In 2015 peilde Movisie onder gemeenten in hoeverre zij burgers – en dan specifiek ervaringsdeskundigen - betrekken bij het werk van de sociale wijkteams (Sociale wijkteams in beeld). Ongeveer 50% van de sociale (wijk)teams gaf aan ervaringsdeskundigen te betrekken: ze worden geraadpleegd en gevraagd mee te denken. Meer recente cijfers zijn er helaas niet.

Inzet in MEE organisaties

Ook onder de 20 Mee organisaties verrichte Movisie een peiling. MEE organisaties bevorderen de participatie van mensen met een beperking en de meeste organisaties geven op hun website aan dat ze gebruik maken van ervaringsdeskundigen. In het voorjaar van 2018 stuurde Movisie ze een korte vragenlijst over de inzet van ervaringsdeskundigen.
Movisie ontving 6 ingevulde vragenlijsten terug van 4 organisaties, die alle 4 aangeven dat ze met ervaringsdeskundigen werken. In 3 van de 4 organisaties gaat het om een vrijwilligersfunctie, in een organisatie om een gecombineerde betaalde/vrijwillige functie. De ervaringsdeskundigen worden soms ‘breed’ ingezet; soms hebben ze een specifieke focus zoals autisme, licht verstandelijke beperking of mantelzorg.

Ervaringsdeskundigen bij de Mee organisaties worden op tal van manieren ingezet: bij individuele ondersteuning, bij co-begeleiding, als co-trainer bij voorlichtingsbijeenkomsten, workshops en trainingen. Op organisatieniveau helpen ze de dienstverlening aan de doelgroep te verbeteren, bijvoorbeeld door het verbeteren van websites en folders. Ook denken ze mee over verbetering van het beleid van de organisatie.
Op de vraag wat de grootste uitdaging is bij de inzet van ervaringsdeskundigen is, geven de organisaties de volgende antwoorden:

• Professionals en de organisatie laten wennen aan het werken met ervaringsdeskundigen.
• Verbeteren van de samenwerking tussen ervaringsdeskundigen en professionals.
• Vinden van financiering voor de inzet en coördinatie van ervaringsdeskundigen.
• Vinden van ervaringsdeskundigen uit specifieke cliëntgroepen zoals LVB of ASS (autisme).
• Effectief ondersteunen van ervaringsdeskundigen, bijvoorbeeld door middel van themabijeenkomsten en terugkomdagen.
• Signalen van de ervaringsdeskundigen terugkoppelen naar de juiste persoon in de organisatie.

Inzet in sociaal werk organisaties

Begin 2018 verrichtte Movisie ook een peiling onder organisaties voor sociaal werk. Ruim 90 organisaties, 24 procent van alle leden van Sociaal Werk Nederland (de brancheorganisatie van het sociaal werk) vulde de enquête in. Bij ruim de helft van deze organisaties (55 procent) zijn ervaringsdeskundigen actief. Nog eens 13 procent overweegt met ervaringsdeskundigen te gaan werken.
Ervaringsdeskundigen zijn meestal actief als vrijwilliger (78 procent) maar soms ook als betaalde kracht: 29 procent van de organisaties heeft een of meer betaalde ervaringsdeskundigen in dienst. 24% van de organisaties heeft beroepskrachten met ervaringsdeskundigheid in dienst.
Ervaringsdeskundigen houden zich bezig met verschillende thema`s. Het meest genoemde thema is ‘armoede en schulden’ (29 procent); in 28 procent van de gevallen is geen sprake van een bepaalde focus. Psychiatrische problematiek, sociale uitsluiting en verslaving zijn ook onderwerpen waarop geregeld ervaringsdeskundigheid wordt ingezet. In ruim de helft van de organisaties richt de ervaringsdeskundige zich op individuele hulp en ondersteuning. Bij eenderde van de organisaties zijn ze co-begeleider naast een professional.

Instellingen in het sociaal werk noemen als grootste uitdagingen:

• Bevorderen van de deskundigheid van ervaringsdeskundigen en zorgen dat ze adequate begeleiding krijgen.
• Aspecten die te maken hebben met de competenties en ‘issues’ van ervaringsdeskundigen zoals ‘te sterke vereenzelviging met de doelgroep’ of ‘te veel betrokkenheid’; soms moeten ervaringsdeskundigen wennen aan de context van een betaalde baan.
• Het creëren van draagvlak voor het werken met ervaringsdeskundigen en het vergroten van de awareness bij medewerkers dat ervaringsdeskundigen toegevoegde waarde hebben; medewerkers zijn beducht voor verdringing.
• Wegnemen van rolonduidelijkheid in de samenwerking tussen ervaringsdeskundigen en professionals, beter positioneren van ervaringsdeskundigen in de teams en effectief inzetten van ervaringsdeskundigen ten behoeve van de klanten.

Hoe verder?

Het werken met ervaringsdeskundigen in het sociaal domein is relatief nieuw en stelt organisaties voor vele vragen. Welke plek geef je ze in het werk? Hoe regel je de samenwerking met professionals? Hoe rust je ze toe? Hoe beloon je ze? Movisie zet zich ook in 2019 in om samen met partners antwoorden te vinden op dergelijke vragen. Dat doet Movisie door:

• onderzoek te doen naar de meerwaarde van ervaringsdeskundigen in het sociaal domein en
• het organiseren van kennisuitwisseling over de inzet van ervaringsdeskundigen.

Wil jij betrokken worden bij een van deze activiteiten, stuur dan een mail naar: s.liefhebber@movisie.nl