Jongeren met een lvb zijn kwetsbaar voor (ex-)partnergeweld

Jongeren met een lichte verstandelijke beperking (lvb) hebben een ideaalbeeld van romantische relaties. Ze vinden het lastig om grenzen aan te geven of grensoverschrijdend en schadelijk gedrag te herkennen. Jaloezie en controle worden bijvoorbeeld regelmatig verward met liefde. En vormen van (ex-)partnergeweld – zoals verbaal, fysiek, seksueel of online geweld – worden niet altijd als zodanig herkend.

Dit blijkt uit net verschenen onderzoek van het programma Act4Respect-Unlimited (A4R-U). Jongeren geven enerzijds aan dat het belangrijk is om ‘je eigen ding te kunnen doen’ in een relatie. Tegelijkertijd blijkt dat jongeren jaloezie als iets positiefs wordt ervaren. ‘Als iemand jaloers is, dan weet je dat hij je echt leuk vindt’, aldus een 17-jarige. Deze tegenstrijdige ideeën over vertrouwen, vrijheid en controle maken het voor jongeren moeilijk om ongezonde dynamieken te herkennen. Sterke gevoelens van verliefdheid en afhankelijkheid kunnen ervoor zorgen dat jongeren gedrag tolereren dat schadelijk is voor henzelf of de ander.

Smartphone

Uit het onderzoek blijkt dat de smartphone hierbij een centrale rol speelt. Die wordt actief ingezet als middel om controle uit te oefenen, en versterkt tegelijkertijd de controlebehoefte binnen relaties. Jongeren worden bijvoorbeeld onder druk gezet om voortdurend bereikbaar te zijn, hun locatie te delen of hun telefoon open te stellen voor hun partner. Wat voor velen als grensoverschrijdend zou gelden, zien de jongeren zelf vaak als een blijk van liefde, vertrouwen of loyaliteit. Plegerschap wordt lang niet altijd herkend, juist omdat controlerend gedrag wordt genormaliseerd. Jongeren geven aan dat het delen van hun telefoon of het constant bereikbaar zijn, hoort bij het hebben van een relatie.

Belang preventie

Dit maakt het belangrijk om het gesprek te voeren over grenzen, wederkerigheid en gezonde relatiepatronen. Het onderzoek benadrukt het belang van preventieve interventies die al op jonge leeftijd beginnen. Jongeren hebben handvatten nodig om emoties te leren reguleren, grenzen aan te geven, ongezonde relatiepatronen te herkennen. En op een veilige manier met seksualiteit en online gedrag om te gaan.

Bewustwording en betrokkenheid van professionals op dit thema is van groot belang. Zo leren jongeren dat liefde ook betekent: elkaar ruimte geven, respect tonen en eerlijk communiceren.

Webinar 26 juni

Om bewustwording te bevorderen organiseren Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, Rutgers, expertisecentrum seksualiteit en COC Nederland samen met Movisie een webinar voor professionals. Professionals leren er hoe zij jongeren met een lvb beter kunnen ondersteunen.

Meer informatie en aanmelden