Kennis in wijkteams over aanpak huiselijk geweld kan beter

Wat zijn de ervaringen van sociaal werkers in sociale wijkteams als het gaat om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling? Voelen ze zich toegerust? Onderzoeker Bart Willemsen sprak met zestien sociaal werkers. Opvallende uitkomst: sociaal werkers grijpen eerder in bij kindermishandeling dan bij partnergeweld.

Onderzoeker Bart Willemsen sprak met zestien ervaren sociaal werkers uit het noorden en oosten van het land. Hun praktijkverhalen geven inzicht in de dilemma’s van wijkteams bij het signaleren van kindermishandeling en huiselijk geweld. Wat blijkt? De werkers grijpen bij kindermishandeling sneller in dan bij partnergeweld. Willemsen: ‘Sociaal werkers hanteren de uitgangspunten van zelfregie en eigen verantwoordelijkheid. Ze maken onderscheid in hun verantwoordelijkheid naar volwassenen en naar kinderen. Ze zijn geneigd volwassenen aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Daar komt bij dat sociaal werkers naar alle problemen in een multiprobleemgezin kijken, huiselijk geweld is er slechts één van.’

Verschil in achtergrond

Willemsen: ‘Sociaal werkers in lokale teams hebben allerlei achtergronden. Sommigen zijn algemeen maatschappelijk werker, anderen komen van bureau jeugdzorg of van samenlevingsopbouw. Dit verschil in achtergrond bepaalt hoe ze omgaan met huiselijk geweld. Vanuit de Jeugdwet moeten zij optreden namens de gemeente en bijvoorbeeld om een kinderbeschermingsmaatregel vragen. Voor een voormalige medewerker van bureau jeugdzorg ligt dit minder zwaar dan voor een maatschappelijk werker. Vanuit hun beroepsethiek en taakopvatting zijn zij er voor de cliënten, ze staan naast hen en ze gaan uit van vrijwillige hulpverlening.

Verschuiving

Nu de gemeente verantwoordelijk is geworden voor de aanpak van kindermishandeling, ligt er een verantwoordelijkheid binnen het sociale wijkteam. Daardoor moeten de teams taken uitvoeren van ‘vrijwillige hulpverlening’ tot ‘actieve bemoeienis’. Deze verschuiving ligt voor sommige werkers moeilijk. Huiselijk geweld stelt sociaal werkers voor dilemma’s, vooral als tegen de wil van de cliënt gehandeld moet worden.’

RelatieWijs
Werk je in een sociaal wijkteam en heb je regelmatig een niet-pluisgevoel als je met (ex-)partners praat? De methode RelatieWijs van Movisie biedt concrete criteria en richtlijnen om relationeel gedrag te toetsen, zorgvuldig te wegen en te beoordelen, zodat je slagvaardig kunt handelen in de praktijk. 
Meer informatie

Multidisciplinaire aanpak: MDA++

Eind 2018 moet er in elke Veilig Thuis-regio een multidisciplinaire aanpak zijn voor gezinnen waar langdurig kindermishandeling, huiselijk geweld of seksueel geweld speelt. Deze aanpak wordt nu ontwikkeld onder de naam MDA++. Daarin werken specialisten in de aanpak van geweld vanaf de melding nauw samen in een veiligheidsketen, hulpverleningsketen en zorgcircuit. In nauw overleg met het gezin maken zij een grondige analyse, een veiligheidsplan en een plan van aanpak.

Voor het lokale team is een belangrijke rol weggelegd. Zij kunnen hulp bieden (bijvoorbeeld schuldhulpverlening) of optreden als vast contactpersoon voor het gezin of als casusregisseur.

Samenwerking

Hoe denken de sociaal werkers over de samenwerking met de specialisten van Veilig Thuis en de toekomstige MDA++? Uit de gesprekken blijkt dat zij vaak niet tevreden zijn over de samenwerking met Veilig Thuis. De respondenten die al samenwerken met een voorloper van MDA++, zijn hierover wel zeer positief. Wat betreft de regierol bij MDA++ geven de respondenten aan dat zij gewend zijn om regie te voeren op hulpverleningscasuïstiek. Ze staan ervoor open om deze rol op te pakken. Alleen wel onder de volgende voorwaarden: een stevig mandaat en bevoegdheden richting de samenwerkingspartners.

Om resultaat te bereiken, moet je bereid zijn van elkaar te leren

Expertise

Volgens Hilde Bakker, projectleider MDA++ bij Movisie (in samenwerking met het Nederlands Jeugdinstituut) is MDA++ gebaat bij voldoende expertise in de sociale wijkteams. ‘Een speciaal voor complexe huiselijk geweld-zaken ingesteld lokaal team, of enkele aandachtsfunctionarissen in elk team, heeft de potentie van een krachtige samenwerkingspartner met de MDA++-specialisten. Niet in de laatste plaats omdat zij de gezinnen vaak al langer kennen.

Leren van elkaar

’Samenwerken om kindermishandeling, huiselijk en seksueel geweld te voorkomen en aan te pakken, betekent ook: het bij elkaar brengen van verschillende werelden, van veiligheid, medische zorg en hulpverlening. ‘Om resultaat te bereiken, moet je bereid zijn van elkaar te leren.’   

Dit artikel verscheen eerder in ons Relatieblad MOVISIES, nummer 3 november 2017. Ook gratis abonnee worden?