In een artikel in het Financieele Dagblad (14 maart 2025) geeft Janny Bakker-Klein, bestuursvoorzitter van Movisie, een praktijkvoorbeeld uit haar periode als wethouder van de gemeente Huizen: ‘We besloten om een pot geld apart te zetten om zonder regeltjes problemen van mensen op te lossen. De verwachting van de financiële ambtenaren was dat die kas binnen de kortste keren leeg zou zijn. Mis: We hielden heel veel geld over. Want het ging naar wat écht belangrijk was.’ Maatschappelijk werk meldde dat de vraag naar ondersteuning met de helft afnam. ‘Wat de doorslag gaf’, zegt Bakker-Klein, ‘is dat de financieringsstroom anders ging lopen. Die ging niet meer naar zorgorganisaties, maar volgde de vraag van de burger.’

Anders kijken

Als wethouder, schreef Bakker-Klein haar proefschrift Anders Kijken vanuit de verwondering over schrijnende situaties van mensen die in ons land in aanraking kwamen met het brede sociaal domein en die daarin veel leed werden aangedaan. Formeel klopte het beleid en klopten de regels, maar in de dagelijkse praktijk was de toepassing daarvan voor deze mensen niet in hun voordeel. Hoe kon het anders? In de praktijk blijkt dat de hulpverlening vaak niet in staat is om bepaalde personen te bereiken. Vaak gaat het om mensen met veel sociale en/of psychiatrische problemen die de veiligheid van anderen en zichzelf in gevaar brengen. Movisie deed onderzoek naar het werk van interventieprofessionals, die die mensen wel weten te bereiken. Movisie werkt ook intensief samen met interventie professionals zoals Reinier van der Grijp en Mindert Rakhorst van Stichting Reindert.

'We hebben een complexe samenleving waar mensen met hun hulpvraag niet terechtkunnen'

Complexe gevallen bestaan niet

Het Financieele Dagblad schrijft: ‘Inmiddels is Bakker-Klein bestuursvoorzitter van Movisie, het landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken. Complexe gevallen bestaan niet, is haar overtuiging. ‘Nee, we hebben een complexe samenleving waar mensen met hun hulpvraag niet terechtkunnen.’ De les die Bakker-Klein uitdraagt, is dat ‘we in Nederland weer moeten gaan denken: voor wie deden we dit ook alweer. Mensen gaan over hun eigen vraag, die moeten we helpen oplossen. Meestal is dat goedkoper, en als het een keer duurder is, moeten we ook niet moeilijk doen. We zijn nu heel bang voor misbruik. Daarom hebben we allerlei regels opgesteld en ingewikkeldheden bedacht. Zo krijg je wat we nu hebben.’’

Movisie Uitvoering

Samen met interventieprofessionals zet Movisie onderbouwde kennis in om gemeenten te ondersteunen bij de aanpak van taaie sociale vraagstukken rondom armoede, polarisatie, ondermijning en overlast. We noemen dit Movisie Uitvoering. We werken altijd met een 'regieteam' bij de gemeente, bestaande uit tenminste een bestuurder (burgemeester en/of wethouder sociaal domein), een beleidsverantwoordelijk ambtenaar en een (sociaal) professional uit de uitvoering. Dit regieteam moet over doorzettingsmacht beschikken en in urgente situaties ook goed bereikbaar zijn voor de interventieprofessionals. De interventieprofessionals doen onderzoek in de wijk, horen en zien de inwoner, en vervolgens doen ze wat nodig is. Bij urgente situaties komen de interventieprofessionals direct in actie en proberen de mensen perspectief te geven, zo nodig door hen (weer) aan te sluiten op de benodigde hulp en ondersteuning. Movisie ondersteunt de interventieprofessionals in de uitvoeringspraktijk direct met kennis van wat in de actuele situatie nodig is én werkt om tot een duurzame oplossing te komen. De menselijke maat is leidend in deze aanpak.

Initiatieven collectief

Een ander geslaagd voorbeeld is het Initiatieven Collectief. In Nederland is een groeiend aantal initiatieven (inmiddels meer dan 70) dat een passende context biedt aan jongeren voor wie ontwikkeling binnen het huidige onderwijs of zorgaanbod niet of onvoldoende plaatsvindt. Zij vallen uit, worden zogeheten 'thuiszitters' en alternatieven zijn zeer moeilijk te vinden. een samenwerking tussen deze initiatieven en verbondgenoten bij de overheid, Gedragswerk en Movisie. Het Initiatieven Collectief gelooft erin dat iedere jongere recht heeft op ontwikkeling en dat hier meer en andere routes voor nodig zijn. De initiatiefnemers willen daarom de bestaande initiatieven versterken en de krachten bundelen. Om zo een beweging te veroorzaken voor meer ruimte voor de initiatieven als alternatieve plek voor jeugdigen om zich te ontwikkelen. Het vraagstuk of deze jongeren in het domein van zorg dan wel onderwijs vallen moet structureel van tafel. Dan komt de weg vrij voor andere vormen van ontwikkeling, zodat de groep die zich nu niet goed kan ontwikkelen, weer stappen kan zetten en uit het isolement kan komen.