Inspirerend voorbeeld: gemeente Amsterdam roept omstanders discriminatie op om in te grijpen

In Amsterdam is begin juli een anti-discriminatiecampagne gestart. De boodschap: in deze stad komen we voor elkaar op. Op posters, videoschermen en online wordt opgeroepen om als omstander op te komen voor iemand die slachtoffer is van discriminatie. De gemeente Amsterdam heeft zich met de insteek van de campagne mede laten inspireren door de onderzoeken van Movisie en Kennisplatform Inclusief Samenleven.

Rutger Groot Wassink, wethouder Diversiteit bij gemeente Amsterdam: ‘Hieruit blijkt dat het veel verschil maakt als je als omstander ingrijpt en je uitspreekt bij discriminatie. Met de campagne willen we laten zien dat we met z’n allen verantwoordelijk zijn. Kom op voor elkaar: spreek je uit en zeg er iets van, wees geen zwijgende omstander. Daarmee doe je het slachtoffer alleen maar meer pijn.’

Dit is slechts de teaser van de campagne. Bekijk het volledige filmpje op de site van AT5.

Antidiscriminatiebeleid

Uit wetenschappelijke studies komt naar voren dat de reacties van omstanders bij discriminatie erg belangrijk zijn. Volgens Hanneke Felten, senior onderzoeker bij Movisie, zou het activeren van omstanders daarom een essentieel element moeten zijn van het antidiscriminatiebeleid omdat het de sociale norm stelt dat discriminatie niet acceptabel is. Felten: ‘Wij zijn daarom heel erg blij met deze mooie campagne van de gemeente Amsterdam. We hopen dat andere gemeenten ook geïnspireerd raken en aan de slag gaan om omstanders te activeren om in te grijpen bij discriminatie.’ Felten heeft daarom eerder met collega’s een handreiking geschreven voor het ontwikkelen van antidiscriminatiebeleid voor gemeenten.

Ingrijpen heeft zin

Ingrijpen als omstander zorgt ervoor dat degene die heeft gediscrimineerd, daarvan kan leren. Mogelijk zelfs met een langeretermijneffect. In het ideale geval voelt de dader zich schuldig of op een ander manier vervelend over wat hij of zij gedaan heeft; die gevoelens vormen een motivatie om er in de toekomst op te letten dat het niet meer voorkomt. Andersom werkt het helaas ook: wanneer niemand ooit ingrijpt bij discriminerend gedrag of uitlatingen ontstaat het beeld dat het ‘normaal’ is. En dat vergroot de kans dat de discriminatie vaker voor gaat komen.

Hoax LeBeau

Hoax LeBeau

Rolmodellen

Onderdeel van de Amsterdamse campagne is het versterken van de stem van mensen die zich inzetten tegen racisme en discriminatie. Zo hebben onder andere Naomie Pieter van Black Queer & Trans Resistance Nederland, Hoax LeBaux (host en performer uit de drag community) en Pete Wu schrijver van het boek de Bananengeneratie zich aangesloten bij de campagne. Zij delen hun eigen oproep aan mede-Amsterdammers om voor elkaar op te komen. Ze doen dit door middel van een korte tekst of vraag, waarin ze ontvangers direct aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Felten: ‘Die rolmodellen zijn erg belangrijk. Het is cruciaal dat je daarin ook een divers beeld laat zien; mensen laten zich het beste aanspreken door anderen die op hen lijken.’ Ze haalt als voorbeeld aan dat ‘witte’ mensen elkaar moeten aanspreken als er een racistische opmerking wordt gemaakt: ‘Ook wanneer dit is verpakt als grapje. Hiermee stel je de norm dat racisme niet geaccepteerd wordt. Hetzelfde principe geldt voor seksistische opmerkingen; mannen moeten elkaar daar ook op durven aanspreken.’

Op straat of online

Ingrijpen bij discriminatie kan in verschillende situaties. Denk aan straatintimidatie, discriminerende uitspraken tijdens een verjaardagsfeest of racistische opmerkingen op de voetbalclub. Lees hier tips hoe je daar ingrijpt. Discriminatie komt ook veel online voor. Joline Verloove, projectleider Movisie: ‘We zijn daarom samen met hogeschool Inholland en Diversity Media een project gestart om omstanders van online discriminatie te activeren. Op sociale media komt bij uitstek veel racisme, seksisme, homofobie of andere vormen van discriminatie voor. Tegelijkertijd vinden heel veel mensen dit verwerpelijk, maar niet iedereen durft er wat van te zeggen of weet niet hoe je dat het beste kunt doen. In het project #datmeenjeniet worden jongeren getraind en begeleid in hoe ze zich teweer kunnen stellen tegen online discriminatie en hoe ze daarmee anderen meekrijgen.’

Binnenkort verschijnt op deze website een artikel met tips en goede voorbeelden hoe je online ingrijpt bij discriminatie.

Doe ook mee aan #datmeenjeniet en spreek je uit tegen online discriminatie!

Ben je tussen de 16 en 27 jaar? Meld je dan aan om deel te nemen aan #datmeenjeniet. In oktober start de volgende groep jongeren. Meer weten: www.movisie.nl/datmeenjeniet of mail Joline Verloove via j.verloove@movisie.nl.