Vrijwilligers bieden een belangrijke meerwaarde. Ze dragen bij aan de samenleving door hun talenten en kwaliteiten in te zetten. Daarnaast halen ze er zelf ook voldoening uit. Ook wanneer de stap naar de reguliere arbeidsmarkt te groot is, blijkt vrijwilligerswerk een voor de hand liggend alternatief om mensen naar vermogen te laten meedoen. Vrijwilliger worden is echter niet voor iedereen makkelijk of vanzelfsprekend. Daarom is het belangrijk dat vrijwilligerswerk inclusiever wordt. Inclusief vrijwilligerswerk draait om iedereen de kans en mogelijkheid bieden om hun steentje bij te dragen. Om deze kansen te creëren moeten wij anders gaan kijken, anders gaan denken, en anders gaan doen.  

"Als je kijkt zoals je altijd hebt gekeken, 
Blijf je zien, wat je altijd hebt gezien. 
Als je ziet, wat je altijd hebt gezien, 
blijf je denken, wat je altijd hebt gedacht. 
Als je denkt wat je altijd hebt gedacht, 
blijf je doen wat je altijd hebt gedaan. 
Als je doet wat je altijd hebt gedaan, 
blijft je overkomen wat je altijd overkwam." 

Ben jij al inclusief?

Anders kijken, begint met een blik in de spiegel. Een organisatie moet inzicht krijgen in hoeverre zij al divers en inclusief zijn, legt Martin van de Lustgraaf uit. Hoewel de begrippen ‘inclusie’ en ‘diversiteit’ vaak samen in de mond worden genomen, zit een belangrijk onderscheid in de twee definities. Diversiteit is het erkennen van verschillen tussen mensen. Denk hierbij aan seksuele oriëntatie, geletterdheid, leeftijd of taal. Inclusie gaat om het waarderen van deze verschillen. Deze waardering levert niet alleen vrijwilligers en werknemers voordelen op, maar ook organisaties zelf. Een inclusieve organisatie trekt een meer diverse groep mensen aan, waardoor je potentiële vrijwilligers beter kan bereiken en benutten. Krista van Mourik, projectleider inclusief vrijwilligersbeleid, loopt ons door de inspiratiewaaier Inclusief Vrijwilligerswerk. Deze waaier helpt organisaties om een stap verder te zetten naar inclusief vrijwilligerswerk, door het delen van tips, tools en praktijkvoorbeelden. De Inspiratiewaaier Inclusief Vrijwilligerswerk helpt bij het vinden, maar ook bij het ontvangen van nieuwe vrijwilligers. Wanneer jouw organisatiecultuur en -structuur nog niet klaar is voor nieuwe vrijwilligers, kunnen zij immers niet tot goed tot hun eigen recht en kwaliteiten komen.  

Een kijkje in de praktijk 

In breakoutrooms krijgen de deelnemers zelf een moment om te reflecteren op hun organisatie. In hoeverre is er sprake van inclusief vrijwilligerswerk in hun organisatie? Wat doen zij al om inclusief vrijwilligers te bevorderen? En wat kunnen ze nog meer doen? De aanwezige deelnemers komen allemaal uit verschillende hoeken, maar hebben één duidelijke overeenkomst: ze zien de waarde van een diverse groep vrijwilligers. Door samen te komen kunnen ze elkaar helpen met de uitdagingen waar ze in hun eigen organisatie tegenaan lopen. Een van deze problemen, een waar vele anderen ook op stuiten, is dat niet iedereen de toegevoegde waarde van meer diversiteit onder vrijwilligers ziet.

'Inclusief vrijwilligerswerk draait om iedereen de kans en mogelijkheid bieden om hun steentje bij te dragen.'

Deze kwestie wordt onderling besproken. Hoe kunnen we zorgen dat werkgevers de waarde van een nieuwe vrijwilliger zien? ‘Pas storytelling toe’ oppert een deelneemster. In een organisatie met veel oudere mensen zou een jong persoon bijvoorbeeld erg waardevol kunnen zijn. Om collega’s hiervan te overtuigen, kan je een succesverhaal delen waarin een jong persoon van grote toegevoegde waarde voor jou of je organisatie is geweest. Dit kan een zaadje planten waar meer enthousiasme voor een diverser vrijwilligersbestand uit kan groeien. Zorg zo dat je collega’s anders gaan denken. De deelnemers delen meer tips en ervaringen, en doen zo allemaal een duit in het zakje van kennis.

Nieuwe Gezichten  

Na anders kijken en anders denken, is er nog anders doen. Organisatie NOV moedigt dit sterk aan: verander je aanpak en vind nieuwe vrijwilligers. Els Hofman, senior projectleider mensen met een LVB bij Movisie, interviewt projectleider Jacquelien Willemse en Expeditieleider Caroline van der Mijle over hun lopende project ‘Expeditie Nieuwe Gezichten'. Met hun Expeditie Nieuwe Gezichten zetten zij zich in om vrijwilligersbestanden te verbreden en vergroten. Organisaties lopen vaak aan tegen een leemlaag van beschikbare vrijwilligers. Er bestaat een vast idee van ‘de vrijwilliger’, en deze pool aan mensen wordt uiteindelijk uitgeput. Expeditie Nieuwe Gezichten helpt organisaties met het vinden van een nieuwe pool. Zij richten zich op het werven van gezichten waarbij vrijwilligerswerk minder vanzelfsprekend is. ‘Er zijn veel mensen die waardevol zijn, maar we moeten zelf die waarde zien en die mensen aanmoedigen met je mee te komen’ legt Jacquelien Willemse uit. Op basis van een vierdelig traject werkt Expeditie Nieuwe Gezichten samen met vrijwilligersorganisaties om een nieuwe doelgroep te kiezen en vinden. Vanuit kennis in gedragspsychologie verplaatsen zij zich in de schoenen van een mogelijke vrijwilliger. Welke reis tot vrijwilligerswerk legt een persoon af? En hoe kunnen wij deze reis tot een goede eindbestemming laten komen? Zo zet Expeditie Nieuwe Gezichten zich in om het idee van ‘een vrijwilliger’ te verbreden en vervolgens te benutten.  
 
Een diamant heeft vele vlakken. Samen hebben we de verschillende vlakken van deze steen belicht en zijn we tot nieuwe inzichten gekomen over inclusief vrijwilligerswerk. Door te praten over wat een inclusieve organisatie is en bestaande organisaties hiermee te vergelijken, worden nieuwe mogelijkheden zichtbaar. Met een breder kennisnetwerk en een nieuwe energie kunnen de deelnemende organisaties zo aan de slag met het toegankelijk maken van vrijwilligerswerk voor iedereen.