jongeren helpen om kritisch na te denken over de verwachtingen die we hebben ten opzichte van meisjes en jongens en hoe dat doorwerkt in seks en relaties. Ik zie het als mijn missie om die kennis te verspreiden en hoop dat voorlichters zich erdoor uitgedaagd en geïnspireerd voelen.'