Inclusief beleid: aanjagen, monitoren en kennisdelen

Wat is de meerwaarde en het doel van een werkgroep?

Het ontwikkelen van inclusief beleid is voor veel gemeenten een uitdaging. Movisie ontwikkelt samen met gemeenten, ter ondersteuning, een stappenplan. In dit artikel licht expert Ceronne Kastelein de stap samenstellen van een werkgroep toe. 

Een werkgroep kan helpen om het thema inclusie en inclusief beleid op de politieke agenda te krijgen en te houden. Dit draagt bij aan het creëren van draagvlak of het brainstormen over concrete speerpunten. Ook kunnen werkgroepleden ondersteunen bij het monitoren van wat er speelt op het gebied van inclusie en wat er nodig is om beleid te ontwikkelen en implementeren. De werkgroep kan een aanjagersrol hebben, maar draagt niet per se de verantwoordelijkheid voor het opstellen of uitvoeren van beleid. De rol of invulling van de taken van een werkgroep verschilt per situatie.

Wanneer

Het moment waarop de werkgroep moet worden samengesteld, verschilt per gemeente. Dat kan zijn op moment dat verkend moet worden wat er speelt op het gebied van inclusie. Het kan ook als de visieontwikkeling al heeft plaatsgevonden, of als er al draagvlak voor het thema is. Daarnaast kan het zijn dat de  rol van een werkgroep per fase verandert. Mogelijk start de werkgroep als aanjager of inspirator. Als het thema op de agenda staat en er een visie is geformuleerd, kan deze rol veranderen in een uitwisselingsfunctie of kennisfunctie. Of wordt de werkgroep verantwoordelijk voor het monitoren van de voortgang en het in zicht houden van de gestelde doelen.

Intern 

Je kunt ervoor kiezen om te beginnen met een interne werkgroep, bestaande uit collega’s vanuit een beleidsdomein of vanuit verschillende domeinen. Intern beginnen is handig als je eerst wilt nadenken over de kaders die het startpunt vormen voor inclusief beleid. In Rotterdam begon dat bij het beleidsdomein ‘Samenleven’, waar de overkoepelende visie werd ontwikkeld voor inclusief beleid. Daarna is met andere afdelingen bepaald welke concrete doelstellingen er aan deze visie worden verbonden. Je kan er echter ook voor kiezen om deze stappen direct samen te nemen.

Intern én extern

Een andere optie is het opstellen van een gemengde doelgroep; waarin ook inwoners en partners een rol spelen. Dan is het belangrijk om duidelijke kaders en doelen af te spreken. Een tussenvorm van intern en extern is een diverse klankbordgroep met inwoners, partners en collega’s. De interne werkgroep toetst dan de visie, doelen en ideeën bij deze klankbordgroep. 

Stel jezelf deze vragen:

Focus: Op welke aspecten ligt de focus? De werkgroep heeft een helder doel en kader nodig, anders is het risico groot dat losse acties niet bijdragen aan de gestelde doelen. Waarom bestaat de werkgroep? Wat zijn de doelen? Binnen welke kaders wordt er geopereerd?

Draagvlak: Hoe wordt gezorgd voor borging en draagvlak? Het is van groot belang dat de werkgroep ingebed is in de algemene werkzaamheden van de gemeente. Draagvlak voor bet bestaan en het voelen van eigenaarschap vanuit de verschillende lagen in de organisatie is cruciaal. 

Betrokkenheid: Hoe zorgen we ervoor dat iedereen betrokken is? Betrokkenheid creëren en behouden is in de ene gemeente lastiger dan de andere. Er zijn gemeenten waar inclusie een algemeen onderdeel is waar speerpunten en KPI’s aan verbonden zijn. , doelstellingen om resultaten mee te meten, In deze situatie is iedere werknemer eigenaar en kan niemand zich onttrekken aan die verantwoordelijkheid. In gemeenten waar dat meer vrijblijvend is, wordt sneller naar de werkgroep of de coördinator gewezen. Het maken van een plan voor het creëren en behouden van betrokkenheid is geen overbodige luxe. 

Knelpunten en mogelijke oplossingen

Wie betrek je bij de werkgroep?
Het kan een puzzel zijn om te bepalen wie zitting neemt in de werkgroep. Wie heeft de juiste kennis? Wie heeft mandaat? Wie kan en wil dit aanjagen? Waar zit de energie? Maak de werkgroep niet te groot (afhankelijk van de gemeente 8 tot 10 mensen) en betrek mensen op basis van de gestelde doelen. Is draagvlak creëren het doel? Kies dan voor mensen die kunnen verbinden. Is het doel de geplande stappen monitoren? Betrek dan iemand die procesbegeleider is.

De rol en verantwoordelijkheden van de werkgroep zijn onduidelijk
Als het doel, rol en verantwoordelijkheid van de werkgroep onduidelijk zijn, dan loop je het risico dat de werkgroep de gestelde doelen niet bereikt of zelfs op den duur verdwijnt. Daarnaast moet er beschreven worden hoe de werkgroep zich verhoudt tot de verschillende afdelingen binnen de gemeente, maar ook tot de uitvoerders van het beleid en de inwoners. 

Meer weten over de verschillende stappen? Eerder lichtte Ceronne Kastelein de stappen verkennen wat er speelt, visieontwikkeling, draagvlak creëren, betrekken van partners en inwoners toe