Initiatieven voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland

'Het recept voor een spontane ontmoeting'

Door heel het land worden allerlei hartverwarmende acties gestart om Oekraïense vluchtelingen bij te staan. Ook de organisatie Eet Mee doet mee. Afgelopen periode hebben zich heel veel mensen via het online platform aangemeld en momenteel zijn ze matches aan het maken. Promotie maken hoeft niet: heel veel enthousiaste gezinnen hebben hun huis al beschikbaar gesteld. Vanuit alle delen van het land vragen mensen aan Eet Mee of ze iets kunnen betekenen. Niet alleen individuen, ook organisaties geven aan iets te willen betekenen.

Vooral in Utrecht is Eet Mee stevig gesitueerd. Er is al intensief contact met de gemeente Utrecht, de lijnen zijn uitgezet zodat Eet Mee via dat netwerk aan de slag kan. De gemeente werkt met flyers. Verder is er een vast informatiepunt waar Eet Mee gebruik van kan maken. Het zou te intensief en tijdrovend zijn als de medewerkers van Eet Mee alle opvangplekken langs moesten gaan. 

Eenvoudige match

Een match maken is eenvoudig. Eet Mee kijkt wat het eetadres aanbiedt, hoeveel gasten ontvangen kunnen worden, of gasten opgehaald en weer teruggebracht kunnen worden, of er samen wordt gekookt of niet. Op basis van die informatie maken ze een match. Het enige wat mensen samen moeten doen is een datum afspreken. Het gaat in principe om een eenmalige ontmoeting. Als er langer durende contacten uit voort komen, dan is dat alleen maar mooi.

Onlangs is er in Utrecht een noodopvang voor vluchtelingen geopend. Daar zijn ze zes jaar geleden mee begonnen toen er heel veel Syriërs naar Nederland kwamen. Matches tussen de eetadressen en vluchtelingen worden niet gemaakt via het online platform, want daar is een vast adres voor nodig. Dat hebben deze mensen niet, dus dat wordt handmatig gedaan via een aangepast vragenformulier. Momenteel worden er wekelijks 10 tot 20 matches gemaakt. Er ontstaan mooie verbindingen. Voor de vluchteling is het fijn om een avondje uit de opvanglocatie zijn, in een warm huis, in een huiselijke sfeer waarin hij of zij zich welkom voelt. Dat is de insteek. 
 
Van eetadressen wordt er verwacht dat je flexibel bent en dat je tegen verrassingen kunt. Misschien krijg je mensen op bezoek waarmee je geen gemeenschappelijke taal kunt spreken: dan is Google Translate je beste vriend. Eet Mee geeft tips en handreikingen om ervoor te zorgen dat het etentje een succes wordt. 

Verbinding voor ieder die wil

Eet Mee koppelt iedereen die nieuwe mensen wil leren kennen. De aanmeldingen variëren van statushouders en internationale studenten tot expats. Mensen die zeggen ‘ik draai altijd in mijn eigen, kleine kringetje rond, ik wil wel eens andere verhalen horen’. Voor ouderen in Utrecht en Nieuwegein maakt Eet Mee ook langlopende matches, waarbij je als ‘vaste gast’ maandelijks aanschuift bij je eetadres. Voor studenten is er het speciale Wellbeing Programme (in samenwerking met de Universiteit Utrecht) waarbij er matches worden gemaakt voor een video-etentje. Toen studenten tijdens de Corona periode eenzaam op hun kamertje zaten, is Eet Mee begonnen met video etentjes. Voor sociale contacten, maar ook voor het opbouwen van een netwerk. Momenteel zijn er ook weer fysieke etentjes met andere Utrechtse studenten. Eet Mee speelt zo in op de actualiteit.

Nieuwe mensen leren kennen? Meld je aan bij stichting Eet Mee  

 

Meer activiteiten en initiatieven om elkaar te ontmoeten

Gemeenten en vrijwilligers werken hard voor goede opvang en huisvesting van de vluchtelingen. Er is bed, bad en brood en sinds 4 april ook onderwijs voor de kinderen. De diverse inzamelingsacties kunnen op veel steun rekenen. Er komen ook meer mogelijkheden voor ontmoeting en er is meer aandacht voor werk en vrijetijdsbesteding. “Voor de (mentale) gezondheid van vluchtelingen zijn basisbehoeften van belang: veiligheid, opvang, voedsel, en contact met familie en vrienden. Voor mensen die Oekraïners in huis nemen, is het belangrijk te zorgen dat er voldoende privacy is, maar ook dat de vluchtelingen iets te doen hebben. Ook sport, ontmoeting of activiteiten die hen het gevoel geven ‘nuttig’ te zijn, helpen om wat minder te piekeren en de zorgen even naar de achtergrond te brengen (Pharos)".

In de Handreiking Particuliere Opvang Oekraïners (POO) wijst de Rijksoverheid ook op het belang van sport, spel en bezigheid voor volwassenen en jongeren uit Oekraïne. Het advies voor gastgezinnen is om zowel voor kinderen als voor volwassenen een dagprogramma te organiseren, bijvoorbeeld thuisonderwijs, sport en/of door andere vormen van ontspanning. Het advies is om als gastgezin te kijken of er in je omgeving mogelijkheden zijn om aansluiting te vinden bij een sportclub of vereniging. Dat kan door de gemeentelijke website te checken en contact te leggen met het verenigingsleven.

Andere voorbeelden van initiatieven:

  • VluchtelingenWerk biedt een overzicht van initiatieven van particulieren en van lokale organisaties die bij hen bekend zijn. Per provincie is weergegeven welke initiatieven bekend zijn Overzicht van initiatieven voor vluchtelingen uit Oekraïne (vluchtelingenwerk.nl)
  • KLABU in Amsterdam organiseert elke dinsdag (social) workouts met locals, vluchtelingen en asielzoekers. Vanuit dit initiatief is contact gelegd met verschillende organisaties om ook vluchtelingen uit Oekraïne te verwelkomen.
  • Kringloopwinkel Steenwijk biedt hulp voor Oekraïense vluchtelingen. Veel mensen zijn gevlucht met weinig- of geen bagage. Voor deze mensen stelde Kringloopwinkel Steenwijk op 22 maart tussen 19.00 - 20.30 uur 40 euro per persoon beschikbaar om kleding en schoenen uit te zoeken. Er was toen ook gelegenheid om andere Oekraïners te ontmoeten. Deze ‘Welkom & Ontmoeten’ avond is ook georganiseerd bij Kringloopwinkel Vollenhove.
  • Families nemen vluchtelingen op in hun huizen. De Ruïnekerk in Bergen biedt de mogelijkheid om Oekraïners in de kerk te ontmoeten en informatie uit te wisselen.
  • RefugeeHelp: een initiatief van drie gevluchte zussen uit Oekraïne. Zij zochten vanaf hun aankomst in Nederland naar een manier om andere vluchtelingen te helpen om snel thuis te raken in Nederland, bij voorkeur met een website of een app. Vluchtelingenwerk kwam hen op het spoor, en richtte binnen enkele dagen RefugeeHelp in. RefugeeHelp is een online startpunt voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland en iedereen die zich voor hen wil inzetten. Op het gebied van dagbesteding wordt er verwezen naar initiatieven met betrekking tot sport, sociale netwerken voor nieuwkomers en websites die 'buddies' matchen met vluchtelingen.
  • De Welcome App verbindt nieuwkomers, inwoners en organisaties aan elkaar. In de gratis app kan je activiteiten bij jou in de buurt vinden, chatten met buurtgenoten of je weg vinden naar een opleiding of werk. Via de tolken knop is er 24/7 toegang tot een tolk om direct taal- en cultuurbarrières uit de weg te gaan.
  • NLvoorelkaar is een platform dat mensen verbindt die iets willen betekenen voor mensen die dat nodig hebben. Ook vluchtelingen kunnen hier een hulpvraag op plaatsen. Mensen die juist hun hulp willen aanbieden kunnen dat ook op deze site doen.

Welke lessen kunnen we trekken uit ervaringen van het verleden?

In de publicatie ''Toen gevlucht … hoe is het nu?'' geven voormalig vluchtelingen op basis van hun eigen ervaringen weer wat hen geholpen of juist belemmerd heeft om een plek in de Nederlandse samenleving in te kunnen nemen. De voormalig vluchtelingen noemen dat persoonlijke ontmoeting van groot belang is en dat in de beginperiode vaak een steuntje in de rug nodig is. Een aantal citaten uit de publicatie:

'Niet alleen de overheid en instituties zijn belangrijk bij integratie van nieuwkomers: juist persoonlijke relaties en de ontvangst en acceptatie in de nieuwe woonomgeving zijn bepalend. Door te praten met – en niet over – vluchtelingen worden eventuele vooroordelen geslecht en komen overeenkomsten tussen mensen naar voren. Dit biedt een basis voor het aangaan van (vriendschaps)relaties.'

'Van vluchtelingen mag worden verwacht dat zij zich inspannen om snel te integreren, maar in de beginperiode is vaak een steuntje in de rug nodig. Je wordt geacht om mee te draaien in de samenleving, maar dat kan niet zomaar. Er wordt geen specifiek beleid gevoerd voor deze doelgroep [vluchtelingen]. Iedereen moet maar meedoen. Maar dat gaat toch niet zomaar als je niet de juiste kennis hebt?'

'Als ik de A12 op wil rijden met de auto heb ik toch ook een invoegstrook nodig, ik kan daar niet ‘opeens’ zijn? (Man, voormalig vluchteling uit Somalië).'

Verder lezen

Voor meer verdiepende kennis en praktische tips over de waarde van ontmoeting, opvang, taalhulp, vriendenkringen, sleutelpersonen, toeleiding naar werk en passende ondersteuning zie Opvang en integratie vluchtelingen: een overzicht van relevante kennis en inzichten.