Huiselijk geweld kent veel gezichten

Het persoonlijk verhaal van Jaimie Vaes in de talkshow Khalid & Sophie is helaas het verhaal van 2,6% van de vrouwen en 1,2% van de mannen in Nederland. Zij zijn slachtoffer van fysiek- en/of seksueel geweld. Niet éénmalig, maar structureel en regelmatig. Huiselijk geweld kent veel gezichten en is helemaal niet zo zwart-wit zoals vaak gedacht wordt.

Als ik met onbekenden praat en hen vertel dat ik al jaren werkzaam ben op het gebied van huiselijk geweld, dan krijg ik altijd de reactie ‘zo, heftig …’. En dat klopt. Huiselijk geweld is een ernstig en complex maatschappelijk probleem. Zo zijn er in het eerste halve jaar van 2021 24 vrouwen en 4 mannen om het leven gebracht door hun (ex-)partner. Maar huiselijk geweld is meer dan alleen maar (dodelijk) fysiek geweld.

Huiselijk geweld komt voor op heel veel verschillende manieren. Het varieert van psychisch geweld tot fysiek geweld tot seksueel geweld. We zien dat partners elkaar vernederen, uitschelden en belachelijk maken. Maar we zien ook dat één partner de ander isoleert, lichamelijk pijn doet en psychisch kwetst. Soms is dat maar één keer per jaar. Soms is dat dagelijks. Huiselijk geweld is licht grensoverschrijdend, maar ook ernstig grensoverschrijdend. Het verschilt in elke situatie in ernst, aard, frequentie en duur

'Huiselijk geweld is niet zwart-wit'

Ook de context, oftewel de leefsituatie van mensen, waarin huiselijk geweld ontstaat is divers. Er kunnen stress bevorderende factoren en problemen een rol spelen bij huiselijk geweld, zoals werkloosheid, armoede of verslaving. Of er is sprake van extreme opvoedstress of ernstige psychische problemen bij één van de partners. Ook kan huiselijk geweld ontstaan uit extreme jaloezie, controle, dwang, genderopvattingen of een machtsverschil. 

Justine van Lawick en Martine Groen (Intieme Oorlog, 2020) signaleren dat partners, waarbij huiselijk geweld speelt, het vaak hebben over zich onrechtvaardig behandeld voelen, het geen respect tonen, zich verwaarloosd voelen of zich juist machtig of onmachtig voelen. Het patroon in gewelddadige relaties is dat, na de eerste verliefdheid, fricties en barsten ontstaan. Dat teleurstellingen zich opstapelen en dat er uitbarstingen ontstaan met verwijten die uitgroeien tot steeds ernstigere incidenten. Maar na die incidenten volgen er ook verzoeningen. En beloftes om het anders en beter te doen. Er is hoop en de verwachting dat het goed kan komen. Er zijn mooie herinneringen en liefdevolle momenten. Als huiselijk geweld steeds ernstiger wordt en steeds vaker voorkomt, dan zien we dat mensen vervreemden van eigen wensen en behoeften. Ze raken in een overlevingsstand. En zijn niet goed in staat meer om keuzes te maken. Deze vervreemding leidt ertoe dat veel mensen lang in een relatie van huiselijk geweld blijven. 

Huiselijk geweld is niet zwart-wit. Het kent juist heel veel gezichten. Het is klein, groot, dodelijk, alleen door woorden of door een verkrachting. Het is éénmalig, dagelijks, uit macht, door stress of uit onmacht. Huiselijk geweld blijft vaak verborgen en onbesproken. Maar toch weet iedereen dat er iets aan de hand is. Praat daarom met elkaar. Maak je zorgen bespreekbaar. Vraag of er iets is. En of je kan helpen. Daar begint de verandering. 

Heb je hulp nodig na geweld of bedreiging thuis, door je partner of een naaste? Of ken je iemand bij wie dit speelt? Bel bij direct gevaar 112. Bel Veilig Thuis voor advies of hulp via 0800-2000 (gratis en kan anoniem).