De Kandidatenmarkt is opgericht in 2012 toen jongeren midden in de economische crisis moeite hadden met het vinden van werk. Hoewel een groot deel van de jongeren slechts een steuntje in de rug nodig hadden, bleek een groep jongeren intensievere begeleiding nodig te hebben. Om deze reden is er voor jongeren in een kwetsbare positie aandacht voor ondersteuning bij het oplossen of verlichten van problemen op verschillende leefdomeinen, zoals financiën en wonen. ‘In eerste instantie lijkt het alsof de jongere aanklopt met alleen bijvoorbeeld de vraag: ‘Ik zoek een baan’. Maar vaak is er meer aan de hand dan alleen het zoeken van een baan', aldus een sociaal professional van de Kandidatenmarkt.

Project in het kort

Het doel van het project is om de zelfredzaamheid van jongeren in een kwetsbare positie te vergroten. Centraal hierbij staat de inzet van sociale netwerken. De Kandidatenmarkt heeft door de jaren heen een grote community van ambassadeurs en (oud-)kandidaten opgebouwd, waar elke nieuwe kandidaat onderdeel van wordt. Vanaf de aanmelding wordt de jongere dan ook een kandidaat genoemd. De jongere wordt ondersteund om obstakels die in de weg staan bij het hebben van een stabieler bestaan, zelf aan te pakken. De achtergronden en problematiek die de kandidaten belemmeren in hun zelfredzaamheid richting werk of opleiding, zijn zeer uiteenlopend. Daarom wordt maatwerk geboden. Op basis van behoeften en wensen kan de kandidaat werken aan de volgende vier Skills: WorkSkills (arbeidstoeleiding), MoneySkills (schuldhulpverlening), LifeSkills (zorg en jeugdzorg) en NetwerkSkills (inzicht verkrijgen in het inzetten, vergroten en behouden van het eigen netwerk). Ook worden (oud-)kandidaten ingezet als ervaringsdeskundigen waar nodig en gewenst. ‘Wij leren ze om hun problemen aan te pakken met behulp van hun eigen netwerk, zodat ze het uiteindelijk zelf kunnen’, aldus een sociaal professional van de Kandidatenmarkt. Naast individuele trajecten, worden de verscheidene trainingen ook aangeboden als lespakket en gegeven aan ROC leerlingen.

Een traject met een duur van 10 á 12 weken bestaat uit de volgende zes stappen:

1. Aanmelding. Kandidaten melden zich aan bij de Kandidatenmarkt. Nieuwe kandidaten komen binnen via (oud-)kandidaten, school of partnerorganisaties zoals verscheidene uitzendbureaus en het Jongeren Informatie Punt (JIP) in Amsterdam. Er zijn zowel vrijwillige als doorgestuurde kandidaten.
2. Kennismaking. Er vindt een kennismakingsgesprek plaats met de kandidaat en deze wordt voorgesteld aan alle medewerkers. Het doel van dit gesprek is om een gelijkwaardige relatie op te bouwen en goed in beeld te krijgen wat de hulpvraag is. De praktijk wijst uit dat er vaak sprake is van problemen op meerdere leefdomeinen, waaronder het hebben van schulden en gebrek aan onderdak. Er wordt geïnventariseerd welke problemen een arbeidstoeleiding in de weg zitten en urgentie vragen om allereerst aan te pakken, zoals het vinden van een slaapplek.
3. Netwerkanalyse. Het eigen netwerk van de kandidaat wordt (visueel) in kaart gebracht. Hierin worden waardevolle personen uitgelicht die de kandidaat kunnen ondersteunen bij diens hulpvraag. Dit zijn de personen in hun eigen omgeving die nét dat extra voor ze kunnen doen. Enkele genoemde vragen voor een dergelijke analyse zijn: ‘Wie in je gezin kun jij ’s nachts wakker bellen of rent voor jou als je hem of haar iets vraagt?’, ‘Wat betekent deze persoon voor jou?’, ‘Met welke dienst kan deze persoon jou helpen?’, ‘Wie was vroeger belangrijk voor jou?’, aldus een sociaal professional van de Kandidatenmarkt.
4. Doelbepaling. Er wordt gewerkt binnen het format: doel, subdoel en (kleine) acties. Deze acties worden omgezet in taken. Op deze manier wordt er taakgericht gewerkt, waarbij er aandacht is voor wat de kandidaat aankan en waar hij of zij in korte tijd naartoe wil groeien.
5. Uitvoering. Taken worden door de kandidaat uitgevoerd. Deze kunnen zeer uiteenlopend zijn. Waar de één op zoek is naar een slaapplek, werkt de andere aan het krijgen van inzicht in de hoogte van zijn of haar schulden. Bij het uitvoeren van een taak wordt een kandidaat ondersteund door een coach of een (oud-)kandidaat met ervaring op dit vlak.
6. Evaluatie. Middels één-op-één gesprekken wordt de vooruitgang gemonitord, waarbij tussentijdse successen worden gevierd.

Wat zijn hierin werkzame elementen?

• Maak de begeleiding toegankelijk en laagdrempelig.
• Bouw een gelijkwaardige relatie op vanuit inclusie en wederkerigheid. Creëer ruimte voor informele gesprekken door bijvoorbeeld samen te lunchen en/of boodschappen te doen.
• Focus op de jongeren en zet ze vóór andere werkzaamheden.
• Zorg voor een goede match tussen (hoofd)begeleider en de jongere, waarbij de overige begeleiders als vangnet dienen. Geef de kandidaat de ruimte om te kunnen switchen van begeleider indien nodig of gewenst.
• Verplaats je als begeleider goed in de jongere en werk vraag- en taakgericht.
• Neem de jongere serieus en geef ze een stem. Vraag ze bijvoorbeeld naar verbeterpunten binnen een project.
• Zet de talenten van de jongere in binnen de eigen organisatie.
• Vier tussentijdse successen.
• Bouw aan relaties met andere organisaties en bedrijven, zodat jongeren makkelijker geplaatst kunnen worden.
• Zorg voor nauwe samenwerking tussen samenwerkingsorganisaties. Heb bijvoorbeeld korte lijntjes met scholen of (leer)werkplekken waar de jongere actief is. Op deze manier wordt het functioneren van de kandidaat beter in beeld gebracht en bijgestuurd waar nodig.
• Heb geduld.
• Werk aan de vertrouwensband met de kandidaat en ondersteun waar nodig. Indien het huidige sociale netwerk van de kandidaat nog niet toereikend genoeg is, ga dan zelf mee naar bijvoorbeeld belangrijke afspraken.
• Onthoud dat de aanhouder wint. Blijf actief contact te zoeken met een kandidaat als er plots radiostilte is en blijf stimuleren om het traject af te maken. Maak vooral gebruik van WhatsApp of telefonisch contact.