'Ja, wij komen uit Turkije. Maar zijn ook inwoners van het Nederlandse Giethoorn'

Discriminatie en vreemdelingenhaat in Giethoorn: de nasleep en de oplossing

Jonge knullen fietsen over de Kerkweg in Giethoorn. ‘Daar woont die Turk met zijn moeder’.  De kastanjes vliegen tegen de ramen. Een van hen bonst op de voordeur. Zijn vriend geeft een trap tegen de zijspiegel van de auto. Deze valt in gruzelementen op de grond. ‘Oprotten, ga terug naar je land!’  Er klinken nog enkele heftige verwensingen aan het adres van de bewoners en de jongens gaan er vandoor.

Tot een volgende keer, waarop dit spel zich herhaalt.

Moeder en zoon zijn radeloos. Wat is wijsheid? Wat staat hen te doen. Aangifte doen brengt hen niet verder dan de opmerking op het politiebureau ‘Ach mevrouw, we zijn allemaal jong geweest. U heeft vroeger toch ook wel kattenkwaad uitgehaald?’ 
Het gepest houdt aan. Yussuf moet van school te veranderen. Hij heeft geen andere keus.

Een Turkse en een Nederlandse vlag

Moeder gaat toch een statement maken. De nog steeds aanhoudende treiterijen en bedreigingen kan ze niet onbeantwoord laten. Zij hangt de Turkse vlag aan de gevel. “Ja, wij komen uit Turkije”.  Daarnaast siert ze haar huis met de Nederlandse vlag “Maar wij zijn ook burgers in het Nederlandse Giethoorn”. Het helpt allemaal niet. De voordeur moet ’s avonds gebarricadeerd worden.  Een bord voor het raam met de tekst “Wij worden gediscrimineerd” biedt ook geen soelaas.

Ja, wij komen uit Turkije maar wij zijn inwoners van het Nederlandse Giethoorn

De gemeente laat niets van zich horen. Buren voelen zich aangesproken. “Wat die mensen met hun eigen vlag doen moeten ze zelf maar weten. Maar van onze eigen Nederlandse vlag moeten ze afblijven”. En “het is hun eigen schuld. Als wij iets organiseren, dan doen ze nooit mee. Ja, en als je niet meedoet dan is het logisch dat je zo wordt behandeld”.

Zembla

Het onderzoeksjournalistiek televisieprogramma Zembla wijdt op 3 februari 2022 een uitzending aan deze onverkwikkelijke affaire.

Mevrouw besluit dat het echt niet langer gaat. Geen van de instanties die zouden moeten reageren op deze vorm van discriminatie, zoals de lokale overheid, de politie of het Openbaar Ministerie, blijkt in staat te zijn afdoende veiligheid te bieden aan het gezin.  Op de roep om hulp en steun wordt niet gereageerd. Daarbij gaat het om racistische bedreigingen die worden afgedaan als “kattenkwaad”.

Moeder en zoon voelen zich verraden en verlaten. Door de school, de buurt, de gemeente, de woningbouwvereniging, het Openbaar Ministerie en de politie. Zij gaan op zoek naar een andere plek. Ergens anders, ver weg van Giethoorn. In de hoop dat Nederland daar een ander gezicht toont….

Bekijk de uitzending van Zembla

Discriminatie en haat blijven onopgelost

Giethoorn staat niet op zichzelf. Integendeel, de handelingsverlegenheid van instanties zoals in dit mooie toeristische dorp in de kop van Overijssel is bijna exemplarisch voor talloze andere steden en dorpen in ons land. De gebeurtenissen in het Noord Brabantse Waspik, en ook in het Zuid-Hollandse Woubrugge zijn slechts enkele voorbeelden waar discriminatie en vreemdelingenhaat net zo onbeantwoord en onopgelost blijven.

Deze gebeurtenissen zijn slechts enkele voorbeelden waar discriminatie en vreemdelingenhaat onbeantwoord en onopgelost blijven

Die handelsverlegenheid blijft mij verbazen. De eerdere ervaringen van onze stichting Saïd & Lody hebben keer op keer aangetoond dat dit soort gebeurtenissen oplosbaar zijn. En dat het oplossen veelal een investering is voor lange termijn binnen onze samenleving als buffer tegen vergelijkbare uitingen van discriminatie en racisme. Saïd & Lody weten dit uit Hoofddorp, Amsterdam, Arnhem en nog heel veel meer plekken in ons land.

Misschien zijn mevrouw en haar zoon al verhuisd. Zijn daarmee de problemen opgelost? Blijft de Giethoornse samenleving niet zitten met een afschuwelijke kater dat het dorp met haar inwoners zo te kijk zijn gezet in het kader van vreemdelingenhaat en uitsluiting?

Kijken de mensen op het politiebureau elkaar nu niet in verbazing aan dat zij deze zaak zo onprofessioneel, qua handhaving en burgerzorg, door hun vingers hebben laten glippen? Schudden de ambtenaren op het gemeentehuis nu in ongeloof hun hoofd? In het toeristenseizoen is de gemeente in staat om meer dan een miljoen vreemdelingen op de waterwegen in het dorp een gastvrij gevoel te geven. Maar één alleenstaande moeder met een zoon kan die veiligheid niet worden gegeven vanwege een groepje discriminerende jongeren?

En vraagt het Openbaar Ministerie zich ook niet af of het dan toch meer proactief had moeten reageren toen bleek dat verschillende pogingen tot aangifte haar niet bereikten?

Project Saïd en Lody

Misschien staat het huis aan de Kerkstraat nu al leeg. Niet alleen de vlaggen en het bord zijn verdwenen, mogelijk zijn de bewoners het dorp inmiddels al ontvlucht. En als dat nu nog niet het geval is, mogelijk staat dat binnenkort te gebeuren. Kijken de bewoners van die Kerkstraat op straat van elkaar weg uit schaamte of plaatsvervangende gêne dat zij niet in staat bleken dit gezin voor hun buurt te behoeden?

Over Saïd & Lody

Al tien jaar werken ze samen, Saïd & Lody. De een is een Marokkaanse Amsterdammer. Ooit straatjochie, later Amsterdammer van het Jaar. De ander is een Joodse Amsterdammer en rabbijn. Een ongedacht duo dat zich samen strijdbaar inzet voor een open samenleving. En het is tijd voor nieuwe duo’s in nieuwe gemeenten die volgens de methode Saïd & Lody concreet aan de slag gaan. Ben je geïnteresseerd en wil je meer weten? Mail dan naar Mellouki Cadat.

Lees meer over Saïd & Lody.

Voor Saïd & Lody is deze zaak niet onoplosbaar. In tegendeel. De partijen zijn bekend. Jongeren van 14, 15 of misschien 18 jaar zijn te helen van hun racisme. Wij kennen daar vanuit onze ervaring de bekende trajecten voor die uiteindelijk leiden tot tevreden jonge mensen. Tevreden mensen? Ja, want zij leren door het traject wat ze hebben misdaan, wat ze hebben veroorzaakt en hoe ze kunnen repareren wat ze hebben aangericht. Zij weten aan het einde hoe hun leven zonder racisme er uit moet zien. En dat stemt tot tevredenheid.

De zaak zo achterlaten roept slechts om herhaling en verdere escalatie van racisme, uitsluiting en discriminatie

Stap voor stap

De publieke diensten, de lokale overheid en de handhavende organisaties worden ook door een training op maat duidelijk getoond waar die handelsverlegenheid vandaan komt en hoe deze in de toekomst het veld gaat ruimen voor adequaat handelen.
En de buren? Ook zij gaan inzien door de aanpak van Saïd & Lody waar het allemaal begonnen is en hoe het steeds verder mis ging. Stap voor stap kijken we met hen terug om daarna samen stappen voorwaarts te gaan maken. Dit gaat in de Kerkstraat in Giethoorn niet meer gebeuren.

En dan mevrouw en zoonlief? Ook zij maken onderdeel uit van het traject. Het doel is om alle betrokkenen weer bij elkaar te brengen. Maar dit is niet alleen het doel. Het is ook het middel.

Wat Saïd & Lody doen bestaat niet uit het verrichten van wonderen. Zij doen slechts wat gedaan moet worden. Niet voor niets heet ons handboek Wat wij doen, kan jij ook.

Maar gedaan moet het worden. De zaak zo achterlaten zoals het in Giethoorn en al die andere plaatsen gebeurt roept slechts om herhaling en verdere escalatie van racisme, uitsluiting en discriminatie.

Giethoorn en al die andere plaatsen, ook wanneer het leed geleden is, eisen een aanpak.

Dit stuk is geschreven door Lody van de Kamp.