Hoe de Turkse gemeenschap van binnenuit verandert

Homoseksualiteit is in een groot deel migrantengemeenschappen nog altijd een taboe. In het kader van Coming Outdag op 11 oktober interviewde het Algemeen Dagblad (AD) twee Turkse dialoogleiders van de alliantie Verandering van Binnenuit. Hasan Kaplan en Nevzat Cingöz deelden hun verhaal. Dat leidde tot bijzondere reacties uit hun omgeving.

Vanuit de alliantie Verandering van Binnenuit organiseerde Movisie samen met zeven migrantenorganisaties ruim 700 gespreksbijeenkomsten. Kaplan en Cingöz leidden een aantal van deze bijeenkomsten waarin ze met de Turkse gemeenschap in gesprek gingen over allerlei ‘taboeonderwerpen’. In het AD en een aantal lokale kranten deelden zij hun verhaal.

'Straks denken mensen dat dat normaal is'

‘Pap, wat ga jij nou doen?’, zei de zoon van Hasan Kaplan (58) verbijsterd, toen hij hoorde dat zijn vader een bijeenkomst over homoseksualiteit organiseerde voor Turkse jongeren. ‘Straks denken mensen dat dat allemaal maar normaal is.’ Kaplan: 'Ik zei dat hij gewoon moest komen, zonder vooroordelen.’ Op de bijeenkomst hoorden zijn zoon en twintig andere Turks-Nederlandse jongeren de aangrijpende verhalen van een jonge Turkse homo, die vertelde dat hij ‘echt had geprobeerd een vriendin te hebben’, maar dat dat gewoon niet werkte. En het verhaal van een jonge Turkse lesbienne, die vertelde over buitengesloten worden, depressies en gedwongen gesprekken met de imam.’

‘Ik wil dat mensen mij accepteren zoals ik ben, dan moet ik anderen ook accepteren zoals zij zijn’, stelt Cingöz in het AD. Om die acceptatie te laten zien, stond hij in 2012 op een boot met Turkse homo’s tijdens de Gay Pride in Amsterdam. De opvarenden werden bedreigd ‘vanuit religieuze en ultranationalistische hoek’. Cingöz was nog niet van de boot af of zijn vader hing aan de lijn, vanuit Turkije. ‘Maak je niet druk, pap’, zei ik, ,Ik ben nog steeds dezelfde.’

Cingöz: ‘Mensen moeten zich durven uitspreken tijdens de bijeenkomsten. Daarom veroordelen we mensen niet als ze hun mening geven. Geen enkele mening is fout. Wel stellen we vragen: waarom vind je dat? Omdat het altijd zo was in de streek waar je ouders vandaan komen? Ik probeer dan uit te leggen dat vooroordelen over homoseksualiteit lang niet altijd kloppen en zeg dat Nederlanders ook vooroordelen over Turken hebben. Die zijn ook niet allemaal waar.’

Ik wil dat mensen mij accepteren zoals ik ben, dan moet ik anderen ook accepteren zoals zij zijn

Lees het gehele interview

Positieve reacties politiek en gemeenschap

Kaplan: ‘Naar aanleiding van het interview, heb ik positieve reacties ontvangen vanuit de politiek, van raadsleden en wethouders. Dat wij als migrantenorganisaties deze onderwerpen bespreken en zo taboes doorbreken, daar zijn ze heel positief over. Ook kreeg ik reacties uit de Turkse gemeenschap. Mensen wilden weten waar het project over gaat. Dat heb ik in het Turks uitgelegd, waarbij ik benadrukte dat vooral respect en acceptatie belangrijk zijn. Ik ben verbaasd over hoeveel mensen het gelezen hebben en over het aantal reacties dat ik kreeg. Als dialoogleider blijf ik mij inzetten om mensen de ruimte te geven hun verhaal te delen en daar op een positieve manier over te discussiëren.’

Ook Cingöz heeft alleen maar complimenten ontvangen: ‘Mijn collega’s en studenten op de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) hebben heel enthousiast gereageerd en ook via social media kreeg ik veel positieve reacties. Ik was verrast dat er zoveel mensen op reageerden en dat het artikel zo vaak werd gedeeld op social media. In de toekomst blijf ik geduld en respect hebben in de gespreksbijeenkomsten, met oog voor het belang van ieders veiligheid. Ik ga me inzetten om nog meer draagvlak in de gespreksgroepen te creëren door mijn creativiteit verder te ontwikkelen.’

Een ander heersend beeld

De gesprekken zijn in verschillende migrantengemeenschappen gevoerd. Niet alleen binnen de Nederlandse Turkse gemeenschap, maar ook in Marokkaanse, Somalische, Eritrese, Irakese en Afghaanse gemeenschappen in Nederland.

Het taaie werk in de gemeenschappen zelf, is heel belangrijk

Movisie-expert Hanneke Felten: ‘In sommige groepen is een onderwerp zoals homoseksualiteit nog een groot taboe. In Eritrea is homoseksualiteit strafbaar, dus Eritreeërs die net in Nederland zijn, hebben vaak een heel ander beeld van homo- of biseksualiteit dan hier in Nederland meestal het geval is. Dan moet je van ver komen in een gesprek.’

Sociaal wetenschapper Laurens Buijs juicht de aanpak van de alliantie toe in het artikel. ‘Het opzetten van dat soort dialogen, het taaie werk in de gemeenschappen zelf, is heel belangrijk. Tegelijkertijd moet er van buiten de gemeenschap op gewezen blijven worden dat dit de normen en waarden in Nederland zijn.’

Lees het gehele interview

Dit artikel is geschreven door Dyonne van Haastert