Het verkennend onderzoek dat Movisie deed naar de ervaringen van elf kleine gemeenten die meededen aan het Village Deal stimuleringsprogramma van de VNG, biedt een eerste inzicht in deze vraag. Het rapport is op 8 juni op de slotbijeenkomst van de Village Deals met alle wethouders en beleidsadviseurs van de deelnemende gemeenten aangeboden aan Jantine Kriens, Algemeen Directeur ,VNG.

Download het onderzoek

Een complexe opdracht

Integraal werken betekent in samenhang en afstemming domein-overstijgend samenwerken aan effectieve en efficiënte hulp en ondersteuning bij hulpvragen van burgers, dichtbij en ter preventie van (of escalatie van) problemen gericht op het zo snel mogelijk, eenvoudig en duurzaam mogelijk oplossen van meervoudige problemen. Dit is een complexe opdracht die een verandering van gedrag van alle betrokkenen vraagt: niet alleen van professionals of managers, maar ook van de betrokken wethouders. Om zicht te krijgen op de rollen van bestuurders bij integraal werken, zijn interviews met wethouders gehouden en is een enquête onder raadsleden uitgezet in de Village Deal gemeenten.

Annet den Hoed en Jantine Kriens

Wat doen wethouders om integraal werken te stimuleren?

Wethouders van de Village Deal gemeenten geven aan onder andere ontschotte budgetten in te zetten om integraal werken binnen het sociaal domein van de gemeente te stimuleren. Daarnaast blijkt dat wethouders veelal informele sturingsinstrumenten gebruiken om integraal kijken en werken te bevorderen, zoals onderhandelen, overleggen, netwerken, (informele) informatiesessies.

We zien drie centrale thema’s in het denken en doen van wethouders terug:

1. Grenzenwerk – het benutten van ruimte in wet- en regelgeving;
2. Het belang van informeel – het inzetten van informeel overleggen met zowel ambtenaren, professionals als inwoners van de gemeente, om draagvlak te creëren voor integraal werken;
3. Oefening in geduld – integraal werken is een complexe opgave waar de tijd voor genomen moet worden. Het combineren van resultaten op korte termijn met het werken aan de lange termijn doelen met ruimte om te experimenteren.

Krachtig en dienstbaar leiderschap

Door inzet van een eigen bestuursstijl stimuleren alle wethouders een integrale werkwijze bij maatschappelijke organisaties en de ambtelijke organisatie. Ook al hebben de wethouders elk een eigen manier van optreden en besturen, we typeren het leiderschap van de Village Deals wethouders als ‘krachtig en dienstbaar’. Dienstbaar kenmerkt zich in het grote belang dat alle wethouders hechten aan informeel contact. Er wordt veel geïnvesteerd in relaties met de raad, maatschappelijke organisaties en ambtenaren. Dienstbaar komt ook tot uiting in het feit dat de wethouders openstaan voor goede ideeën en goed luisteren naar de wensen en behoeften van inwoners, professionals en raadsleden. De krachtige stijl van besturen uit zich vooral in het feit dat de wethouders hun eigen spoor volgen en doorpakken als het nodig is.

Een stukje van de puzzel

Dit verkennend onderzoek levert een eerste inzicht in de bestuurlijke kant van integraal werken. Naast bestuurders spelen bij het vormgeven van integrale ondersteuning vele anderen partijen en factoren een rol: inwoners, professionals, interventies of methodieken, managers, organisaties, beleid. In het samenspel tussen deze partijen krijgt integraal werken vorm. Dit verkennend onderzoek vormt daarmee één stukje van de puzzel om meer zicht te krijgen op wat er nodig is en wat werkt om een integrale aanpak in de praktijk te realiseren.

Download het onderzoek

Wil je meer weten over integraal werken? Bekijk dan ook eens de website van Integraal Werken in de Wijk.