Het thema voor het Kerstdebat 2021 is Vertrouwen. Movisie heeft jou gevraagd om het sub-thema Vertrouwen in elkaar voor jouw rekening te nemen. Wat is de betekenis voor jou van Vertrouwen in elkaar en hoe zie je dit in je eigen omgeving terug?

Nazmiye Oral: 'Vertrouwen in elkaar betekent dat je afspreekt om risico’s te nemen. Het betekent achterover vallen in de armen van onbekenden, de buurman, een stadsgenoot. Het is een manier om in het leven te staan. Maar vertrouwen in elkaar is ook jezelf bevragen wanneer je wantrouwend bent naar de ander of wanneer je je eenzaam voelt: ‘Heb ik zelf wel genoeg gedaan en mijn hand uitgereikt naar de ander.’ Een community ontstaat niet ineens. Iemand uit je buurt kan met iets starten, bijvoorbeeld het vegen van de stoep, en buurtgenoten kunnen dat overnemen.'

Door de actualiteit zoals de coronacrisis (wel of niet vaccineren) lijkt Nederland in groepen te worden verdeeld die elkaar de maat nemen. Bij Zomergasten vertelde jij over jouw lievelingszin: 'de waarheid zal je bevrijden.' Hoe is dat toepasbaar op deze tijd waarin iedereen zijn eigen waarheid lijkt te hebben?

'Dat iedereen zijn eigen waarheid lijkt te hebben, is onze grootste down fall. We kunnen pas van mening verschillen als er een status quo is over een feit of wat waar is. Dan heb je vaste grond onder je voeten en dan pas kun je zeggen: ‘Ik sta links of rechts’ en dan pas kun je positie bepalen. Nu lijkt niks meer zeker; meningen zijn feiten. Men is kwetsbaarder voor de leugen, voor angst, voor onderbuikgevoelens.

De zin ‘de waarheid zal je bevrijden’ gaat niet over DE waarheid, maar de waarheid van het moment. Het gaat ook over de waarheid over jezelf. Dat je niet liegt tegen jezelf, dat je alles aan durft te kijken. Dat je zowel het mooie als het lelijke aangaat in jezelf. Dit is pijnlijk maar het bevrijd je en het maakt je moment en het is waar. Hoe beter je jezelf kent, des te beter je de ander kent. Als men dan dingen over je roept dan kun je zeggen: ‘Ja dat klopt of nee dat klopt niet en daar en daar om…’

Er wordt van ons verlangd dat we hup, hup alles moeten kunnen zeggen en begrijpen omdat de rest in oneliners praat. Maar ik denk niet zwart-wit, ik vraag me af of de wereld soms niet grijs is. Ik wil mijn genuanceerdheid inzetten als revolutionaire daad. Ik ga mijn tijd nemen voordat ik antwoord. Ik sta op tegen het systeem dat mij probeert te dicteren wat ik moet antwoorden. Dan kun je denken: ‘Wat heb ik toe te voegen, niemand zit op mij te wachten?‘. Dat is niet waar. De wereld snakt om jou en snakt naar andere meningen. '

Movisie: Waar beginnen we? In het klein?

'Nee doe het groots en met compassie! Zet het overal in en wees zorgvuldig. Reageer bijvoorbeeld op Facebook of zeg er iets van als iemand bij een straatfeest raar reageert op iemand of een gebeurtenis. Doe het met beleid, maar doe iets. En doe het vooral met naam en achternaam. Verschuil je niet achter je laptop dat is zo laf. Doe daar niet aan mee. Ik hoorde pas nog iemand zeggen: ‘Vroeger zeiden we dingen in elkaars gezicht.’ Dat klopt helemaal!'

Jij hebt meegedaan aan een adoptieproject waar je 2 weken logeerde bij iemand die op Wilders stemt. Voor veel mensen is een logeerpartij geen manier om hun verschillen te gaan onderzoeken. Zijn er ook alternatieven zonder overnachting?

'Ik wilde onderzoeken en begrijpen waarom iemand op Wilders stemt? Ik zou dit zelf nooit doen, maar komt dat door mijn Turkse achtergrond? Of zit het niet in mij om anderen weg te zetten? Waren de kaarten al geschud?  

Mijn beroep maakt dat ik dit kan doen. Ik in iemands leven binnenvallen en het effect van de adoptie echt meemaken. In het nu moet het snel en in een keer: een kort offer. Maar zo werkt het niet. Sommige dingen hebben tijd nodig. Je moet investeren en iets aangaan. Dit kan niet hapsnap. Bij mij gebeurde het pas toen we na drie dagen uitgepraat waren en naast elkaar op de bank zaten, dan pas leer je elkaar kennen. Als je hetzelfde eet als je adoptiefamilie; ontbijten met cake van de Aldi omdat er bijna niets te eten is. Wanneer de verwarming pas aangaat als het onder nul is omdat ze weinig geld hebben en je beseft wat kou met je doet. 

Ik gun ons dat we meer beseffen dat we voor kwaliteit tijd nodig hebben en duurzaamheid. Niet snel iets komen halen of brengen. Maar blijf en ga dingen aan. Dat hoeft niet altijd met een overnachting, maar je kunt ook in je eentje de straat adopteren of je buren.'

Wij werken in het sociale domein. Dit is ook grotendeels jouw publiek tijdens het Kerstdebat. Waar wil jij het over gaan hebben en waarom?

'Als ik denk aan de mensen die werken in het sociaal veld dan vind ik het geweldig dat zij bestaan. Maar het is ook een vak waarin het moeilijk is om je niet te laten overnemen door systemen en regels. Als je daar te diep inzit, lijkt het onmogelijk om vanuit menselijk standpunt te werken. 

Mijn oproep voor hen is: jij bent mens en je weet wat het is om mens te zijn en angst te hebben. Tap daarin en gebruik die levenservaring. Het is intelligentie wat jou de weg wijst en vertrouw erop. We zetten dit nog te weinig in omdat we dat niet professioneel vinden. Maar het is juist je grote schat. Nabijheid. Hoe dichterbij je komt hoe simpeler en helderder het wordt. Je grootste schat zit al in je. Stof hem af en zet hem in.'