Behoefteonderzoek onder mantelzorgers

In de regio is een digitaal onderzoek onder mantelzorgers uitgezet naar voorbeeld van Steunpunt Informele zorg Breda. Er zijn vragenlijsten verstuurd naar alle geregistreerde mantelzorgers met een e-mailadres. Hier zijn tot nu toe al meer dan 500 reacties op gekomen. Katja: ‘Hieruit blijkt dat mantelzorgers vaak geen behoefte hebben aan extra hulp, maar wel aan informatie. Niet over hoeveel corona-patiënten er vandaag op de IC zijn opgenomen, maar bijvoorbeeld over hoe je werk en mantelzorg combineert. Hoe doe je dat goed, de maatregelen in acht nemend? Daarnaast willen mensen graag hun verhaal kwijt. Het gaat nu nog wel, maar ze vragen zich af hoe lang ze dit nog vol kunnen houden.’ De behoefte aan contact is omgezet in actie via een chatfunctie op de website van Brabantse Wal Mantelzorg. ‘Die richten we op dit moment in en breiden we uit met een video-bel functie. Daarnaast is er één keer in de week een online koffie-moment waar mensen op kunnen inbellen.’

Voortuingesprekken

Voor de kwetsbare groep mantelzorgers waarvoor dit onvoldoende is, de mensen die online niet bereikt worden of waarvan er telefonisch duidelijk wordt dat er meer aandacht nodig is, fietst de mantelzorgconsulent door de wijk om in de voor- of achtertuin van mensen (afhankelijk van of ze daar kunnen komen zónder het huis te betreden) op gepaste afstand een praatje te maken. Katja: ‘De mantelzorgers waarderen dit enorm. Het is zelfs zo’n groot succes dat andere organisaties deze manier van werken nu ook over nemen.’ Hiermee is het een mooi voorbeeld van hoe verschillende organisaties met elkaar meedenken en samenwerken. Ook juist in deze tijd. Lenny Winkel: ‘Deze individuele gesprekken kosten even wat meer tijd, maar sommige mantelzorgers, bijvoorbeeld met een partner met dementie, hebben op dit moment extra behoefte aan een luisterend oor. Soms zijn het emotionele gesprekken: rationeel weten we allemaal hoe het zit, maar de dilemma’s die nu spelen, raken mensen in het hart en zijn vaak lastig voor mensen om te accepteren.’

'Mantelzorgers hebben vaak geen behoefte aan extra hulp, maar wel aan informatie'

Grens-mantelzorgers

De regio Brabantse Wal heeft ook te maken met zogenoemde ‘grens-mantelzorgers’. Tot voor kort was het voor Belgische mantelzorgers wel mogelijk om Nederland binnen te komen om voor een naaste te zorgen, maar de omgekeerde situatie was een uitdaging. Sinds er een speciaal attest is opgesteld door de BWI en er een vignet is ontwikkeld dat aantoont dat het noodzakelijk is dat de mantelzorger vanwege zorgtaken de grens over moet, is dit wel verbeterd. Lenny: ‘We krijgen veel vragen uit het hele land over hoe wij dit geregeld hebben. Wij zijn zeker niet de enige regio die hiermee te maken heeft. Wij hebben hiervoor de samenwerking opgezocht met de gemeente. De burgemeester en wethouder hebben toegezegd hun handtekening zo nodig wel te willen zetten op het certificaat voor deze grensmantelzorgers. Een mooi voorbeeld van versnelde samenwerking in de crisistijd.’

Online-alzheimercafé

Omdat er juist nu behoefte is voor een moment van informatie-uitwisseling en lotgenotencontact, is door het regionale dementienetwerk in samenwerking met de lokale afdeling van Alzheimer Nederland besloten het alzheimercafé online door te laten gaan. Uit het hele land waren er veel aanmeldingen en dit is boven verwachting goed gegaan. Een panel beantwoordde veelgestelde vragen met betrekking tot de corona-crisis. De plaatselijke coördinatoren waren bereikbaar voor mensen die niet in de gelegenheid waren om het online te volgen. Veel mensen bleken echter wél digitaal vaardig genoeg. Lenny: ‘Dit initiatief werd heel erg gewaardeerd door mantelzorgers. Het voordeel is dat ze gewoon in kunnen loggen en mee kunnen doen. Normaal gesproken moet er een hoop geregeld worden, voordat een mantelzorger “weg kan”.’ Toch is het volgens haar geen vervanging van ‘fysieke’ bijeenkomsten. ‘Het zou in de toekomst mooi zijn om online als aanvulling op de normale bijeenkomsten te doen. Het échte contact en de hand op iemands schouder, kan het niet vervangen. Ook om de emotie van iemand aan te voelen en te zien hoe het echt met iemand gaat, is ontmoeting noodzakelijk. Maar het is zeker het onderzoeken waard of beide vormen in de toekomst naast elkaar zouden kunnen bestaan.’

Samenwerken rondom mantelzorgers in de regio

Een crisissituatie zoals deze, zou een impuls kunnen betekenen voor de regionale samenwerking rondom mantelzorgers. Dat dat ook in Brabantse Wal gebeurt, is bijvoorbeeld te zien rondom de grensmantelzorgers, waarbij burgemeester en wethouders snel toezeggingen deden. Katja is van mening dat de huidige situatie vooral ook extra duidelijk zichtbaar maakt wat zij met elkaar binnen In voor mantelzorg-thuis al neergezet hebben op het gebied van samenwerking: “Het blijkt dat we elkaar goed weten te vinden wanneer nodig. Zo gaan we met de deelnemers aan In voor mantelzorg-thuis, die niet overlopen van werk, bijvoorbeeld Het huis van morgen organiseren: informatieve webinars voor mantelzorgers. De eerste gaat over innovatieve zorgmiddelen ter ondersteuning van de mantelzorger. Er zijn al een aantal aanmeldingen voor binnen. Deze samenwerking is zeker een verdienste van het programma.’

Ten slotte is een lichtpuntje dat het voor sommige mantelzorgers juist makkelijker is geworden nu er bijvoorbeeld werk of sociale verplichtingen wegvallen: ‘Juist omdat er nu een sociaal aspect wegvalt, is het voor sommige mantelzorgers ook relaxter geworden. Ik sprak ook een mantelzorger die eindelijk meer tijd had voor zijn vader.’